Kostbaar boek uit 1561 ontdekt, geschreven in klooster Sion door Teth Bolta

Van Cisterziënzer klooster Sion in Niawier is niet veel meer te zien. Vorig jaar is er nog archeologisch onderzoek gedaan op de plaats waar het tot rond 1880 gestaan heeft. Er was alleen toestemming om voorzichtig ondiep te graven, omdat het een Rijksmonument is. Omrôp Fryslân heeft er een interessante uitzending aan gewijd.

Er is een zerk bewaard gebleven van prior Johannes Cuyck van 1569, die nu op het kerkhof ligt.

Verder is er niet veel wat van het klooster bewaard gebleven.

Hilda Bouta ontdekte een interessant boek in de Koninklijke Bibliotheek te Den Haag (*1). Niet veel mensen weten van het bestaan af van dit boek.(*2) Het is gemaakt door Teth Bolta, non in Syon, die in 1561 dit boek heeft laten schrijven voor de nonnen van het Cisterziënzerklooster, bij hande van  Augustini Hendrick zoen van Lewerden.

Het is een prachtig boek met een oude houten band, overtrokken met donker leer, met koperbeslag op de hoeken en een koperen slot. De leren voor- en achterkant zijn ingeprent met vele afbeeldingen van heiligen, voor en achter met dezelfde afbeelding. De binnenkant bevat 129 bladzijden van perkament, met tekst in handschrift met rode en grijze hoofdletters als versiering.

Het is een Ordinarius, die begint met een jaarkalender, waarna de liturgische zaken worden beschreven, zoals die het jaar door moeten gebeuren.

Als Teth Bolta in 1561 het boek wil schrijven is ze non in klooster Sion. Ze láát het opschrijven . Waarom doet ze het niet zelf? Ze komt uit een familie, waar veel mannen wel kunnen lezen en schrijven en waarin diverse studenten bekend zijn, die in het buitenland studeerden. Maar of de vrouwen het ook konden, is niet bekend. Het kan ook goed zijn dat zij door lichamelijke ongemakken van de ouderdom, slecht zien of reumatiek, het overgelaten heeft aan Augustini Hendrick zoen. Deze heeft het later in 1566 nog eens overgeschreven.(*3). Toen woonde hij in Wanswert.

Als in 1580 alle kloosters gesloten moeten worden draagt  zuster Ansck Luytzedr. het bezit van klooster Sion over aan de Staten van Friesland. Teth Bolta is dan waarschijnlijk al overleden.

Ze heeft een prachtig boek achtergelaten, waar Niawier trots op kan zijn.

In ons verenigingsblad De Sneuper komt een uitgebreidere reportage over deze voor onze regio bijzondere vondst!

*1 Koninklijke Bibliotheek Den Haag; KW KA 34 Ordinarius

*2 Het is genoemd door Jos M.M.Hermans in De Vrije Fries 70 (1970) pag. 10

*3 Deze kopie was in 1964 in de Prov. Bibliotheek Leeuwarden.