donderdag 27 april 2017

Gedenkboeken Dokkumer scholen digitaal

Met enige regelmaat krijgen we boeken aangeboden die betrekking hebben op Noordoost-Friesland.

Nu is ook onze kastruimte beperkt en zijn we natuurlijk geen bibliotheek, maar soms doen we een hoop mensen een plezier met het scannen van een relatief oud boek. Dit zet ik dan op ons Sneuper Slideshare-platform zodat iedereen er naar believen online in kan bladeren of de pdf downloaden.

Zo kreeg ik recent van de heer Herder uit Alkmaar een aantal gedenkboeken van scholen in Dokkum. Hij had ze uit de nalatenschap van zijn schoonvader uit Moddergat die in 1923 was geboren.

De Gedenkboeken van de lagere scholen en Mavo/Ulo/Mulo kunt u nu online bekijken. Via Facebook Oud Dokkum is er al aandacht aan besteed, wat vele enthousiaste reacties opleverde.
Zelf zag ik bijvoorbeeld een klassenfoto waarop onze leden Henk Aartsma en Douwe Zwart staan.

Bladert u ze zelf ook eens door:

Gedenkboek Chr. MULO, Chr. ULO, Chr. Mavo, Dokkum 1920-1995, B. de Vries, Van Paleis op de Dam tot Stationsweg 47.

Jubileumboek 125 jaar Christelijk lager onderwijs in Dokkum, door Arend Jan Wijnsma, 1989. Scholen: Groen van Prinsterer, De Bron v.m. Mr. JJL vd Brugghen, Eben Haezer, De Regenboog, v.m. Prins Willem Alexander, De Hoeksteen, v.m. Abraham Kuyper

woensdag 26 april 2017

Verontwaardigde visser bij de Ezumazijl

De leden van de Historische Vereniging Noordoost Friesland die de afgelopen jaren de ledenvergadering hebben bezocht zullen zich ongetwijfeld herinneren dat ik er voor pleit dat de al jaren geleden vrijwel voltooide indexering van de Mairieboeken Dongeradeel (grofweg de Franse tijd van 1812-1816) nu eindelijk eens online moet komen. Simpelweg omdat dit vrijwilligerswerk van onze leden niet was en is bedoeld om op een harde schijf in het Streekarchief te Dokkum bewaard te blijven.

Een mooi voorbeeld uit dit archief is een brief namens botvisser Thomas Rinderts uit Ezumazijl die zich benadeeld voelt omdat een collega, Johannes Sjoukes, met een lager lotingsnummer niet in zeedienst hoeft maar hij wel.
De index gaf de volgende beschrijving bij p. 160: Ingekomen van prefect: Thomas Rinderts is met nummer 38 aangewezen als vervanger van Taede Jans Kok, maar beklaagt zich dat Johannes Sjoukes met nummer 35 voorgeeft niet tot de lichting te behoren, hoewel zij beiden de botvisserij buiten de sluis van Esumazijl beoefenen. Hij heeft daartoe een bijgaand request ingeleverd met handtekeningen van getuigen. Prefect wil van maire horen of deze getuigen geloofwaardig zijn (of waarom niet) In de bijlage het request.
De voorgaande regel, p. 159 vermeld: Ingekomen van prefect: varensgezel Taede Jans Kok is ongeschikt verklaard voor de dienst wegens aamborstigheid. Maires dienen in overleg het eerstvolgende nummer op te roepen, desgewenst met een aangewezen plaatsvervanger, op 17 maart te melden in Leeuwarden

De transcriptie van de originele documenten luidt als volgt:
De Rijks Baron Ridder van het Legioen van Eer, Prefekt van het Departement Vriesland

Aan De Heer Maire van Anjum

Mijn Heer de Maire!

Thomas Rinderts, opgeschrevene van de zeeligting en hebbende getrokken No. 38 in het voormalig District Oostdongeradeel, heeft zich voor den Raad van Levee gesisteerd,
en zich beklaagd, dat Johannes Sjoukes, in hetzelfde District hebbende getrokken No 35 in der tijd was verklaard niet te behoren tot de Ligting, terwijl hij nochtans even
zoveel als hij Thomas Rinderts buiten de sluis van de Ezumazijl de Bot visscherij uitoeffende. Tot staving hiervan heeft dezelve het nevensgaande Stuk overgelegd; doch daar
hetzelve, voorzoo ver de geloofwaardigheid der Getuigen betreft, niet door u is gecertificeerd, maar alleen dat die personen in Uwe Gemeente woonachtig zijn, inviteer ik U
bij dezen Mijn Heer de Maire onder het nevengaande Certificaat eene verklaaring te plaatsen ten bewijze van de geloofwaardigheid der Getuigen, tenzij daaromtrend enige zwarigheid
door U mogt worden gemaakt, in welk geval ik de reden daarvan verzoek te weten.
Tevens zal het mij aangenaam zijn door U geinformeerd te worden, of naar uw inzien, de beide personen, Thomas Rinderts en Johannes Sjoukes, wat hun beroep van visscher aangaat, gelijk
staan, dan of w... de laatstgemelde eenige meerdere aanspraak op..ding heeft.
Deze renseignementen gevoegd bij de genen ik bij Uwer missive van den 23 January u .. ontvangen, zullen gelijk ik mij vlij, den Raaden...ligting en staat stellen omtrent deeze zaak ...te doen.
Ontvang Mijn Heer de Maire, de verzekering mijner achting

