donderdag 29 november 2012

Lost at Sea: schitterend boek over Vrouw Maria en St Michel

Naar aanleiding van de tentoonstelling Spoil of Riches - Stories of the Vrouw Maria and the St. Michel, in het Maritiem Museum van Finland in Kotka werd een rijk geïllustreerd boek uitgegeven getiteld Lost at Sea, Rediscovered.
Het boek neemt je mee van de 18e eeuw naar de 21e eeuw, waarin de wrakken worden opgedoken. Vergelijkingen worden gemaakt met de ontdekking en conservering van het wrak van de Vasa in Stockholm.
Op schitterende wijze wordt een beeld geschetst van de holistische aanpak van de maritieme archeologen en historici. Vele aspecten worden belicht bij het zoeken van en duiken naar de wrakken van de 18e eeuwse, uit Amsterdam vertrokken, Sontvaarders. Beide schepen waren op weg naar Sint Petersburg met kostbare ladingen voor het Russische hof.
De Sint Michel was een schip dat in 1747 voor de Finse kust verging onder schipper Carl Poulsen Amiel. Aan boord was een prachtig gedecoreerde koets voor het Russische hof en vele stukken Meissen porselein, alsmede dure snuifdozen en gouden en zilveren uurwerken.
De Vrouw Maria, een snauwschip onder schipper Reynoud Lourens, verloor in 1771 zijn roer, sloeg op de rotsen bij de Aland eilanden en zonk uiteindelijk na enkele dagen naar de bodem op ruim 40 meter diepte. Slechts enkele kostbaarheden die aangekocht waren door Catharina de Grote, waaronder enkele Hollandse meesters, konden gered worden. Het leegpompen van het schip mislukte omdat de pomp verstopt raakte door de koffiebonen die aan boord waren! Doordat de bemanning overleefde zijn er nog veel documenten bewaard gebleven waarin de ramp beschreven is. Zeker is dat er nog meer dan 20 schilderijen van grote Hollandse meesters verpakt in de ruimen liggen. Voor huidige begrippen een miljoenenschat, waar mogelijk weinig van is overgebleven in het brakke, zuurstofarme water. Voer voor sneupers!

Maritiem archeologe Riikka Alvik, die recent ook op de conferentie over de Sonttolregisters in Groningen was, dook zelf met collega's naar het wrak van de Vrouw Maria. Omdat het niet duidelijk is welke fondsen voor verder onderzoek beschikbaar komen zou het mooi zijn als Nederlandse musea en onderzoeksinstituten actief gingen meewerken om dit prachtige stuk overzees Nederlands erfgoed onder de aandacht van het grote publiek te brengen en te houden!
Bijvoorbeeld door de briljante, multimediale Finse tentoonstelling geheel of gedeeltelijk over te nemen als het in januari 2013 stopt. Iets voor het Scheepvaartmuseum, Rijksmuseum, Tresoar of Fries (Scheepvaart)Museum?

dinsdag 27 november 2012

Waterschapsarchieven en Tresoar

De site van FriesArchiefnet is niet bepaald dynamisch maar heeft wel een paar verborgen pareltjes. Sinds enige tijd zijn veel waterschapsarchieven naar Tresoar overgebracht en daarvan zijn uitgebreide inventarissen online beschikbaar. En daarin zijn vele namen vermeld van mensen uit Noordoost-Friesland, met name uit de 19e en 20e eeuw.

Verkoopacten en transportacten:
Voorbeeld: 
225 Akte van transport door P.H. de Haan te Ezumazijl aan het waterschap van een huis met erf en grond c.a. aan de dijk te Ezumazijl (kad. gemeente Anjum, sectie B nr. 657), 1884.
1 stuk

Ontwerptekeningen:
Voorbeeld:
Kaarten door dijksopzichter K. Vogel van de zeedijk en bestaande c.q. vervallen slaperdijken, met belendende percelen, [eerste kwart 20e eeuw].
14 bladen
N.B. Op drie der kaarten staat met potlood vermeld dat de situatie van of omstreeks 1913 is weergegeven.
1067 Slaperdijk Dokkumer Nieuwezijlen - Wartnawiel. 1 blad
1068 Zeedijk, Wartnawiel - Ezumazijl. 2 bladen
1069 Zeedijk, Ezumazijl - Bootsgat. 2 bladen
1070 Zeedijk, dijkshoek - Bootsgat. 2 bladen
1071 Zeedijk, Paesens - Dijkshoek. 1 blad
1072 Vervallen slaperdijk noordelijk langs het Dokkumer Grootdiep. 6 bladen

