vrijdag 24 juli 2015

Dokkum, bolwerk van het noorden


In 1954 gaf de Fryske Akademy, ter gelegenheid van het 'Bonifatiusjaar' een boekje uit met de Friestalige titel Dokkum, Bolwurk fan it Noarden. Dit boekje hebben we nu als scan online gezet, als Deel 1 en Deel 2.
Na een inleiding van J.J. Kalma volgt een groot aantal artikelen (in het Fries en soms in het Nederlands) die de historie van Dokkum belichten. Over de naam Dokkum, het leven en de legende van Bonifatius, muziekmakers en het Dokkumer stadszegel. Ook het Dokkumer klooster en Dokkum als land- en zeestad en vestingstad komen aan de orde.
H.T. Obreen heeft het over de Dokkumer secretaris aan het einde van de 16e eeuw, Buwe van Jeltinga.
Er worden diverse afbeeldingen getoond, o.a. Dokkum op de kaart van Blaeu rond 1650.
In de loop der eeuwen hebben diverse vreemdelingen Dokkum beschreven tijdens hun reizen en die worden dan ook samengevat in een artikel. De beroemde Latijnse School van Dokkum komt aan bod in een verhaal over het onderwijs in Dokkum in de 17e eeuw. Verder komt het Dokkumer raadhuis aan de orde en Epo Sjuk van Burmania als burgemeester in 1738.
De Dokkumer vroedvrouw Catharina Schrader kan uiteraard niet ontbreken in dit Dokkumer historie-overzicht evenals kunstschilder Gosling Posthumus. Kijkt u op pagina 4 nog maar even naar de Inhoudsopgave.

Andere recent gescande boekwerkjes over de historie van (Noordoost-)Friesland:

- Nammen ut earder tiid. Namenlijst van mensen die voorkomen in de bijlagen Criminele Sententies Hof van Friesland, door RS Roarda.

- Salt wetter, swiet wetter. Over de zoetwatervoorziening door de eeuwen heen in met name Noordoost Friesland, door Ihno Dragt.

- De voormalige Admiraliteitsbehuizingen te Dokkum, door W.H. Keikes.

- It boek fan de swan. Swannejacht en swannemerken yn Fryslan, door Tsj. de Vries.

- Korte geschiedenis van het dorp Wetzens, door W.T. Keune.

- Geschiedenis van de Hervormde Kerk te Paesens.

- Vinea Domini, kerkgeschiedenis van Aalzum-Wetzens, door dominee J. ter Steege.


vrijdag 17 juli 2015

Friese mummies en reconstructie hoofd uit boomkistgraf

Recent was ik cultureel op stap in Friesland met zoon Berend. Als eerste bezochten we het plaatsje Wieuwerd, bij sommigen bekend van de Friese mummies en voormalige vestigingsplaats van de Labadisten. Uiteraard had ik van beide wel gehoord en summier iets gelezen, maar ter plekke poolshoogte nemen is toch altijd het leukste.

In de zomermaanden is de kerk van Wieuwerd vrijwel de gehele week open. Wel moet je eerst even op een belletje drukken, naast de kerkdeur, waarna enige minuten later de koster verschijnt. Hij opent de kerk en is ook degene die uitleg geeft over de historie van kerk en grafkelder.
Die grafkelder werd ooit in 1609 gebouwd voor de familie Van Walta, maar het is de vraag of die (nog) wel in de grafkelder liggen. De kelder is namelijk verkocht aan een andere rijke familie, Van Sommelsdijck.
Een timmerman vond in 1765 nog 11 gestapelde kisten met gedroogde lijken. Rond 1800 zijn er echter 7 door medewerkers van de Universiteit van Franeker voor 'wetenschappelijke doeleinden' meegenomen en aldus verloren gegaan. Momenteel zijn er dus nog 4 kisten met mummies te bekijken. De grafkelder heeft aan beide zijden een luchtrooster, dat vermoedelijk de mummificerende droge luchtstroom veroorzaakt. Een halve eeuw geleden zijn als test nog een aantal dode dieren aan het plafond van de kelder gehangen, waaronder een papegaai en een kip. Ook die zijn op natuurlijke wijze gemummificeerd!
De mummies en hun kist dragen kleine bordjes met summiere informatie. Zo zou de Labadiste goudsmid Stellingwerf erbij liggen en een 14-jarig kind die aan TBC is overleden
Om een indruk te krijgen van de bezienswaardigheden is deze video over de mummies van Wieuwerd de moeite van het bekijken waard.

