Een voordeel van het wonen in Amsterdam is dat je op een doorsnee dinsdagavond nog allerlei interessante dingen kunt zien en horen. Zo werd op dinsdag 14 april in Theaterzaal Crea aan het Turfdragerspad in Amsterdam-Centrum een lezing gegeven door Professor Doctor Louwrens Hacquebord. De in Groningen (Arctisch Centrum RUG) werkzame Dokkumer sprak voor de Studentenvereniging Internationale Betrekkingen (http://www.sibamsterdam.nl/) over Bevroren Conflict: Noordpool.De smeltende Noordpool-kap zal waarschijnlijk rond 2020 leiden tot een vrijwel ijsvrije Arctische Oceaan met grote gevolgen.
Ten eerste ontstaan er nieuwe scheepvaartroutes, met name kortere routes van Europa over de Noordpool naar Azië, nota bene precies datgene waar Hudson in 1609 in opdracht van zijn Hollandse werkgevers naar op zoek was, en ten tweede het vrijkomen van de belangrijke energiebronnen olie en gas. Daarnaast kunnen ook ertsmijnen in de polaire streken makkelijker ontsloten worden en zorgt het toenemende toerisme ook voor extra druk.
Door allerlei overlappende belangen en claims in het Noordpool-gebied zijn er vele potentiële conflicten. Het grootste gevaar ligt volgens Hacquebord in een conflict tussen Rusland en Noorwegen over de bronnen onder de Barents Zee en de visserij op de zee zelf. Nu al wordt in het midden van de Barents Zee vis gevangen door o.a. IJslandse en Spaanse (!) schepen. Door de recent sterk gedaalde olieprijzen als gevolg van de economische crisis heeft vooral Rusland zware financiële klappen gehad. Dit is mogelijk een van de belangrijkste redenen waarom Rusland naast Canada en Noorwegen een vlag op de Noordpool heeft gepland. Er valt namelijk nog veel geld te verdienen in het Noordpoolgebied.
Toen in 2007 de olieprijs op ruim 140 euro lag was het wel veel aantrekkelijker om in de moeilijk toegankelijke diepzee en de randen van het Continentaal Plat olie en gas aan te boren. De olie en het LNG (Liquid Natural Gas) zouden dan per olietanker en pijpleidingen afgevoerd moeten worden. Omdat de winning zo tussen de 20 en 50 euro per vat kost met de huidige technieken is het economisch niet meer interessant om op korte termijn op de moeilijke plekken te gaan winnen, simpelweg omdat dan de opbrengst van nu, rond de 40 euro per vat, de kosten niet of nauwelijks dekt.
Hacquebord ziet het somber in voor de Arctische regio als niet snel een Arctisch Verdrag wordt opgesteld. Hierin zou Nederland een belangrijke rol kunnen spelen vanwege zijn sterke diplomatieke status, gunstig juridisch klimaat en de weinig tot geen claim die Nederland legt op het Arctisch Gebied. Is er dan al wel een Antarctisch Verdrag? Jazeker!
Bizar is het in 1920 afgesloten Spitsbergen verdrag (Treaty) waarin 41 landen waaronder Nederland, maar ook Afghanistan en Pakistan (oude Commonwealth landen die de UK er om politieke reden bij betrok) ondertekenden. Dit leidt nu tot claims op het gebied in een straal van 200 km rond Spitsbergen, daar waar Noorwegen slechts tot 40 km uit de kust wil toegeven!
De snelle afbrokkeling van het Noordpool-ijs zou kunnen leiden tot een abrupte verandering in de golfstromen (met name door de grote toename van gesmolten zoet water in het zwaardere zoute water) die de conveyor belt onderbreekt. Dit kan zeer grote gevolgen hebben voor klimaat en ecologie, zoals zo'n 8500 jaar geleden, toen in enkele jaren tijd van een mild klimaat naar een subarctisch klimaat werd omgeschakeld. Hacquebord noemt bij politici dan dat zoiets binnen een kabinetsperiode van 4 jaar kan gebeuren!
Door de economische crisis wordt wat tijd gewonnen om de belanghebbenden in het circumpolair gebied te verenigen, omdat Rusland voorlopig weinig initiatief neemt. Maar dat zal van korte duur zijn. Kortom, tijd voor actie vanuit Nederland om onze verantwoordelijkheid te nemen in het Noordpoolgebied, dat nu tegelijkertijd van (bijna) niemand en van velen is en daardoor het kind van de rekening dreigt te worden, aldus Louwrens Hacquebord.
Update: zaterdag 18 april meldde de Volkskrant zelfs een verbod op massatoerisme naar de Zuidpool.
Update 2: De Nederlandse versie van National Geographic Magazine van mei 2009 heeft een interessant artikel over dit onderwerp: Van wie is de Noordpool ? Als losse bijlage is een extra themakaart toegevoegd van de Noordpool en omringende zeeën.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten