zaterdag 28 december 2013

11en30 met themanummer Rampen

In het blad van NGV Friesland, jaargang 19, nummer 1, januari 2014 (!) wordt aandacht besteed aan
rampen uit de historie.
Voorzitter George Schepperle meldt in zijn voorwoord dat het onjuist is dat 11 en 30 terug te voeren is op de elf steden en 30 grietenijen van Friesland. Het zou een term zijn uit het weversvak: 30 draden schering en 11 draden inslag of omgekeerd geeft het fijnste weefsel maar is zeer langdurig alvorens er resultaat is.
Er worden ook lezingen aangekondigd van o.a. Karst Berkenbosch over de Friese Waterlinie rond 1672 op zaterdag 18 januari 2014 en Arjen Dijkstra over David Gorlaeus op zaterdag 15 februari, beide in Historisch Centrum Leeuwarden aan de Groeneweg 1 in Leeuwarden.
En op zaterdag 8 maart nog een lezing over De Nauta's van Woudsend door Lolle Piebe de Boer.
De artikelen in dit nummer:
- Scheepsramp op de Fluessen door Hans Geestman. In 1877 zinkt stoomschip Willem III nabij Galamadammen. Kastelein Femme Karels Zalmstra speelt een heldenrol bij de ramp waarbij 14 mensen overlijden en 29 overleven. Een nikkelen koffiekan met inscriptie herinnert nog aan de ramp en is nu in bezit van het Fries Scheepvaartmuseum.
- Foeke Gerrits van der Wal en de scheepsramp van de Willem III door Jan van der Wal. Foeke was de oud-eigenaar en was aan boord evenals zijn oom Gerben Foekes van der Wal. Beide overleden bij de ramp.
- De ramp met het stoomschip Volturno in oktober 1913 en bemanningslid Neeltje Graauw, door Ingrid Spannenburg. Vanuit Rotterdam op weg naar New York met vooral joodse emigranten brak op de Atlantische Oceaan een brand uit. Zo'n 168 passagiers kwamen om.
- Een onverwachte gebeurtenis met vreselijke gevolgen. Jacob vd Ley en stoomschip de Pallas in 1879, door Antonia Veldhuis. In een storm voor de Hollandse kust vergaan.
- Herfst in Riga, door Maarten Krips. Over Hindelooper kapitein Reinder Jans Duif en zijn fluitschip Concordia in 1814. De 60-jarige stuurman was Nanne of Nanning Willems van der Zee uit Warns die tijdens een storm met het schip op de rede van Riga verging.
- Rampjaar 1903, door Hans Bootsma. Jan Jans Noordmans en zijn familie met de ellende die hen overkwam door roodvonk.
- Napoleons rampzalige veldtochten door Tineke Slof. Nicolaas Freni, in 1793 gedoopt te Leeuwarden, bleek niet overleden te zijn in 1812 tijdens de slag bij de Berezina, zoals gemeld werd op de site Friezen onder Napoleon van de heer Paasman. Hij trouwde in 1815 als Nicolaas Frenet en overleed in 1844 als kolonist in de Ommerschans. Hij diende in het 125e regiment infanterie van linie, net als Jan Leenderts Lerk die het overleefde. Ook Minze Melles Zwerver uit Oudega werd in november 1813 als vermist opgegeven maar is weer opgedoken want hij overleed pas in 1838 te Lemmer.
- Niet lang en gelukkig, door Dineke Paetzel-Veenstra. Over het huwelijk van Gertje Douwes en Albert Piers te Grou.
- Friezen elders: Abel Boekweit uit Lemsterland verdronk bij Durgerdam.
- Stapelverlies, door Nynke Groeneveld-Buis. Over Gabe Nijdam te Leeuwarden in 1883.
- De watersnoodramp van 1825 door Tineke Hartman-Van der Meulen,
- Gezinsstaat van Hendrik Jans Huisman

vrijdag 27 december 2013

VOC journaal Dokkumer Theodorus Bergsma 1770/1771

Theodorus Bergsma werd geboren in Dokkum op 16 juni 1745, als zoon van dominee Eiso
Bergsma (1700-1766) en Sytske van Thuynen (1718-1786).
Vader Eiso was een broer van de invloedrijke Adriaan Bergsma (geboren 1702 te Dokkum als zoon van Engwierumer Pieter Arriens en Trijntje de Wendt), die eerst advocaat was bij het Hof van Friesland maar in 1734 met de VOC als Advocaat-Fiscaal naar Batavia ging met zijn 17-jarige neef Eyso de Wendt uit Kollum. Adrianus kwam 5 jaar later terug als Admiraal van de VOC-retourvloot en kreeg daarvoor een gouden medaille die nog bewaard is. In 1743 werd hij burgemeester van Sneek.

Neefje Theodorus Bergsma reisde in november 1770 als 25-jarige jurist op het schip Aschat naar Batavia. Na een lange reis, door de vele stormen, kwam het schip op 9 september 1771 pas aan op de rede van Batavia. Bergsma kreeg daar de functie van Ordinaris Raad van Justitie maar overleed reeds op 11 januari 1773.

Een andere Bergsma die dankzij Adriaan Bergsma een goede functie kreeg in Oost-Indie was Johannes Casparus Bergsma, geboren 16 oktober 1746 in Dokkum. Zijn vader Willem Bergsma was een broer van Adriaan Bergsma. Johannes Casparus werd in 1773 onderkoopman van het provisiemagazijn te Batavia. Van hem is een zwierig schilderij bewaard gebleven met de wapenspreuk Rieugt uwt de baarge snuwt (rechtuit de varkenssnuit). Een rouwbord van hem met de drie bargjes (varkentjes) hangt in het kerkje van Jouswier. De naam Bargsma/Bergsma is waarschijnlijk gebaseerd op de boerderij Bar(g)wegen te Engwierum.

En dan hadden we ook nog de in Japan beroemde Titia Bergsma. Zij was een dochter van de broer van Theodorus Bergsma, Mr Ennius Harmen Bergsma (1755-1828). Omdat zij enige tijd illegaal op het eiland Deshima woonde werd ze uiteindelijk het archetype van de westerse vrouw in Japan en komt nog steeds vaak voor op porselein en prullaria.

In het Jaarboek Fries Scheepvaart Museum en Oudheidkamer 2002 geeft de huidige directeur Meindert Seffinga een introductie op de transcriptie van het journaal van Theodorus Bergsma (waarvan het origineel in het Nationaal Archief). Vreemd genoeg wordt in de titel het jaar 1773 genoemd, dat dus eigenlijk 1770/1771 zou moeten zijn. Het is niet een heel enerverend verslag maar het geeft wel een mooi beeld van wat er zoal aan boord gebeurde (diverse zeelieden werden waanzinnig en pleegden zelfmoord/ sprongen overboord). Ook vertelt hij over een uitstapje aan Kaap de Goede Hoop naar het wijnlandgoed Groot Constantia (ik ben er zelf ook wel eens geweest). 
Leest u op uw gemak maar eens de scans van de transcriptie van het Journaal van Theodorus Bergsma in 1770/1771.

N.B. In het Nationaal Archief ligt naast dit journaal in hetzelfde dossier ook nog een brief. Mocht u eens in Den Haag zijn en tijd hebben, maak een foto en stuur deze naar ons toe!

dinsdag 24 december 2013

Feestelijke Tafels in Museum Admiraliteitshuis Dokkum

In museum het Admiraliteitshuis in Dokkum is van 13 december 2013 t/m 29 maart 2014 de expositie ‘Feestelijke Tafels’ te zien.

