zondag 21 juni 2015

Cornelis Witteveen en de zeilvaart langs de westkust van Europa

Ons lid Ane G. Witteveen uit Lauwersoog heeft uitgebreid onderzoek gedaan naar de schippers in
zijn familie. Het resultaat daarvan heeft hij gepubliceerd in een mooi vormgegeven hardcover boek op A4-formaat, geproduceerd bij Andeko, die ook ons blad De Sneuper maken.

Hoofdpersoon van het boek is Cornelis Witteveen, die 300 jaar geleden geboren werd in Noordwolde, grietenij West-Stellingwerf. Hij ontwikkelde zich van een handelsman bij het heidevolk langs de rivier de Linde tot een koopvaarder bij het zeevolk langs de Zuiderzee te Lemmer.
Vanuit een genealogische invalshoek is getracht zijn activiteiten in de vrachtvaart en toegespitst op de handel naar het Oostzeegebied, met daarbij zijn belevingswereld in de zeilvaart van die jaren, zo duidelijk mogelijk en integraal in beeld te brengen.
Na voltooiing van het onderzoek lijkt de conclusie gerechtvaardigd dat we hier te maken hebben gehad met een van de actieve reders langs de westkust van Friesland in de 18de eeuw.

Al eerder schreef Ane een coverartikel voor De Sneuper over voorouder Barteld Witteveen die naar Spitsbergen voer als stuurman op de Willem Barendsz.

De Sont speelt een grote rol in de schippersfamilie omdat diverse telgen met name op de Oostzee voeren als koopvaardijschipper en daarbij de tol in de Sont passeerden.

Er is zelfs een zilveren beker bewaard gebleven, in de collectie van het Fries Scheepvaartmuseum, uit 1782 toen Cornelis Witteveen ontvanger-generaal van Lemsterland was en deze als geschenk van ene F.G. Gerken ontving.

Van de kleine oplage is voor de liefhebber nog een exemplaar te verkrijgen door een  mail te sturen aan Ane G. Witteveen
Na een betaling van 25 Euro ( kostprijs plus verzendkosten ), op rekening NL 32 RABO 0363072225 ten  name van A.G Witteveen, zal deze worden toegestuurd.

vrijdag 19 juni 2015

De Sneuper 118, juni 2015, met trekschuit, Spitkeet en schilderijen

Het zomernummer van 2015 van ons verenigingsblad De Sneuper, nummer 118, heeft als coververhaal 'Met de trekschuit naar Dokkum'. Architect en lid Broor Adema beschrijft, met prachtige oude illustraties (oa een tekening van trekschipper Feenstra en een jonge Dokkumer uit 1834 door de beroemde Deense kunstenaar Martin Rorbye), hoe de trekschuit rond 1650 opkwam in onze regio na de aanleg van de Stroobosser Trekvaart (een financieel debacle trouwens).

Deel 2 van het verhaal over de aannemersfamilie Egas uit Holwerd wordt gelardeerd met oude familiefoto's en Mattie Bruining vertelt ons over Kwartierherhaling in haar familie.
Jan Kooistra neemt ons mee naar de molen De Welkomst te Akkerwoude, die helaas nu niet meer bestaat. Harmen Dates Westerlaan, geboren op 17 mei 1874 te Akkerwoude was de laatste molenaar aan de Molenweg.

Onze huis-heraldicus Rudolf Broersma beschrijft deze keer de dorpswapens van Hantum en Hiaure, waar we de afgelopen voorjaarsvergadering hielden.
Jan de Vries brengt de Spitkeet in Harkema onder de aandacht. Het openluchtmuseum geeft u een mooi inzicht in het harde leven van vroeger. Interessant voor een zomers bezoek!