Die Labadisten, die zich in 1675 op het Waltaslot vestigden, waren trouwens een interessante groep religieuzen. Prominenten als de Friese geleerde Anna Maria van Schurman, de beroemde autodidactische verloskundige Hendrik van Deventer en de tekenares van schitterende planten en insecten, Maria Sybilla Merian, maakten er deel van uit.
Alleen hierom al is Wieuwerd een bezoekje waard en dat terwijl de wellicht nog uitzonderlijker goudschat van Wieuwerd normaliter in Leiden bij het Rijksmuseum voor Oudheden ligt! De schat moet rond 630 begraven zijn. De goudschat bestaat bijna geheel uit sieraden. In een aantal hangers zijn gouden munten verwerkt, die afkomstig zijn uit uiteenlopende plaatsen. Er zijn munten bij die geslagen zijn in Constantinopel, Ravenna, Viviers, Arles, Marseille, Sevilla en Maastricht.

In het Fries Museum te Leeuwarden is momenteel een prachtige tentoonstelling gaande: Goud, gevonden schatten uit de Middeleeuwen. De goudschat van Wieuwerd is hier in bruikleen nu ook te zien! En dat niet alleen. Ook de reconstructie van de dame uit het boomkistgraf van Hogebeintum is nu gereed en kijkt u priemend aan vanuit een vitrine. Oog in oog met de terpdame! Genoeg redenen dus om deze zomer ook eens cultureel op stap te gaan in Friesland.

donderdag 9 juli 2015

Najaarsbijeenkomst zaterdag 24 oktober 2015 op Ameland

In de jaarvergadering van 2015 hebben we onze plannen gedeeld over een najaarsbijeenkomst op
Ameland.  Zo’n dag vraagt iets meer logistieke aandacht en brengt hogere kosten met zich mee dan een reguliere bijeenkomst. Uw deelname moet daarom echt van te voren bekend zijn.

Voorlopige programma
9.30         boot vanaf Holwerd
11.00         aankomst in Buren bij het Juttersmuseum
12.00         lunch, gevolgd door een lezing
13.30         met de bus naar Hollum
13.45         aankomst in Hollum bij museum Sorgdrager
15.15         bezoek aan de Nederlands Hervormde Kerk van Hollum/gelegenheid tot bijpraten en bezichtigen van de kerk en begraafplaats.
16.00         verzamelen bij de bus en vertrekken naar de pier bij Nes.
16.30         boot richting Holwerd

Uiteraard zorgen we op de boot en onderweg op het eiland voor koffie, thee en een versnapering.

Kosten
De kosten zijn nog niet volledig bekend. Deelname aan de dag bedraagt maximaal € 30.  
De vereniging draagt bij in een deel van de kosten. Als de deelname bekend is, wordt het definitieve bedrag vastgesteld.

Opgeven
Wij stellen het op prijs, dat u voor 1  augustus 2015 bij ons aangeeft of u mee wilt met deze dag.
Er is die dag ook een wandeltocht op het eiland, dus wij moeten plaatsen reserveren op de boot.

Dit kan via onderstaande strookje of door het opgeven per e-mail op secretaris@hvnf.nl. Uiteraard kunt u hier ook een langer verblijf op Ameland aan vast knopen. Geef dat dan wel even door!

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -- - - - - - - - - - -- - - - - - - - - - -- - - - - - - - - - -- - - - - - - - - - -- - - - - - - - - - -- - - - - - - - - - -- - -
Hierbij geef ik mij op voor de najaarsbijeenkomst op 24 oktober 2015.
o    Ik kom met ….. personen
o    Ik ben in het bezit van een museumjaarkaart              (zo ja, dan graag aankruisen)
o    Ik kom op eigen gelegenheid naar Ameland en terug                 (zo ja, dan graag aankruisen)

Naam:  ……………………………………………………..

Woonplaats: ……………………………………………….