Vier tafels zijn op feestelijke en bijzondere manier gedekt. Op uitnodiging van het museum zijn door twee studentes, Bennie van Boerum van fa. Rosier, buurman Kooistra en een groep kunstenaars een tafel gedekt.

Zeven leden van ‘Kunstenaarsinitiatief ARTchipel’ met kunstenaars uit Noordoost Friesland hebben gezamenlijk een tafel gedekt met objecten die passen bij het thema. Een mooi voorbeeld van samenwerking waar de verschillende disciplines worden gecombineerd.

De kunstenaars die een bijdrage leveren zijn: Hennie van Dijk-Stel, Paul Edens, Ineke Ekkers, Thea Hoek, Nynke Runia en Koos Zwiers.

Door twee studentes van de opleiding Art & Design, Anke Dijkstra en Christien Minzinga Zijlstra, van de Friese Poort in Drachten is een ‘Kleurrijke tafel’ gemaakt. Met een explosie van kleuren laten zij zien hoe in hun ogen een artiest eet en tegelijkertijd werkt aan de eettafel. Ook is door hen een vitrine gevuld met servies gemaakt van wit papier.

Bennie van Boerum van firma Rosier uit Dokkum weet als geen ander hoe een tafel gedekt hoort te zijn. Volgens de etiquette en met serviezen uit eigen winkel laat hij een tafel zien, geschikt voor de feestdagen.

Familie Kooistra, de buren van het museum, heeft een prachtig servies uitgeleend. Een prachtig inkijkje in hoe de familie normaal gesproken met de feestdagen aan tafel zit te dineren.

Naast deze vier tafels zijn een aantal serviezen uit de collectie van het museum te bezichtigen; drie
serviezen uit de 19e eeuw en een kinderservies van ca. 1900. En wordt een korte film vertoond met ‘eetfragmenten’ uit beroemde films.

In de museumwinkel wordt kunst verkocht, gemaakt door de kunstenaars die exposeren in het museum.

zondag 22 december 2013

Auke Luitzens Zwitting, Sontvaarder, vergaat met zoons in Oostzee

Afgelopen vrijdag was ik in het Fries Scheepvaartmuseum te Sneek. Er hangen veel schilderijen met prachtige schepen op zee. Maar ook portretten. Ik zag een prachtige set pendanten uit 1853 met ene Auke Luitzens Zwitting (ook gespeld als Zwieting of Swieting) en zijn echtgenote Berbera Feenstra.
Het bordje bij de schilderijen spreekt overigens van Swieting en Veenstra. Maar ook dat de schipper in 1858 op de Oostzee is vergaan. De schilderijen zijn gemaakt door de reizend portretschilder Berend Wierts Kunst, een van mijn persoonlijke favorieten.
De site van het Fries Scheepvaartmuseum geeft het volgende:
Beschrijving: Pasteltekening. Portret van Auke Luitzen Swieting. Portret ten halve lijve, en trois quarts. Kleding: zwart lakense jas met platte revers, zwart vest en wit hemd. Om de hals is een zwarte doek gestrikt. Ingelijst.
Achterop het papier: 'Auke Luitzen Swieting, geb. te Ureterp. Zeekapitein op eigen schip, genaamd Petrus Horjus in de Oostzee vergaan met twee volwassen zoons Lucas en Petrus in 1858. Zoon van Luitzen Swieting en Aukje Klaazes'.
Achtergrondinformatie: In de Leeuwarder Courant van 5 sept. 1856 wordt melding gemaakt dat kapitein A.L. Swieting van de Harlinger tjalk Petrus Horreüs bij Tonningen een sloep met twaalf drenkelingen redde. Hij was op terugreis van Petersburg.
In het werkregister van Berend Kunst (1794-1881) worden de geportretteerden genoemd: 'Zwiterink en vrouw'. Het jaar van overlijden dat op de achterkant van het portret wordt genoemd is niet juist. Dat blijkt uit een bijlage bij de tweede huwelijksakte van zijn weduwe Berbera Veenstra, d.d. 17 nov. 1868. In een vonnis van de Arrondissementsrechtbank van Leeuwarden wordt gesteld dat 'er regte vermoeden van het overlijden van Gedaagden bestaat sedert den dertigsten October 'achttienhonderdrie en zestig'. Uit het vonnis blijkt dat Auke Luitzens Zwieting (kapitein), Luitzen Zwieting (stuurman) en Petrus Horreus Zwieting (matroos), allen afkomstig uit Dantumawoude, op 28 okt. 1863 met een schip genaamd Petrus Horreus, beladen met tarwe, van Stettin zijn gezeild naar Leith in Schotland. Op 30 okt. 1863 stuurde de kapitein vanuit Elseneur nog een brief naar zijn vrouw. Daarna is niets meer van hem vernomen. Na de uitspraak van de rechtbank stond het Berbera Veenstra vrij te trouwen met iemand anders., Literatuur: - Dr. E.J.F. Smits en Drs. P.J. Huizinga, Berend Kunst - een reizend portretschilder (1794-1881) (Groningen, 1974), p. 59 - Leeuwarder Courant 5 sep. 1856. - Jaarboek Fries Scheepvaart Museum 1980, p. 18
Auke werd geboren op 24 juli 1813 te Ureterp als zoon van Luitsen Hendriks Zwitting en Aukjen Klases en was lidmaat te Opsterland tussen 1844 en 1850, waarna hij vertrok naar Achtkarspelen (Twijzel/Kooten) en daarna naar Ureterp in 1851 en Harlingen in 1852.
Berbera Feenstra trouwde op 2 maart 1843 te Tietjerksteradeel met Auke Luitzen Zwitting en op 12 mei 1870 te Dantumadeel met Douwe Durks Hellinga. Berbera was een dochter van Petrus Horreus Feenstra en Zytske Mulder.
Walter Groen heeft een interessante website waarop hij een transcriptie en scans heeft van het prachtige Werkboekje dat Berend Wierts Kunst bijhield van 1823-1872! Hierin komen de portretten van het echtpaar Zwitting-Feenstra ook voor, met een uitvoerige beschrijving.
Walter Groen is een ervaren genealoog en heeft dan ook op zijn site zoveel mogelijk namen gekoppeld aan scans van portretten, genealogische informatie en een Index op plaatsnamen. Uit onze omgeving komen daarin alleen Kollum met een kind van André(ae). 1 Do. v. Idsinga. Do. Riedel.(wede. Beekhuis. 1 Copie. Dr. Beekhuis en vrouw te Wirdum) en Schiermonnikoog (met Venenga en Vrouw, Zeilenga en Vrouw, De Vrouw van Kourkamp, 4 Copieën naar T. Zeilinga) voor. Ook is er een Index op Namen van geportretteerden.

Het Fries Scheepvaartmuseum blijkt ook nog een prachtige porseleinen pijpenkop van A.L. Swieting uit Ureterp in bezit te hebben met een afbeelding van zijn Harlinger tjalk (1850).

Als we dan ook nog even de Sonttolregisters Online er op naslaan dan zien we dat hij in ieder geval de volgende 8 reizen door de Sont heeft gemaakt (2x met thuishaven Harlingen en 6x met thuishaven Ureterp):
 15-7-1849    A. L. Swieting    Ureterp    Memel - Amstd.




28-12-1849A. L. ZwietingUreterpDanzig og Kbhvn. - Amsterdam
31-8-1850T. S. ZwietingUreterpAmsterdam - Stettin
28-6-1852A. L. ZwietingUrredorpDanzig - London
7-7-1854A. L. ZwietingHarlingenMemel - Aberdeen





13-5-1856A. L. ZweetingUreterpLibau - Maas Fl.