Sneuper Simon Koorn ontdekte via zijn familie-onderzoek Gulmans dat er 200 jaar geleden in Ternaard een epidemie van Rot- en Zenuwkoorts heerste die in de Visbuurt begon!
Ihno Dragt komt met een schitterende schenking van twee pendanten, schilderijen, aan museum Admiraliteitshuis. Afgebeeld zijn Duco Ant(h)on(ius) de Kampherbeke (Kampferbeek / Campferbeck) von Eichstorff (Dokkum, 18 sept 1771 - 1 maart 1829) en Hendrina Geertruid Suiderbaan (Dokkum 16 sept 1772 - 11 maart 1837), dochter van de Dokkumer stadssecretaris Boote Suiderbaan.
Onze vaste rubrieken staan weer vol met onderhoudende verhalen en verrassende foto's.

Zo is De Sneuper 118 weer gevuld met voor elk wat wils en gevarieerde artikelen, waar de volgende keer misschien ook uw onderzoek of tekst tussen kan staan. Want wij blijven afhankelijk van de kopij van onze leden. Stuur dus vooral uw bijdrage in!
Dat en nog veel meer in dit nummer van De Sneuper dat binnenkort bij de leden op de mat valt (en u kunt ook een digitale versie als gratis extra krijgen, laat het ons weten!):

Inhoudsopgave:
HISTORIE & STREEKGESCHIEDENIS
- Met de trekschuit naar Dokkum, Broor Adema
- Korenmolen De Welkomst, Akkerwoude, Jan Kooistra
- Spitkeet Harkema, Jan de Vries
- Rot- en Zenuwkoorts in Ternaard, Simon Koorn

GENEALOGIE & FAMILIEGESCHIEDENIS
- De familie Egas uit Holwerd, deel 2, Klaas Egas
- Kwartierherhaling (Bijlsma, Renkema, Meines), Mattie Bruining

 
RUBRIEKEN & COLUMNS
- COLUMN: Je mutte mar hoare...,Ihno Dragt

- HERALDIEK: wapen en vlag van Hantum en Hantumhuizen, Rudolf Broersma

 
DIGITAAL, ACTUEEL & VARIA
- Digitaal verhaal: Genealogie-boeken en (Friese/Amelander) ramen, Hans Zijlstra

- Ingeboekt: Ontsnapt aan het bloedbad, Waalse Furie in Dokkum 1572
- Herdruk Geschiedenis van Dokkum. U kunt nog intekenen!

Op de Praatstoel 2: verhalen uit NOF. Bestel dit fantastische boek (leuk als kadootje)! Slechts 20 euro voor ruim 400 pagina's hardcover (plus verzendkosten 6,75 ivm dikte boek. Af te halen in Dokkum, Oosternijkerk en Amsterdam zonder verzendkosten).
 
Wilt u ook meegenieten van de interessante verhalen uit onze regio, dan kunt u zich eenvoudig aanmelden als lid (slechts 15 euro per jaar) via dit online formulier. 

Onze najaars-ledendag is in oktober 2015 op Ameland. Nadere informatie volgt binnenkort!

zondag 14 juni 2015

Onderzoek in gescande archieven VOC in Indonesië

Recent werd de Groninger Henk Niemeijer geïnterviewd door TV- en radiorubriek van
AvroTros: Eenvandaag. Hij vertelde daarin dat er momenteel, met steun van de particuliere Cortsstichting en met behulp van het Nationaal Archief, een grote hoeveelheid documenten uit de VOC-archieven die in Batavia, het huidige Jakarta, zijn opgebouwd wordt gescand. En al vrij snel na het scannen staan de documenten ook online.
Al eerder blogde ik over een document waarin beschreven werd hoe een VOC-schip bij Ameland strandde.

De gedigitaliseerde archieven van Arsip Nasional Republik Indonesia (ANRI) beslaan grofweg de periode 1600-1800 en zijn eenvoudig te doorzoeken met een zoekveld waarin de zoekterm kan worden ingevoerd. In de resultaten kunt u dan doorklikken naar de bijhorende scans met uitgebreider teksten, die u dan zelf moet transcriberen.
Wat kunt u zoal vinden over VOC-opvarenden uit onze regio?