E-mailadres:………………………………………………...
Verstuur dit strookje voor 25 juli 2015 naar:  A. Dijkstra, Keatsbuorren 4a, 9143 VZ, Nes (D) of per email zoals hierboven vermeld.

woensdag 8 juli 2015

Schilderij met zicht op Dokkum of Oostmahorn?

Bij het Engelse veilinghuis Bonhams werd ooit een schilderij geveild met een intrigerende beschrijving: Pieter Cornelis Dommersen (Dutch, 1834-1908)
'Near Dokkum, Holland'
signed 'P.C. Dommersen' and dated 1895 (lower right), inscribed on reverse
oil on panel
30.4 x 40.7cm.(12 x 16in.)


Het suggereert dus dat de schilder Pieter Cornelis Dommersen in 1895 een zeegezichtje schilderde in de buurt van Dokkum, dat natuurlijk in Friesland ligt en niet in Holland!
De geboren Utrechter heeft ook een schilderij gemaakt van een straat in Winschoten in 1889, dus hij had blijkbaar wel connecties in het noorden.

Maar op de skyline van Dokkum lijkt de achtergrond niet. Is het misschien een poging om Anjum met zijn NH kerk op de achtergrond te verbeelden vanaf de Lauwerszee bij Oostmahorn? Daar lijkt de skyline weer te groots voor bebouwd te zijn. Wel deed het me denken aan een Gravure van Gaspar Bouttats van de schans bij Oostmahorn in 1674 (inclusief de galg waarvan bekend is dat die bij Ezumazijl stond).
Zal het dan een fantasierijke voorstelling vanaf de Lauwerszee zijn? Ik betwijfel het, maar als u er een mening over heeft, dan hoor ik het graag.

dinsdag 7 juli 2015

Zaterdag 17 oktober 2015: 14de Friese Genealogische Contactdag

Op zaterdag 17 oktober 2015 vindt de veertiende editie van de Friese Genealogische Contactdag plaats in Tresoar in Leeuwarden. De Contactdag staat in het teken van het thema  van de Maand van de geschiedenis 2015 ‘Tussen droom & daad’ vrij vertaald ‘Van berg papier tot publicatie’.
Stand Historische Vereninging NOF op vorige Contactdag.

Veel genealogen verzamelen jaren met veel plezier bergen papier met namen, maar hikken aan tegen het schrijven van een publicatie. Op deze dag worden bouwstenen aangereikt voor een verantwoorde, lezenswaardige genealogische publicatie. Naast aandacht voor deze problematiek, is er op de Contactdag de theatrale aftrap van het Grutte Pier-project, waarin genealogisch onderzoek de start vormt van een ‘theaterevent’.

Grafstenenkenner en lid van onze vereniging Hessel de Walle draagt bij met een lezing over wat grafstenenonderzoek en heraldiek kunnen toevoegen aan een genealogische publicatie en tenslotte volgt een presentatie van AlleFriezen 3.0. De digitale toegang ’Zoeken naar voorouders’ van Tresoar wordt opgenomen in AlleFriezen.nl;  de huidige digitale toegang tot de Friese historische akten van de burgerlijke stand en het bevolkingsregister. Wat betekent deze integratie voor de gebruikers?

De 14de editie van de Genealogische Contactdag belooft een dag vol kennisuitwisseling en ontmoeting te worden. Zeker dertig standhouders, waaronder het Centraal Bureau voor Genealogie, HISGIS, verenigingen (zoals de Historische Vereniging Noordoost Friesland) en particulieren, staan klaar met hun  informatie.
De organisatie van deze contactdag ligt in handen van het Genealogysk Wurkferbân van de Fryske Akademy, de NGV-afdeling Friesland, Tresoar en FAF.
14de Friese Genealogische Contactdag
Locatie:        Tresoar, Boterhoek 1, 8911 DH Leeuwarden
Datum:        zaterdag 17 oktober 2015, 10.00-16.00 uur
Toegang:    gratis