De Prefekt voornoemd JG ....
Wij ondergetekende Inwoonders van de Gemeente Anjum, verklaren den persoon van Johannes Sjoukes wonende in voorschreven Gemeente en wel op Ezumburen onder Anjum zeer wel te kennen en menigmaal ooggetuige te zijn geweest dat dezelve met zijn schip buiten de Ezumazijl zedert jaren de Bot visscherij heeft uitgeoeffend.
In kennisse onze handen Anjum den 17e Maart 1812
Handtekeningen:
RS Swart
oud commis
Jan Johannes visser
Pyter Willems van Dijke
Teede Jans Kok
Teede Jan Douwes
Douwe Jans Douwes
Pieter Jans Douwes
Wieger Dirks Kamminga

Certivicere ik onder geteekende Maire van de Gemeente Anjum dat deeze Nevenstaande personen alle zijn inwoonders dezer Gemeente Anjum, den 18 Maart Agtienhondert en Twalf.
De Maire voornoemd
Yme Uilkes Stiemsma

Mijn eigen voorvader Geert Jochums was ook visser bij de Ezumazijl. Ik dacht altijd dat de vissers aldaar voornamelijk schelpenvissers waren (soms verwarrend aangeduid, zoals in de Quotisatiekohieren, als schilders) (skil=schelp). Op Ezumazijl stond namelijk een kalkoven. Blijkbaar was het vissen op bot (een platvis) ook een belangrijke variant.

woensdag 19 april 2017

Verslag ledendag te Dokkum op 15 april 2017

Op een vertrouwde en historisch verantwoorde plek in Dokkum kwamen we samen: De Posthoorn aan de Diepswal, vroeger ook bekend als de Blauwe Clock.
De vaste kern was weer aanwezig, inclusief Reinder Tolsma, Doede Douma en de neven Eimert Smits, en dat zorgde voor ouderwetse gezelligheid!
Nadat het bestuur, met als voorzitter Gosse Bootsma, secretaris Ciska Hoekstra en penningmeester Arjen Dijkstra ons allen had verwelkomd konden we beginnen aan de presentaties.
Warner Banga presenteert De Sneuper covers van 2017

Warner Banga stelde de redactie nog eens voor en liet zien welke covers we voor de uitgaven van 2017 hebben gekozen.

Extra aandacht was er voor het speciale, dubbeldikke, jubileumnummer van juni 2017 (we bestaan 30 jaar!) over bierbrouwen en bierbrouwerijen in Dokkum. Deze zal niet alleen onder onze leden worden verspreid maar ook via het Dockumer biergilde onder 4.000 extra belangstellenden. Zelf houden we ook nog een ruime extra oplage voor promotiedoeleinden. Dit alles mede mogelijk gemaakt door diverse sponsors en een hele schappelijke offerte van onze huisdrukker Andeko.

Jacob Roep praatte ons bij over de Beeldbank en het initiatief van hem en Nykle Dijkstra om namens onze vereniging te presenteren op de Historicidagen in augustus in Utrecht.
Nykle gaf hier nog een nadere toelichting op. Ook is hij met Jacob en onze nieuwe aanwinst Theo Delfstra uit Veenwouden, medewerker HISGIS bij de Fryske Akademy, redacteur van ons nieuwe Facebook-account. Volg ons!
Hans Zijlstra gaf een korte update over onze website en bedankte technisch webmaster Jaap-Sip Faber voor zijn vele werk achter de schermen. Inmiddels hebben we een goede reputatie in heel Friesland opgebouwd en worden we zo goed gevonden via Google dat we vrijwel dagelijks vragen, vondsten of andere mail in onze inbox krijgen. 

Ciska Hoekstra onthulde in haar toespraak namens het bestuur dat een ontdekking van een oud lied door Nykle Dijkstra door een koor wordt ingestudeerd om tijdens de Admiraliteitsdagen in Dokkum gezongen te worden. Vlak daarvoor zal ook een nummer van De Sneuper uitkomen met een maritiem thema. Ook zet het bestuur zich meer in om nu eindelijk eens de Mairieboeken online te ontsluiten die al jaren geleden door onze leden zijn geinventariseerd, en om op drift geraakte herdenkingsstenen uit Ee (1613) en Ezumazijl (1671) terug op hun oorspronkelijke plek te krijgen. Hans Zijlstra is hier een drijvende kracht achter.