- De familie Canter Visscher bijvoorbeeld met diverse familieleden (20 resultaten).
- Ene Ruurt Johannes de Vries, die voor bigamie naar Nederland werd teruggezonden, 7 Nov 1774. Bij Tresoar vind je iemand met die naam die stuurman is en in 1762 en 1765 kinderen in Dokkum laat dopen.
- Den lieutenant collonel Gerardus Beilanus de Wendt over Bantamse rebellen, 1750
- Kollumer Eyso de Wendt in VOC archief Indonesie: 1755, fol. 37.
- Tot commandeur derselve aangesteld Abel Tasman, met ad­sistentie van den piloot majoor Frans Visser, 13 Jan.1644
-  Zuyderlanden aan volk v Abel Jansz. Tasman, ten dien eynde uytgeweest zijnde, 1 maand gagie te vereeren, 21 Dec 1643.
- Commando daarover zal Martin Gerrits de Vries (uit Harlingen), met adsistentie van Frans Visser, voeren, 17 October 1644.

Als u zelf ook een mooie vondst doet, laat het dan weten of schrijf er een artikel over!

zondag 7 juni 2015

Zoekakten.nl mooie bron voor familieonderzoekers

De meeste van ons kennen wel het werk van de Mormonen uit Salt Lake City die wereldwijd
genealogische bronnen hebben gescand en online beschikbaar hebben gesteld via www.familysearch.org
Het is echter niet vanzelfsprekend dat men gemakkelijk zijn weg in deze rijke online bron kan vinden.
Maar er zijn initiatieven om dit voor Nederlandse onderzoekers wat te vereenvoudigen. In eerste instantie was er Genver.nl en tegenwoordig is deze service te vinden via de website Zoekakten.nl

Wat kunt u zoal vinden voor Friesland?
De toegevoegde waarde zit hem met name in de scans van de DTB boeken en Huwelijkse bijlagen.
Via Overzicht Plaatsnamen kunt u een lijst van Friese plaatsen vinden via het tabje FR.
Als u dan bijvoorbeeld Kollum aanklikt heeft u een keuze uit Dopen, (Onder)Trouwen, Trouwbijlagen en Lidmaten. Als u het cirkeltje bij Dopen aanklikt ziet u dat deze beschikbaar zijn over de periode 1696-1794, 1696-1811 en 1696-1812. Burgerlijke Stand-data zijn niet beschikbaar voor Kollum maar die staan al op Tresoar.nl en AlleFriezen.nl.
Vervolgens krijgt u bij het verder klikken de scans te zien die u kunt vergroten en doorbladeren.
Uiteraard werkt het bij andere Friese plaatsen op een vergelijkbare manier.

Daarnaast heeft u via www.Tresoar.nl al vele bronnen in digitale vorm beschikbaar. In Alle Friezen kunt u zelfs de bijbehorende akte van de Burgerlijke Stand digitaal opvragen.

Anton Musquetier scande daarnaast ook vele kerkboeken (DTB) uit onze regio, zodat die eenvoudig per computer zijn door te bladeren.

Ons eigen Streekarchief te Dokkum vindt u met o.a. unieke scans van oude foto's via www.HICNOF.nl 

Op landelijk niveau is de Archiefzoeker van Erik Hennekam een goed startpunt, ook als u specifieke personen zoekt.
En vergeet het Nationaal Archief in Den Haag niet met prachtige bronnen over VOC, WIC etc.

Zoeken op naam of plaats in oude kranten, boeken en tijdschriften levert vaak interessante artikelen op via Delpher.
Voor recentere gegevens, bijvoorbeeld grafstenen, is www.graftombe.nl een mooie bron.
En Inscripties in Friesland voor 1811 vindt u in de onvolprezen database van Hessel de Walle. 


zaterdag 6 juni 2015

Gen.magazine CBG binnenkort (ook) digitaal beschikbaar

CBG kondigt in een begeleidende brief bij het kwartaalmagazine Gen. (80 pagina's per nummer) dat het 70-jarig bestaan het moment is om diverse wijzigingen door te voeren. Het jaarboek is afgeschaft (vandaar het relatief dikke magazine) en per 1 juli 2015 zal het magazine ook (dus extra) te lezen op PC of tablet via www.genmagazine.nl ) Per die datum zal gelijk ook het nummer van maart en juni digitaal beschikbaar komen.
Leden van onze vereniging kunnen dat al langere tijd (we kunnen u een pdf toesturen of kijkt u voor oudere nummers van De Sneuper en gedigitaliseerde boeken en artikelen op ons Sneuper Slideshare platform).