22-5-1849A. L. ZwielingUreterpMakkum - Wismar





9-9-1855A. L. ZwiltingHarlingenWolgast - Amsterdam


Presentatie nieuwste nummer magazine Alde Fryske Tsjerken

Door Henk Aartsma

In de eeuwenoude Kerk van Oostrum werd op donderdagavond het nieuwste nummer magazine Alde Fryske Tsjerken gepresenteerd. Het eerste exemplaar van het magazine werd aan Arnoud Klokke en de Plaatselijke Commissie van Oostrum overhandigd.

Ook presenteerden zich op deze avond; de nieuwe voorzitter van de redactiecommissie Hans Willems, de nieuwe redactieleden Marlies Stoter en Oebele Vries en de nieuwe Educatiemedewerker Hanneke Hofman.

Muurtekening kerk Oostrum
Na de muzikale intermezzo door het Dokkumer Vrouwen Burgerkoor o.l.v. Willem Molenbuur gaf Arnoud Klokke een toelichting op de vondst van de bijzondere negentiende eeuwse tekening en Sytse ten Hoeve hield een korte lezing over de Oostrumer preekstoel. Ook werd de ingelijste tekening van de muurschildering van de Oostrumer kerk aan de voorzitter van PC Oostrum overhandigd.

zaterdag 21 december 2013

De laatste “Gens Nostra” van 2013, themanummer Binnenschippers

Het Gens Nostra themanummer “Nederlandse binnenschippers” is de laatste onder leiding van aftredend hoofdredacteur Leo van der Linden.
Na de oproep in 2012 hebben verschillende auteurs een manuscript ingezonden. Daaruit is een selectie gemaakt voor dit dubbelnummer dat 128 pagina’s omvat.
Gezien het onderwerp zal het niet verbazen dat er diverse artikelen aan Friesland gelieerd zijn.

De auteurs zijn: (in alfabetische volgorde):
1. Albert Clobus: Van kleermaker tot schipper. Ruim een halve eeuw schippers Clobus
2. Dick Th. J. Dornseiffen: Hoito Godert Dornseiffen (1841-1922) en het Schoolfonds voor Schipperskinderen in Friesland
3. Petronella J.C. Elema: De honderdjarige Geertje Tebbe(n)s en de familie Domdriest
4. Tineke Hartman-van der Meulen: De Goede Verwachting. Ons lid Tineke Hartman is geboren op dit schip en staat afgebeeld op een foto uit 1952 met haar beppe Hinke en pake Foppe van der Meulen. Informatie over het schip haalde ze o.a. van de site Skutsjehistorie.
5. A.P.J.M. Lelieveld en H.M. Lelieveld: Westlandse schippers
6. A.P.A. van Rooden: Bij de kwartierstaat van Mees Toxopeus (1886-1974), zeeman
7. Freja Schuitemaker-Frankefort: Twee schippersfamilies Krol en Kamphuis nauw verbonden. Ofwel hoe hield je contact met je geliefde?
8. Tineke Slof: De schippersfamilie Wapstra van de Heerenwal
9. Arie Jan Stasse: Een lijst van gildebroeders van het schippersgilde van ’s-Hertogenbosch uit 1712
10. Antonia Veldhuis: Van klompenmaker naar turfschipper. Jan Harms Kuiper alias Jan Hendrik Kuiper (1799-1875)
11. Roelof K. Vennik: Schippersgilden in de Noordelijke Nederlanden

En verder, de volgende vijf fotoportretten:
1. Edgar Beekes: Het portret van … Wietse Doevendans & Klaaske Kuijpers
2. J.C.P. Boender: Het portret van … Jacob Boender & Adriana de Groot
3. Henk Lelieveld: Het portret van …Wilhelmus Hendrikus Lelieveld & Maria Theodora van Elswijk
4. Bas Wilschut: Het portret van … Gradus (Gerardus) van den Boom & Johanetta Schumacher
5. Bas Wilschut: Het portret van … Gerrit van den Boom & Louisa Schoep

Daarnaast ook de volgende bijdragen en rubrieken:
-. Drs. B.:De ene Jan is de andere niet. Brabantse kwartierstaatvirussen, deel 2
-. J.A. de Boo, met een eerste bijdrage voor de nieuwe rubriek 'Heraldica Curiosa' : Blide Incomste
-. Rubriek Gens Data, met onder andere Antonia Veldhuis: Kaarten en atlassen digit@@l, deel 2

Twee kwartierstaten:
-. Arie Jan Stasse: Bij de kwartierstaat van Simon Carmiggelt (1913-1987), schrijver
-. Frans Thorissen: Bij de kwartierstaat van Peter Vos (1935-2010), tekenaar

En de fotoportretten:
-. Gé Vaartjes: Het portret van … Cornelis Bastianus Lünneman & Cornelia Vermeulen
-. Albert Zwartkruis: Het portret van … Albertus Zwartkruis & Elisabeth Geertruida Jansen

vrijdag 20 december 2013

Dokkumer professoren aan Universiteit van Utrecht

Op de website van de Universiteit van Utrecht staat een database met alle professoren die in de loop van de geschiedenis (sinds 1636) les hebben gegeven aan deze academie.
Op zoekwoord Dokkum vond ik er direct drie: Godard Gosses, Letteren en wijsbegeerte vanaf 4 november 1935, Piet Gros, Scheikunde vanaf 1 februari 2002 en Sape Talma, Geneeskunde vanaf 1881.
Sape Talma
Als je doorklikt naar een detailpagina vind je een grote rijkdom aan informatie, zoals bij Talma bijvoorbeeld:
- Gewoon hoogleraar. De ziektekunde, de ziektekundige ontleedkunde, de propaedeutische kliniek vanaf 6 oktober 1876.
- Gewoon hoogleraar. De geneeskunde, de kennis der geneesmiddelen en geneesmiddelenleer, de propaedeutische kliniek vanaf 1881.
- Gewoon hoogleraar. De geneeskunde, de propaedeutische kliniek vanaf 1908.

Naast een portret en persoonlijke informatie vind je ook:
- Opleiding en werk
- Promotie(s)
- Promotor(en)    
- Eervolle lidmaatschappen
- Einde vanwege (in dit geval): Wijziging leeropdracht
- Vakgebied: Geneeskunde

Overigens vind je nog veel 'oudere' professoren als je zoekwoord Franeker gebruikt. Uiteraard betreft het dan vaak professoren die hun opleiding hadden aan de Universiteit van Franeker, dus voor 1811. Zo heb je bijvoorbeeld Hieronimus van Alphen, de grootvader van de gelijknamige dichter en de Leeuwarder Cornelis Adrianus Bergsma, ongetwijfeld wel uit het geslacht uit de Dongeradelen. Twee van de oudsten zijn Bernardus Schotanus, die zowel in Franeker is geboren als daar aan de Universiteit werd opgeleid en zijn broer Meinardus Schotanus.