Kijkt u voor het programma op www.tresoar.nl, www.fryske-akademy.nl of www.ngvfriesland.nl.
Voor meer informatie neemt u contact op met Gosse van der Plaats (voorzitter werkgroep 14de Friese Genealogische Contactdag ), mobiel: 06-13788311

vrijdag 3 juli 2015

Fries erfgoed website RedBot.frl online

Tot 2018 wordt er door twaalf Friese organisaties intensief samengewerkt aan het digitaliseren vanFries cultureel erfgoed. De Fries erfgoed hub RedBot.frl is vanaf nu de online portaal voor informatie over digitaal Fries cultureel erfgoed.
Denk daarbij aan atlassen, schilderijen, museumcollecties, films en foto's, monumenteninformatie, juridische stukken, notariële akten, Friese literatuur en publicaties in tijdschriften en kranten of prenten en tekeningen. Het prestigieuze meerjarenproject dat al eerder in het nieuws kwam onder de titel Deltaplan Digitalisering Cultureel Erfgoed wordt gefinancierd vanuit het provinciale investeringsprogramma Wurkje foar Fryslân.

De site waar alles te lezen is over de voortgang van het project en de oplevering van deelprojecten is op 30 juni gelanceerd met zowel een Friestalige als Nederlandse versie. RedBot is een verwijzing naar de oude Friese koning Radboud - in het Fries Redbad - een roemruchte en nogal strijdlustige koning. In ons digitale tijdperk herleeft hij onder de naam RedBot. Nu zorgt hij er namelijk voor dat de Friese cultuur de hele wereld kan veroveren, want dat is precies wat RedBot voor ogen heeft: “zorgen dat het gedigitaliseerde cultureel Fries erfgoed voor iedereen overal ter wereld online ontsloten wordt”. De site waarop nu vooral nog nieuws over de voortgang van het project te vinden is wordt in de toekomst het portaal voor digitaal Fries erfgoed.

Een jaar voorbereiden

De provincie Fryslân gaf in mei 2014 groen licht voor het project. Vanaf die tijd is er vooral gewerkt aan de voorbereidingen. Het samenstellen van een bestuurlijke raad, technische mogelijkheden verkennen, aanbestedingen uitschrijven en prestaties en contracten met de verschillende samenwerkingspartners vastleggen. Bij tijd en wijle een complex project dat door Bert Looper - directeur van erfgoedbewaker Tresoar - als projectleider aangestuurd wordt.
Twaalf samenwerkingspartners uit vooral de culturele hoek gaan binnenkort van start met de digitalisering. Op 16 juni is het contract met Museumfederatie Fryslân getekend. Deze organisatie coördineert de digitalisering van de collecties van circa 30 Friese musea. Ook het Fries Film Archief is inmiddels gestart met de digitalisering van historisch beeldmateriaal.

Banen voor Friezen
Het geld dat beschikbaar is gesteld – vijf miljoen euro - moet in het kader van het programma Wurkje foar Fryslân voor een groot deel worden besteed aan het versterken van Friese werkgelegenheid op korte termijn. Er is inmiddels een aantal mensen aan de slag, maar zakelijkheden als contracten en aanbestedingen zitten een snellere inzet van Friese werknemers wat in het vaarwater. Daar komt met de ingebruikname van de speciaal gebouwde scanstraat en de getekende contracten nu snel verandering in. Binnenkort start het bedrijf GMS dat de scanstraat bouwt met de werving van Friese medewerkers.

donderdag 2 juli 2015

Namenindex en Intekenvoordeel boek Windscheppen op Ameland

Zoals we reeds in een eerder blogbericht meldden publiceert onze eindredacteur Warner B. Banga samen met de Amelander kenner Douwe de Boer het nieuwe boek Windscheppen op Ameland. Hierin worden alle bekende molens die ooit op Ameland hebben gestaan uitgebreid en kleurrijk beschreven.

Voor de geïnteresseerden en snelle beslissers hebben we zowel een Namenindex van het boek Windscheppen op Ameland, als een intekenvoordeel waarover u hieronder en op de afbeeldingen/bonnen kunt lezen.
Details:
- 144 bladzijden
- formaat 21 x 21 cm
- geheel full colour
- met namenindex molenaars
- paperback €15,-
- hardcover €22,50

Intekenvoordeel
U ontvangt de hardcover voor €20 i.p.v. €22,50 en de paperback voor €12,50 i.p.v. €15,- als u nu intekent. Stuur een e-mail met uw adresgegevens en het aantal exemplaren naar bestel@wijdemeer.nl. Deze intekenactie is geldig tot 1 september 2015.


Lees meer: http://www.amelanderhistorie.nl/products/windscheppen-op-ameland/