Oud-penningmeester Johannes Dijkstra presenteerde voor de laatste keer de financiële cijfers: we staan er nog steeds goed voor! Haije Talsma werd als nieuw lid van de kascommissie benoemd.

Vervolgens riep voorzitter Gosse Bootsma drie redactieleden naar voren: Piet de Haan, Hans Zijlstra en Warner Banga. Alledrie werden ze voor hun jarenlange inzet voor de vereniging beloond met het Lidmaatschap van Verdienste (een ingelijst certificaat) en een bos bloemen.

Penningmeester Arjen Dijkstra meldde dat het project om Dokkum in 3D te realiseren voorlopig in de ijskast gaat. De financiële risico's zijn te groot en we hebben te weinig beschikbaarheid van extra redactionele inbreng om dit nu op te pakken.

Tijdens de rondvraag vroeg Piet de Haan nog even de aandacht voor een presentatie op vrijdagochtend 19 mei in het Dokkumer stadhuis van het project HISGIS van de Fryske Akademy. Dokkum is voor hen een eerste en lichtend voorbeeld van een stad met extra bronnen, zoals de kaart van Smedema uit 1788, Volkstelling 1839 en de Quotisatiekohieren, naast een koppeling van het kadaster aan Floreenkohieren.
Ons Schiermonnikoger lid Hilbert de Vries deelde nog een interessant verhaal uit de Tweede Wereldoorlog over Schiermonnikoog met ons.

Na een eenvoudige doch voedzame lunch (met kroketten en soep uiteraard) maakten we ons klaar voor de middagsessie, een presentatie van Piet de Haan over de Dokkumer binnendiepen.
De zaal luistert aandachtig
Hiervoor schoven ook diverse geïnteresseerde Dokkumers aan, die uiteraard na afloop gevraagd werd lid te worden.
Piet loodste ons op charmante wijze langs bijzondere grachtjes, straten, panden en verhalen, waarin o.a. de van slaaf tot executeur van vonnissen opgeklommen Filander de Baron voorkwam en de scheepstimmerman van tsaar Peter, Gerlof Andries uit Birdaard. Een artikel over de laatste zal in een toekomstig nummer van De Sneuper verschijnen.
De presentatie werd met een groot applaus afgesloten, waarna velen nog onder het genot van een kop koffie bleven napraten of de oude foto's van Hilda Bouta van de Dongeradeler dorpen onder de loep namen. Vooraleer weer een geslaagde ledendag!
Met Jacob Roep en Nykle Dijkstra bezocht ik vervolgens nog het naastgelegen Museum Dokkum, waar o.a. een nieuwe (kleine) Sits-tentoonstelling wordt gehouden en de teruggevonden 17e eeuwse waagschalen staan opgesteld.

Het idee bestaat om een toekomstige ledendag o.a. te besteden aan een bezoek aan het Noordelijk Archeologisch Depot in Nuis. Persoonlijk zou ik een dag in Kollum (met bv de Oudheidkamer en de prachtige NH Maartenskerk) ook leuk vinden!
Piet de Haan presenteert

zondag 16 april 2017

Vroeg-middeleeuwse Friezen op de Grote Walvisweg

Een commerciële videogame die speelt in de middeleeuwen met Oudnederlandse en Oudfriese namen: de middeleeuwen zijn hot (zo wordt er nu ook aan een film over Redbad gewerkt: http://www.radbouddefilm.nl/ ), en een team game-ontwikkelaars in Valencia is bezig met een computerspel dat zich afspeelt in het vroegmiddeleeuwse Noordzeegebied

Hoewel we het Oudfries als geschreven taal pas in de late middeleeuwen aantreffen werd de taal waarschijnlijk ook al in de zevende eeuw gesproken, en daarom is het leuk dat je in de game Oudfriese krijgsheren met namen zoals Siward (Modernfries Sjoerd) en Thiadward (Tjaard) kan tegenkomen en plaatsen zoals Winiwaldaham (Wijnaldum) en Amuthon (Eemden). 

Op dit moment kun je alleen nog de Deense verhaallijn volgen, maar in de loop van de zomer moet het ook mogelijk worden om met Friezen en Franken te spelen. Er is alvast een afbeelding naar buiten gebracht waarop te zien is hoe de Friezen er ongeveer uit gaan zien. De titel van het spel, ‘de grote Walvisweg’, verwijst naar een dichterlijke benaming voor de zee die we uit het Oudengels kennen. Op die manier staat de titel symbool voor de authentieke sfeer die de ontwikkelaars voor ogen stond. Dit streven naar authenticiteit vindt men ook in de verscheidene verhaallijnen terug die met veel aandacht voor historisch detail geschreven zijn.


Auteur: Nykle Dijkstra