dinsdag 17 december 2013

Vrije Fries 2013 met boerenprofessor Ekama, Macht, Geweld en Monniken

Het Jaarboek van het Koninklijk Fries Genootschap voor Geschiedenis en Cultuur en de Fryske Akademy over 2013, De Vrije Fries 93, biedt weer een brede keur aan doorwrochte artikelen.
Het Redactioneel geeft een samenvatting van de artikelen:
Bij het verschijnen van dit jaarboek heeft Fryslân een nieuw Fries Museum in Leeuwarden. Dat leek de redactie een mooie gelegenheid om stil te staan bij een vorige keer dat de opstelling van het Fries Museum grondig op de schop ging, in 1952. In dit jaarboek belicht Henny de Leeuw de museale veranderingen van toen binnen de context van de ideeën die halverwege de twintigste eeuw in de museumwereld leefden over de inrichting van musea.
Het tweede artikel is afkomstig van Leo Verhart en gaat over archeologie en terpen in de eerste helft van de twintigste eeuw. Het is een vervolg op zijn bijdrage in het jaarboek van 2012, waarin onder andere de slechte verhouding tussen het Fries Genootschap en het Leidse Rijksmuseum van Oudheden rond 1900 centraal staat. In dit jaarboek pakt Verhart de draad op bij 1908 toen Albert Egges van Giffen bij het Fries Genootschap in beeld kwam.
Matthijs Gerrits en Hans Mol reconstrueren vervolgens het ontspoorde conflict in het zuidwesten van Fryslân tussen abt Agge Thomaszoon en hoofdeling Ige Galama. Aan het einde van de vijftiende eeuw vochten deze heren en hun achterban een vete uit die achteraf gezien het einde van de zogeheten Friese vrijheid (1498) inluidde.
Met het volgende artikel van Huib Zuidervaart over het verschijnsel ‘boerenprofessor’ maken we een sprong naar de achttiende eeuw. Deze term, door G.A. Wumkes in 1914 geïntroduceerd, is een eigen leven gaan leiden. Zuidervaart relativeert het belang van de ‘autodidacten’, zoals Eise Eisinga, die als boerenprofessoren worden getypeerd. Voor de bestudering van het wetenschappelijke klimaat blijven zij niettemin buitengewoon interessant.
De eeuwenoude angst voor hondsdolheid komt aan de orde in de bijdrage van Minie Baron. Zij laat zien hoe vanaf de achttiende tot het einde van de twintigste eeuw preventie en bestrijding van deze ziekte in Fryslân werden georganiseerd. Daarnaast bespreekt Baron hoe hondsdolheid doorwerkte in de Friese samenleving. Het accent ligt op de jaren van 1850 tot 1925, toen veel werk werd gemaakt van de indamming van rabiës.
In het laatste artikel van dit jaarboek analyseert Bert Looper de wereld van het meubelbedrijf Fristho, dat werd opgericht in 1920 en in Franeker gevestigd was van 1924 tot 1970. Hoewel dit bedrijf halverwege de twintigste eeuw doordrong tot de top van het Nederlandse meubeldesign en ook internationaal furore maakte, is het bij grote publiek momenteel weinig bekend. Looper pleit voor een herwaardering van Fristho, dat door het bekende designblad Goed wonen stelselmatig werd genegeerd en volgens hem daardoor mist in de hedendaagse canon van het meubeldesign. Op de valreep geeft Looper Fristho ook nog een plaats in de huidige discussie over de identiteit van Fryslân.
In de rubriek ‘Bronnen en egodocumenten’ presenteren Truus de Vries en Goffe Jensma de eerste lezing van François HaverSchmidt, gehouden in 1850 voor zijn gymnasiastengezelschap aan het einde van zijn schooltijd in Leeuwarden, onder de titel ‘De Friesche Koningen’. Uit deze lezing blijkt dat HaverSchmidt al op jonge leeftijd vraagtekens plaatste bij de geschiedschrijvers die beweerden dat de Friezen sinds de Romeinse tijd continuïteit kenden als volk. Dit jaarboek bevat verder traditiegetrouw de archeologische kroniek – wederom samengesteld door Ernst Taayke – en het jaarverslag 2012 van het Genootschap.

De titels van de artikelen:
- De nieuwe koers voor het Fries Museum
- Terug naar het land van herkomst 2
- Macht, geweld en monniken
- De Friese boerenprofessor (Ekama)
- Hondsdolheid in Friesland vanaf 1700
- Fries design goes international
- De Friesche Koningen van Francois HaverSchmidt
- Archeologische Kroniek van Ernst Taayke van NAD Nuis

zondag 15 december 2013

Hendrick van Brunsveld, Schout bij Nacht, ook op Facebook

Door Theunie Wijnstra
Het begon met het uitzoeken van mijn familiestamboom. Toen ik daarin niet verder kwam (vader niet bekend en door vader niet erkend), dacht ik dat het wel handig zou zijn om lid te worden van een vereniging waar veel kennis verzameld werd. Het werd de Historische Vereniging van Noordoost Friesland.
Niet wetende waar mijn nieuwsgierigheid mij zou leiden. Toen Hans Zijlstra mensen vroeg om een 17e eeuws scheepsjournaal te vertalen, leek mij dit een mooie gelegenheid om enige vaardigheid op te doen in het lezen van oude teksten. Aldus heb ik me hiervoor opgegeven en me met groot enthousiasme, en begeleiding van Hans, hierop gestort. Na enige opstartproblemen ging het vertalen steeds beter en al snel kreeg ik zicht op het leven van de schrijver: Kapitein en Schout bij Nacht Hendrick van Brunsvelt.
Slag in de Sont, Willem vd Velde 1, Rijksmusem

Hendrick van Brunsveld heeft mee gedaan in de Slag in de Sont in 1659 - 1660. De hele operatie stond eerst onder leiding van Jacob van Wassenaar (1658), later ging Michiel de Ruijter met een vloot richting Denemarken. Onder wie Hendrick van Brunsveld met aan boord Poppo van Burmania en zijn landsoldaten. De Friezen hebben een zeer grote rol gespeeld in deze Sontoorlog, waarbij Holland aan de zijde van Denemarken stond. De Engelsen aan de zijde van de Zweden. Handelsbelangen waren in het geding. Het was een oorlog die nogal wat consequenties heeft gehad en die, naar mijn persoonlijke mening, momenteel ondergewaardeerd is.

Toen ik op internet ging zoeken wie Hendrick van Brunsveld nu eigenlijk was, kwam boven water dat hij hiervoor waarschijn een heel ander leven heeft gehad. Hendrick van Brunsvelt dook op in Amsterdam als goudwerker. Daar is hij ook gehuwd. Tevens in Brazilië, waar hij in dienst van de oude WIC belast was met het maken van dukaten. Brieven van hem uit die tijd doken op in het Nationaal Archief (Gahetna.nl).

Inmiddels heb ik de familiestamboom aan de kant gelegd en me op de historie van Hendrick van Brunsveld gestort. Ten behoeve van de Schout bij Nacht heb ik een Facebookpagina gemaakt met de naam Hendrick van Brunsveld, Schout bij Nacht. Wie meer wil weten en/of wil helpen (nog) meer te weten te komen over de persoon en de periode: neem gerust contact met me op!

vrijdag 13 december 2013

De Sneuper 112 met Dokkumer molens in Album Amicorum Francois Bekius

De Sneuper 112 komt met een cover-artikel over Dokkumer molens in het Album Amicorum van  Francois Bekius. Niet alleen was hij de grootvader van Piet Paaltjens (Francois Haverschmidt) maar ook de kleinzoon van de 'duivelsdominee' die ook Francois Bekius heette.