Een van de peilers van het nieuwe CBG is de website WieWasWie. Ook vraagt men de leden zoveel mogelijk digitaal te communiceren en een email-adres door te geven. Dat kunt u bij ons ook doen via onze website Historische Vereniging Noordoost-Friesland en ons email-adres.
Het dossier met thema 'Erfenissen van de oorlog' bevat een artikel over de late gevolgen van de Hongerwinter, een interview met twee overlevenden van het bombardement op Doetinchem en een artikel over familiegeschiedenis en de oorlog.
Buiten het dossier gaat het hoofdartikel over Sport en familiegeschiedenis. In de jaren 1930 kwamen contacten - ook tussen jongens en meisjes - vaak tot stand op de sportclub, en werden hele families lid van 'de club'. De archieven van al die sportclubs zijn doorzoekbaar via databestanden van het Huygensinstituut voor Nederlandse Geschiedenis.
En er bestaat de mogelijkheid dat u behoort tot een andere club: die van de Lisser Wassenaars. De familie heeft een familiewapen met wassende manen (inderdaad: wassenaars). Ook in Friesland heeft zich een tak van deze familie gevestigd.
Mocht u denken van één van de in het door Kees Kuiken geschreven artikel genoemde personen uit Lisse (19 afstammelingen van Jacob Filipsz in 1622) af te stammen, dan kunt u dat bewijzen door uw dna af te staan.
Om de digitalisering een flinke stap in de goede richting te geven heeft CBG momenteel 5 nieuwe vacatures.

maandag 1 juni 2015

1250 jaar Westergeest uitgebreid gevierd

Burgemeester Bilker van Kollumerland c.a. opent op woensdag 3 juni 2015 de viering van het 1250-jarig bestaan van Westergeest. Om 19 uur wordt met medewerking van Brassband De Bazuin het startschot gegeven voor 4 dagen jubileumfeest.

Hoogtepunt zal ongetwijfeld de reünie zijn voor (oud-)dorpsbewoners op zaterdag 6 juni 2015. Opgave voor de reünie kan digitaal via www.westergeest.net of telefoonnummers 0511-444312 of 0511-444726.

Het 1250-jarig bestaan vindt plaats op basis van aanwijzingen en aannames. Zo werden in 1870 meer dan duizend jaar oude 'skeletten van drie volwassen menschen' gevonden in de Aldswemmer bij Westergeest en ligt er nog een onbeschadigd gedeelte van een dijkwering uit ca 900. Waarschijnlijk wordt daarmee de Walddyk bedoeld.

De oude bijnaam van Westergeest, Foestrum, geeft ook te denken. Het zou een verbastering zijn van Fostera-hiem. De plek van verering van de Germaanse godheid Fosite of Fostera. De eerste zendelingen bouwden dit heidense heiligdom om tot een Christelijke kerk. Karel de Grote (742/747-814) speelde daarbij een belangrijke rol. Hij werkte zodoende aan een soort verlengstuk van zijn wereldlijke macht.

De monumentale sporen van 1250 jaar geschiedenis zijn nog steeds te zien. En dit unieke jubileum wordt aangegrepen om die dorpshistorie extra onder de aandacht te brengen. Liefhebbers van regionale en lokale historie zullen bijvoorbeeld zeer ingenomen zijn met de prachtige informatieborden die verspreid door het dorp staan. Daarop staat kort de geschiedenis beschreven van de lokatie waar het bord staat. Een QR-code op de borden verwijst naar uitgebreidere informatie.

Er is het afgelopen jaar druk aan het programma gewerkt. Westergeest heeft er van alles aan gedaan om een geweldig jubileumfeest neer te zetten. Veel initiatieven en ideeën zijn uitgewerkt in een prachtig feestprogramma. Houd voor de ontwikkelingen de website www.westergeest.net in de gaten!


Kijkt u ook voor historische informtatie en de geschiedenis van Westergeest in zeven vensters, op het Hystoblog.