Zo is De Sneuper 112 weer gevuld met voor elk wat wils en gevarieerde artikelen, waar de volgende keer misschien ook uw onderzoek of tekst tussen kan staan. Want wij blijven afhankelijk van de kopij van onze leden! Dat en nog veel meer in dit winternummer van De Sneuper:

Inhoudsopgave:
HISTORIE & STREEKGESCHIEDENIS
- Molens van Dokkum in Album Francois Bekius, Warner Banga
- Pijpenkoppen in Moddergat, Gerard de Weger
- De Bontebrug van Dokkum, Sake Meindersma
- Plankjes met namen 2: het P. Schuringa-plankje, Piet de Haan
GENEALOGIE & FAMILIEGESCHIEDENIS
- Een vondeling te Raard in 1820, Paul Hillebrand
- Levensloop van Tjerk Romkes Viersen, Gosse van der Plaats
- Wierumer vissers-genealogieën, Berend Beimer
RUBRIEKEN & COLUMNS
- COLUMN: Je mutte mar hoare..., Ale Hansma
- MATHILDES KOFFER: Toet-anch-amon, Hilda Bouta
- DIACONIEREKENINGEN: Boskma’ s & Keegstra’ s, Piet de Haan
- HERALDIEK van de Hollumer kerkramen, Rudolf Broersma
DIGITAAL & ACTUEEL & VARIA
- Friesland digitaal op de kaart, Hans Zijlstra


- Op de Praatstoel 2: verhalen uit NOF. Bestel dit fantastische boek! Slechts 20 euro voor ruim 400 pagina's hardcover (plus verzendkosten 6,75 ivm dikte boek. Af te halen in Dokkum en Oosternijkerk zonder verzendkosten).

Wilt u ook meegenieten van de interessante verhalen uit onze regio, dan kunt u zich eenvoudig aanmelden als lid (slechts 15 euro per jaar) via dit online formulier.

Tevens kondigen we de Ledendagen van 2014 aan die door onze vereniging op zaterdag 12 april 2014 worden gehouden in Niawier en op zaterdag 4 oktober 2014 in het IJstijdenmuseum te Buitenpost. Noteert u het alvast in de agenda!

En, last but not least, onze leden kunnen De Sneuper ook als pdf ontvangen als ze dat willen (stuur een mail)! 

donderdag 12 december 2013

Noordoost-Friezen in Signalementenregister Amsterdam

Als je voorouders heel braaf waren, dan is de kans groot dat er niet veel in de archieven te vinden is
dat kleur aan je stamboom geeft. Civiele en Criminele Sententies zijn bijvoorbeeld in Friesland prachtige bronnen voor smeuige verhalen.
Maar ook in het Stadsarchief Amsterdam liggen archiefstukken die je plotseling aan een foto kunnen helpen van een voorouder die je nog nooit gezien hebt!
Zo kan er gezocht worden in het Signalementenregister (1880-1917), o.a. op geboorte-locatie. Ik heb het wel eens eerder gedaan maar ik heb de indruk dat er nu meer te vinden is.
Op Dokkum vind je dan (zie ook illustratie hiernaast van Anne Glas, geboren 1879 te Dokkum):
Clewits, Gerrit Folkert 07-10-1887 / Dokkum
Glas, Anne 13-06-1879 / Dokkum
Hellema, Igle of Willem - / Dokkum
Hellinga, Lieuwe 05-01-1874 / Dokkum
Kampstra, Tjisse 04-10-1874 / Dokkum

Uit andere plaatsen in Noordoost-Friesland:
Kiensha (Kienstra ?), Joseph Jans Georgius 06-02-1870 / Doekum
[de] Vos, IJuze 20-10-1887 / Dokkum
Kingma, Lieme, 28-05-1863 / Anjum gem. Oostdongeradeel
Ozinga, Berend 15-03-1863 / Kollum
[van der] Ploeg, Paulus 24-12-1883 / Hallum
Schaafsma, Cornelis 20-04-1858 / Hallum
Visser, Ary 09-08-1892 / Kollum
[de] Jong, Jan 30-07-1862 / Ferwerd
Postma, Egbert 05-02-1863 / Ferwerd (Fr.)
Landmeijer, Mintje 20-04-1854 / Engwierum
Bosch, Folkert 04-04-1871 / Dantumadeel
[van der] Bij, Alle 16-04-1890 / Dantumadeel
[van der] Meulen, Popke 29-03-1889 / Dantumadeel
Altena, Bintje Geerts - / Nes
Bos, Jan Pieter - / Nes
Dekema, Ate, 23-07-1881 / Metslawier
Dekema, Ate Freeks, 23-07-1851 / Metolawier
[van der] Werff, Sijtze 15-06-1873 / Veenwouden
Zwaagstra, Rinze Wijbes,geboorteplaatsAkkerwoude
Schoorstra, Pieter Willems,geboorteplaatsTernaard (vermeld als Schoonstra)

U kunt dus de signalementskaart met foto online bestellen bij het Stadsarchief Amsterdam, direct vanaf uw computer.

woensdag 11 december 2013

SontTol Registers Online: Vrijwilligers Crowdsourcing gevraagd!

Afgelopen zomer werd de invoer van de Sonttol Registers (STRO), afgerond voor de periode van 1634 tot en met 1857. Deze gehele periode is nu beschikbaar in STRO, de elektronische database. Meer dan 300 jaar met passages, producten en tol is nu te doorzoeken in de database. Met bijna 1.5 miljoen passages en meer dan 4 miljoen ladingregels geeft STRO een zeer uitgebreide mogelijkheid tot onderzoek.
De database is een ‘werk in uitvoering’. Dat betekent ondermeer dat het verbeteren van de data in STRO een voortdurend proces zal zijn. Van ongeveer 1680 tot 1857 zijn de gegevens (tot op zeker niveau) gecontroleerd. De gegevens van 1634 tot rond 1680 zijn niet gecontroleerd na de invoer. Daarom zullen de gegevens uit deze periode niet geheel zonder onvolkomenheden zijn. Kijk voor meer informatie over dit project en de STRO database op www.soundtoll.nl.

De invoer van de vroegste periode, 1497 tot 1634, willen we graag realiseren met hulp van vrijwilligers. Daarom zijn we op zoek naar enthousiaste en gemotiveerde vrijwilligers, mogelijk met enige kennis van paleografie en enige affiniteit met geschiedenis.
We zouden hen graag ‘aan boord’ willen om te helpen met de invoer.

Geïnteresseerd? Kijk op www.soundtoll.nl, menukeuze ‘Vrijwilligers’. Of ga rechtstreeks naar www.soundtoll.nl/index.php/en/vrijwilligers (website is in het Engels)
Mailen kan ook: stro4all@tresoar.nl

dinsdag 10 december 2013

Kwartaalblad Genealogie met HISGIS

Het kwartaalblad Genealogie van CBG brengt weer diverse interessante artikelen voor het voetlicht.

Een uitgebreid artikel gaat in op HISGIS, het Historisch Geografisch Informatie Systeem dat steeds verder wordt uitgebreid. Dit in Friesland opgezette systeem heeft nu ook Amsterdam uitgebreid in het bestand en combineert kaarten uit verschillende eeuwen met kadastrale gegevens van bewoners. Het komt voort uit het sinds 1988 lopende project Kadastrale en Prekadastrale Atlas fan Fryslân van de Fryske Akademy. De moeite waard om weer eens te proberen als u het al lang niet meer gebruikt heeft of uberhaupt nog nooit. Zo is aan de oudste kadasterkaarten van 1832 in Friesland nu ook bv het Statenregister Bildpachten uit 1737 gekoppeld, maar ook:
Ansichtkaarten Tresoar,
Foto's Tresoar,
Molens,
Stinzen,
Terpnamen,
Parochiekerken,
Galgen (o.a. bij Ezumazijl stond er een),
Kloosters,
Uithoven,
Toponiemen,
Parochiegrenzen,
Landbouwgebieden,
Volkstellingen,
Stemkohieren,
Floreenkohier,
Kloostergoederen,
Kerkengoederen.

Inhoud van dit nummer:
Avantuur en het gezicht van Suriname
Dit jaar was het honderdvijftig jaar geleden dat in de Nederlandse koloniën de slavernij werd afgeschaft. Lilian de Bruijn sprak met Ank de Vogel-Muntslag, die zowel tot slaaf gemaakten als slaveneigenaren tot haar voorouders rekent.

Voor Ons en Ons Huis
In 1905 stichtte koningin Wilhelmina de Huisorde van Oranje, een dynastieke orde voor personen die zich verdienstelijk maken voor het Huis van Oranje. In Voor Ons en Ons Huis van C.P. Mulder en P.A. Christiaans wordt de geschiedenis van deze orde geschetst en staan alle gedecoreerden genoteerd. George Sanders bekeek het boek alvast.

HISGIS: het familieverleden in kaart
Ingewikkelde zoektochten in het kadaster om informatie te vinden over woonplaatsen en grondeigendom van voorouders zullen dankzij de digitale revolutie steeds meer tot het verleden gaan behoren. Het allernieuwste op dit gebied is de website HISGIS, die historische onderzoekers tot tijdreizigers maakt. Vincent Sleebe navigeert.

De Rijnlandse morgenboeken
Als het gaat om het vinden van gegevens over onroerend goed uit het vóórkadastrale tijdperk kunnen morgenboeken uitkomst bieden. Gert Koese geeft inzage in deze bron: registers met de eigenaren of gebruikers en de grootte van hun land, uitgedrukt in de oppervlaktematen morgen, hont en roede. Wat maakt de morgenboeken zo bijzonder?

De sleutel van het zegel
De ontdekking door Cees Herweijer van Bureau Oudheidkundig Onderzoek Rotterdam van een uit geelkoper gehamerd doosje in de bodem bij het Rotterdamse station Blaak leidde tot een zoektocht naar de betekenis van de inhoud. CBG-heraldicus Guus van Breugel ontraadselde het mysterie van dit op een salmiakdropje lijkende voorwerp, dat van opmerkelijk historisch belang blijkt te zijn.

Kijk op bronnen - afl. 10: Haardstedengeld
Vragen omtrent de huizen van voorouders komen bij iedere genealoog vroeg of laat om de hoek kijken. In de tiende aflevering van de reeks ‘Kijk op Bronnen’ belicht Maarten van Bourgondiën een van de bronnen die hier informatie over kunnen verschaffen: de kohieren van het haardstedengeld.

Verder zoals gebruikelijk de rubrieken Nieuws, Gesignaleerd, CBG weet raad, Uit de archiefkast, Wapenregister, Archiefwijzer, Familiejournaal, de non-fictie leestips in Familiedrukwerk, de lezerscolumn Familiekroniek en de vaste columns Memo, Favo, Digitaal, Namen en meer en Vrouwen en kinderen eerst, .

Genealogie wordt vier keer per jaar toegezonden aan Vrienden van het CBG. Losse nummers zijn ook verkrijgbaar.

zondag 8 december 2013

Help mee boekendiefstal Universiteit Franeker op te lossen!

Tresoar heeft al in maart 2013 in het kader van het project Cold Case Tresoar een oproep gedaan om uit te kijken naar oude boeken uit de bibliotheek van de Universiteit van Franeker. Deze zijn in de 17e eeuw gestolen en nooit meer opgedoken!
Specifieke Franeker signatuur rechtsboven

Hoe herken je een boek uit de Franeker collectie? Met name een specifiek signatuur aan de bovenzijde van de pagina kan wijzen op een exemplaar uit Franeker (zie detail afbeelding). De oudste Franeker catalogus stamt uit 1601. Boeken die daarin stonden vermeld hebben bijna alle een signatuur, meestal rechtsboven op de titelpagina genoteerd. Dit signatuur verwees naar de opstelling in de bibliotheek anno 1601: eerst een kastnummer, vervolgens een accolade en dan achter boven of onder geplaatst een nummer verwijzend naar de plaatsing op de eerste (bovenste) of tweede (onderste) plank. Zo’n Franeker signatuur in het boek is duidelijk herkenbaar.

Let u dus op als u in een bibliotheek of antiquariaat, waar ook in de wereld, een dergelijke annotatie ziet. En informeer direct Tresoar !
Facebook: www.facebook.com/ColdCaseTresoar
Twitter: @ColdCaseTresoar
Hashtag: #ColdCaseTresoar
Email: coldcase@tresoar.nl

vrijdag 6 december 2013

Bijzondere lezing Obama van Fryslân: Talma

Op woensdag 11 december 2013 organiseert het Streekarchief in Dokkum een bijzondere lezing over de Obama van Fryslân, ds. Aritius Sybrandus Talma.

Honderd jaar geleden was de invoering van verplichte sociale verzekering voor ziekte en pensioen in Nederland minstens zo omstreden als ‘ObamaCare’ nu in de Verenigde Staten is. Waar Amerikanen nog tot op het bot verdeeld zijn over ‘wie sociaal verantwoordelijk is’, werd in Nederland in 1913 de knoop doorgehakt dankzij ds. Talma.

Op 9 december van dat jaar kregen zo’n 81.000 arbeiders in het hele land recht op een wekelijkse uitkering voor een stukje levensonderhoud op de oude dag. Deze ‘Ouderdomsrente’ was de voorloper van de AOW.

Spreker Lammert de Hoop (historicus en schrijver van de biografie ‘De rode dominee A.S. Talma’) gaat o.a. in op de Friese roots van Talma en de actualiteit van zijn visie in de hedendaagse discussies over sociale verantwoordelijkheid, pensioenleeftijd en de verzorgingsstaat. Ook wordt er een korte documentaire getoond.

De lezing is gratis toegankelijk en u bent van harte welkom op woensdag 11 december 2013, om 20.00 uur in het Streekarchief/de Bibliotheek Dokkum (Brokmui 62). Meer informatie op www.ontdekdebieb.nl

woensdag 4 december 2013

Zonnewijzer Stania State in tuin Amsterdams Museum van Loon

Recent was ik weer eens in Museum van Loon aan de Amsterdamse Keizersgracht. Willem van Loon was in 1602 medeoprichter van de V.O.C. De ingang aan de Keizersgracht geeft via de achteruitgang entree tot een binnentuin waardoor je kunt oversteken naar het prachtig gerestaureerde koetshuis, met dito koets en paardenhoofdstellen, met een ingang aan de Kerkstraat.

In de binnentuin staat halverwege een intrigerende zonnewijzer met het jaartal 1576 of 1578, waarbij een bordje 'fragile'. Ooit had ik er al eens over gelezen en thuisgekomen vond ik het op dit eigen blog. Het blijkt nota bene uit de tuin van Stania State in Oenkerk te komen (waar het in 1950 nog stond)!
De vraag is natuurlijk hoe zo'n object in Amsterdam kan belanden zonder duidelijk relatie met het museum. Het lijkt in de tuin ook langzaam een beetje te verpieteren, gezien de groene uitslag en doffe uitstraling. Als blijkt dat de zonnewijzer een relatie met Friesland heeft, zou het niet mooi zijn om te proberen een dergelijk object terug te krijgen naar bv het Eise Eisinga Planetarium?
Het zou dan prachtig in de collectie gebruikt kunnen worden voor aanschouwelijk onderwijs over de werking van een zonnewijzer.

dinsdag 3 december 2013

Huismerken Noordoost-Friesland: komt allen tezamen!

Tijdens het onderzoek naar de glas-in-loodramen van de NH kerk te Hollum op Ameland doemde de vraag op wat de betekenis zou kunnen zijn van de huismerken op enkele ramen. Het bleek dat het
onderwerp Huismerken nog een vrij onderontwikkeld thema is in de Friese genealogie. Een huismerk is een eenvoudig gelijnd hoekig teken waarmee een persoon of een boerderij en het daarbij behorende bezit worden aangeduid. Er zijn wel summiere onderzoekjes bekend, zoals op Ameland, maar die zijn lang niet uitputtend en vaak slecht ontsloten.
Ook onze heraldisch huisexpert Rudolf Broersma gaf al aan dat binnen de heraldiek niet echt onderzoek is gedaan naar huismerken.
Daarom is het idee ontstaan (i.s.m. collega-redacteur van De Sneuper Jacob Roep van Amelander Historie) om een digitaal bestand aan te leggen waarin we de Naam, plaats, jaartal(len), korte beschrijving en afbeelding samen willen brengen. Hopelijk kan Hessel de Walle ons ook helpen met zijn al bestaande database van familiewapens (voor heel Friesland vind je dan al 330 stuks via veld Wapentype/ huismerk) en inscripties.

U zult vast wel eens een document in handen hebben gehad waarin onderaan de acte niet (alleen) een naam en/of handtekening stond maar ook een merkteken. Vaak staat er dan iets bij in de trant van 'Dit is Albert Alberts zelfs gezette merk' (zie afbeelding). Hoewel dit in de meeste gevallen een (trillerig) kruisje is omdat ze niet konden schrijven, komt het ook regelmatig voor dat het een symbool is dat lijkt op het cijfer 4 of een soort runeteken met haakjes. Het gaat ons dus om alle tekens, behalve de reguliere kruisjes. Ook publicaties met afbeeldingen en beschrijvingen van huismerken in Noordoost Friesland zijn welkom.

Wat willen we graag ontvangen? Stuur ons via email (info apestaartje hvnf.nl) of Wetransfer (als het veel/zwaar is) de volgende gegevens onder vermelding onderwerp: Huismerk.  En dan in de tekst: Naam, plaats, jaartal(len), korte beschrijving, bronvermelding en afbeelding (als bijlage). 
Hopelijk kunnen we dan online weer een mooie bron met u delen die u bij uw historisch en genealogisch onderzoek helpen!
Huismerken minuutveldwerk Ballum, Ameland 1830

maandag 2 december 2013

Fronton Admiraliteitshuis Harlingen bij Noordelijk Scheepvaartmuseum

Vaak wordt beweerd dat er van de Admiraliteit van Friesland weinig bewaard is gebleven. Het archief is in ieder geval tot tweemaal toe merendeels bij branden verwoest.
Toch zijn er, naast het Admiraliteitshuis te Dokkum (waar de Friese Admiraliteit zetelde van 1597-1645) nog wel her en der tastbare overblijfselen te vinden.
Zo zijn er wel kanonnen van de Admiraliteit Friesland) bekend en is er een houten bord met het wapen van de Admiraliteit, schilderijen van leden en schepen van de Admiraliteit Friesland, evenals notulen- en resolutieboeken uit 1599 en 1601 van de tijd in Dokkum.
Ons lid Eimert Smits Fazn. heeft een mooie bronpublicatie gemaakt met o.a. Personeel van de Admiraliteit Friesland.
En bij toeval kwam ik er recent achter dat er op de binnenplaats van het Noordelijk Scheepvaartmuseum (NSG) in de stad Groningen ook nog iets van de Admiraliteit van Friesland moest liggen. Na wat heen en weer communiceren via Twitter en email kreeg ik van archiefmedewerker Koos de Jong een foto toegemaild van wat het fronton blijkt te zijn geweest van het Admiraliteitshuis te Harlingen! De Friese Admiraliteit was in Harlingen gevestigd van 1645-1795. Het schijnt dat het stenen gevelstuk ooit wel eens is aangeboden bij het Fries Museum (?) maar daar had men er geen interesse of geld voor (over). En blijkbaar had het NSG dat wel. En zo kwam een stuk Fries cultureel erfgoed bij de buren terecht. In ieder geval hebben zij er voor gezorgd dat het fronton niet in de vuilcontainer beland is. NSG bedankt!

N.B. Afgelopen week was er ook een veiling bij Bubb Kuyper in Haarlem waar voor 1000 euro het volgende werd geveild (benieuwd wie dat gekocht heeft!):
59/1998  [Manuscripts]. "Agtste(-Veertiende) (Extra)Ordinaris Rekening van Martinus Van Scheltinga, Ontvanger Generaal van het Collegie ter Admiraliteit in Frieslandt. Wegens de Convojen en Licenten/ Wegens de Lastgelden etc. In den Jare 1772(-1778)." "Ingeleeverd" Dec. 1775- Nov. 1780, 13 vols., manuscript text in pen and brown ink, manuscript pagination (±145 (7x)/ ±75 (6x) lvs.), contemp. unif. beige roan, folio.
- Contents overall fine. Bindings occas. somewhat whitish. € (300-500) 1000

Bij Tresoar is ook een familiearchief met materiaal van Martinus van Scheltinga.
En in Museum Van Loon aan de Amsterdamse Keizersgracht zag ik kortgeleden dit schilderij van een Catharina van Scheltinga uit 1621.
Al eerder publiceerden we over Wybrandt van Scheltinga die zeeman werd onder tsaar Peter de Grote en wiens familie nog generaties lang hoge functionarissen voor de Russische marine leverde. Met nazaat Sergey Scheltinga uit Rusland hebben we nog contact!

Update: De steen is door het Noordelijk Scheepvaartmuseum in 1980 aangekocht. In 1883 is het Admiraliteitsgebouw Leeuwenburg afgebroken. Op deze plaats werd in 1884 het Kantongerecht (Havenmantsje) gebouwd.

zondag 1 december 2013

Ramp van Wierum, 120 jaar geleden

Op 1 december 2013 is het precies 120 jaar geleden dat de ramp met de vissers uit Wierum gebeurde. In 1968 werd ter herinnering hieraan een monument op de zeedijk geplaatst.De heer Berend Beimers heeft van alle betrokken vissers de genealogie nagetrokken. Van alle bemanningsleden, ook van diegenen die de ramp hebben overleefd. Ook op welk schip ze voeren heeft hij uitgezocht. Bent u geïnteresseerd in één van deze genealogieën dan kunt u contact met hem opnemen. b.beimers@chello.nl
 
Monument zeedijk Wierum
Wierumer vissers genealogieën
Genealogie van der Bos. Oudste voorvader Pieter Freerks
Sipke Freerks van der Bos, Anne Sipkes van der Bos, Freerk Sipkes van der Bos, Pieter Sipkes van der Bos, Thijs Sipkes van der Bos   

Genealogie Bosgra. Oudste voorvader Freek Bosgraaf
Tiete Berends Bosgra 

Genealogie Dijkstra. Oudste voorvader Gerben Doedes
Atze Johannes Dijkstra

Genealogie Gosma. Oudste voorvader Gosse Arjens
Arjen Gosses Gosma, Anne Gosses Gosma

Genealogie Jongeling. Oudste voorvader Sijbe Tjeerds
Dirk Jans Jongeling, Hoite Dirks Jongeling, Tjeerd Dirks Jongeling, Jan Dirks Jongeling, Dirk Jans Jongeling         

Genealogie Kamma. Oudste voorvader Jacob Pieters
Jacob Pieters Kamma, Freek Christ Kamma, Ulrich Christ Kamma

Genealogie Kamma . Oudste voorvader Kornelis Piers
Jouw Piers Kamma, Klaas Piers Kamma       

Genealogie Logterman. Oudste voorvader Kornelis Rienks
Kornelis Ages Logterman                  

Genealogie Sikkema. Oudste voorvader Tjeerd Jietzes
Sjoerd Renzes Sikkema, Pier Sjoerds Sikkema, Sape Sjoerds Sikkema, Kornelis Sjoerds Sikkema

Genealogie Smit. Oudste voorvader Folkert Haikes
Pieter Folkerts Smit

Genealogie Vaderloos. Oudste voorvader Jan Jouws
Freerk Minnes Vaderloos, Jan Freerks Vaderloos, Minne Freerks Vaderloos

Genealogie Vaderloos. Oudste voorvader Remmeren Sjoukes
Remmeren Sjoukes Vaderloos

Genealogie Visser. Oudste voorvader Tjerk Pieters
Gosse Tjerks Visser, Tjerk Gosses Visser, Jacob Doekes Visser

Genealogie Visser. Oudste voorvader Kornelis Sijberens
Kornelis Sijberens Visser, Atze Sijberens Visser, Kornelis Tjeerds Visser, Tjeerd Kornelis Visser, Sijberen Jitzes Visser, Freerk Jans

Genealogie Visser. Oudste voorvader Tjerk Jans
Sijtse Tjerks Visser, Jan Jans Visser, Tjerk Jans Visser, Marten Sijtses Visser, Rense Martens Visser

Genealogie Visser. Oudste voorvader Sipke Lieuwes Visser
Sipke Lieuwes Visser            

Genealogie Vonk. Oudste voorvader Jan Eelkens
Christiaan Jans Vonk, Hille Jans Vonk, Wijbe Jans Vonk, Sape Jans Vonk, Lieuw Jans Vonk, Johannes Wijbes Vonk, Tjipke Hilles Vonk

Genealogie de Vries. Oudste voorvader Pieter Sapes
Sape Jacobs de Vries

Genealogie de Vries. Oudste voorvader Gerben Doedes
Aant Tjeerds de Vries            

Genealogie van der Zee. Oudste voorvader Jan Sijbes
Jan Sijbes van der Zee, Sijbe Jans van der Zee, Willem Sijbes van der Zee

Genealogie Hiemstra. Oudste voorvader Sjoerd Tjeerds
Thomas Tjeerds Hiemstra, Lieuwe Thomas Hiemstra, Lieuwe Sjoerds Hiemstra,Wouter Thomas Hiemstra, Jelle Lieuwes Hiemstra,Christiaan Lieuwes Hiemstra, Jacob Sjoerds Hiemstra, Pieter Dirks Hiemstra, Dirk Pieters

Genealogie Prins. Oudste voorvader Hoite Atzes
Hoite Atzes Prins sr, Sjoerd Jans Prins, Jan Sjoerds Prins, Atze Hoites Prins, Hoite Atzes Prins jr, Anne Atzes Prins, Hoite Jacobs Prins, Minne Atzes Prins, Minne Hoites Prins,     
Pieter Pieters Prins, Lieuwe Hoites Prins

N.B. Beste leden van de HVNF: Noteert u alvast in de agenda van 2014 voor de ledendagen: Niawier, Nij Sion zalen: 12 april 2014  van 10-1600 uur. De najaarsledendag wordt gehouden in het interessante IJstijdenmuseum in Buitenpost op 4 oktober 2014 van 10-16.00 uur (bij De Kruidhof)

zaterdag 30 november 2013

Heraldische databank CBG online

Onlangs heeft het CBG een vernieuwde versie gelanceerd van de Heraldische Databank.

De Heraldische DataBank (HDB)
is een product van het Centraal Bureau voor Genealogie (CBG) en brengt de rijke Nederlandse familieheraldiek in kaart. In de HDB zijn moderne en historische wapenafbeeldingen op naam toegankelijk gemaakt. Deze hebben vaak een beschrijving en zijn voorzien van bronvermelding, waardoor de HDB een waardevol instrument wordt voor allerlei soorten van wetenschappelijk en familiehistorisch onderzoek.

Als we dan weer eens op Dokkum zoeken dan zien we familiewapens van o.a. de familie Bergsma (Bargsma) met de varkentjes (bargjes), De Roos, Land (interessant genoeg met een type VOC-schip waarmee mogelijk Jan Pieter Land, een oud-burgemeester, jeneverstoker en hoofd van het postkantoor van Dokkum gevaren heeft. Hij was ook bij de VOC.), Tritzum, Riemersma, Quintus en Vlastra (een nieuw wapen met vlas).

Uiteraard vind je op zoekwoord Holwerd, Schiermonnikoog of Ameland ook het een en ander. Probeer het eens uit via http://www.heraldischedatabank.nl/ !

vrijdag 29 november 2013

Sonttolregisters online nu getranscribeerd tot 1634

Onlangs werd het eerste (grote) deel van de transcribering van de Sonttolregisters online voltooid. De periode 1634-1857 met 1,5 miljoen passages is daarmee doorzoekbaar op o.a. naam schipper en thuishaven.
Als we dan even zoeken op thuishaven Dokkum vinden we de oudste vermelding in 1636, toen Fudde (Fedde?) Jansen de Sont passeerde met stenen, zout, oud ijzer, bakstenen en dakpannen.

Andere Dokkumers die voor 1681 de Sont passeerden: Datum passage, Naam schipper, Thuishaven, Vertrekhaven, Aankomsthaven.
17-4-1652Jan PetersenDockum,Dockum - Dantzigh
19-4-1652Clauss GeertsenDockum,Dockum - Kiøbenhafn
25-5-1652Clauss GoosenDockum,Danzig - Dockum
5-6-1652Jan PieterssenDockum,Riga - Dockum
2-7-1652Claus GoossenDockum,Aallborg - Stettin
27-3-1653Claess GeertssenDockum,Aalborig - Damzig
8-4-1653Johannes EdwisDockum,Dockum - Sillsenhaffen
30-5-1653Johanness DouwessDockum,Dansig - Holland
11-6-1655Claes DockumDockum,Dockum - -
9-12-1655Jan PeterssenDockum,Amsterdam - -
19-7-1656Frans GodtzenDorkum,Allborg - -
12-9-1656Clauss GoessenDochum,Dochum - -
27-10-1656Claes GorsenDockum,Colbergen - -
23-4-1657Claes GassesDockum,Alborg - Dantzig
12-11-1657Claes GossenDockum,Dockum - -
28-5-1658Claes GossenDockum,Stochholm - -
31-7-1658Claes DossennDockum,Hamborig - -
28-8-1661Class GossumDockum,Harlingen - -
20-8-1662Peter BerentzennDockum,Amsterdam - -
15-5-1663Claus GossenDøckum,Allborigh - -
22-7-1680Frerick IeppessDockum,Hamborg - Statin
9-9-1680Hendrich JaspesDockum,Stetin - Hamborg

De periode van 1497-1634 gaat men proberen via crowdsourcing te realiseren. De scans staan overigens al wel online! Als u geinteresseerd bent om een bijdrage te leveren, stuurt u dan een mail naar de projectleiding bij Tresoar.

Update: Nu ik bovenstaande lijst nog eens goed bekijk, lijkt het me dat de Claes/Class/Claus Geertsen/Gorsen/Gasses/Dossenn/Gossum/Dockum/Goossen/Gossen steeds naamsvarianten zijn van een en dezelfde persoon tussen 1652 en 1663!