Fotos:
Voorbeeld:
1163 Foto's van bestuursleden en van door het waterschap uitgevoerde waterstaatkundige werken, [ca. 1918] - [ca. 1953].
2 dozen
http://www.friesarchiefnet.nl/index.php?option=com_archiefnet_archieven&task=indexes&id=8092
 
Laat het ons weten als u iets interessants vindt!

vrijdag 23 november 2012

Fryslan special over Friese Zeevaart

Historisch Tijdschrift Fryslân november 2012 viel deze week op de mat met als thema de Friese Zeevaart. Op de cover een prachtig detail van een tegeltableau met een smakschip, rond 1780 gemaakt door Pytter Ruurds uit Harlingen.
Hanno Brand schreef een mooi overzichtsartikel over de ontwikkeling van de Friese handelsvaart in Europa tussen 1250 en 1800, getiteld Vrachtvaarders bij uitstek.
In Oost-Vlieland: een Oostzeevaarderskolonie beargumenteert Ben Stenekes het ontstaan van een Vlielandse Oostzeevaarderskolonie aan de hand van de strijd tegen Spanje. De Watergeuzen vormden de basis van het dorp. Hij bestudeerde de Sonttolregisters over een periode die nog niet getranscribeerd is maar al wel als scan online staat: rond 1575. In 1574 passeerden maar liefst 48 Vlielander schippers de Sont richting de Oostzee!
Jelle Jan Koopmans werkt aan een promotieonderzoek naar de schippersgemeenschap uit Makkum in de vroegmoderne periode. Hylke Jans Kingma was hiervan de bekendste representant. Het artikel wordt gelardeerd met fraaie illustraties: een tegeltableau met het kofschip De Twee Gebroeders (van Kingma), in 1748 gemaakt door Dirk Danser uit Harlingen, krijttekeningen uit 1778 door Hendricus Baur van Hylke Jans en zijn vrouw Ytje Hayes, een leren portefeuille uit 1783 van Marten Hylkes, zoon van, koopman, olieslager en zeilmaker te Makkum, een houten beeldje van Hylke Jans uit zijn oliemolen en een gevelsteen met daarop een kerk en zeilend kofschip voorzien van de spreuk: Fortuin uit zee, Hylke Jans, Ytie Hayes, Anno 1767. Deze gevelsteen zit in het Kingmahuis aan het Vallaat in Makkum.
Het themastuk wordt afgesloten met een artikel van Hugo ter Avest over Harlingen, Frieslands poort naar zee. Ondanks de gunstige ligging en perioden van voorspoed is de plaats blijven steken in goede bedoelingen en hoopgevende aanzetten om uit te groeien tot de economische motor van Friesland.
Dit nummer van Fryslan heeft verder nog artikelen over Donderbeitels en urnen: het hunebed van Rijs (dat een steenkist blijkt te zijn). Jeanine Otten beschrijft een culinair verhaal rond Simke Kloosterman: Fryske petiele en de Friese taalstrijd. Mooi geïllustreerd met het schilderij 'De Friesche Maaltijd' dat omstreeks 1630 gemaakt is en in bruikleen van het Fries Museum in het Hannemahuis hangt.
De rubriek Uitvinders en pioniers behandelt in Een Bajema melkt beter! de melkmachine die door boer Anne Bajema (1899-1992) uit Wonneburen werd uitgevonden rond 1950.
Het volgende nummer van Fryslan zal zich richten op wonderdokters en duivelbanners. Daar zijn al leuke boeken over verschenen!

zondag 18 november 2012

Amelander Sontvaarder Fopke Cornelis meer dan 100 keer door de Sont

Schippers van het waddeneiland Ameland trokken in de 18e eeuw in grote getale naar de Oostzee. Na het passeren van de Sont, waar ze tol betaalden, werden met name de havens van Gdansk, Riga en soms Koningsbergen aangedaan.
Een schipper spande de kroon: Fopke Cornelis. Hij voer zo'n 111 keer door de Sont, tussen pakweg 1738 en 1764. Ook zijn zoon werd Sontvaarder: Cornelis Fopkes, die 30 augustus 1767 op West Terschelling trouwt met Japke Klaas.
Tijdens het congres over de Sonttolregisters noemden Jerem van Duijl en Maarten Draper deze Fopke Cornelis hun held bij het presenteren van hun verhaal over 'Shipmasters from the West Frisian Islands in the Sound Toll registers'.
Toen ik Pieter Jan en Tineke Borsch, de beheerders van Cultuurhistorisch museum Sorgdrager en van Ameland genealogie, vroeg om nadere genealogische gegevens kwamen ze zelfs met een foto van het graf van Fopke Cornelis (1714- 26 februari 1791) dat hedentendage nog op het kerkhof bij de Hervormde Kerk van Hollum op Ameland staat. In de kruin van de grafsteen (links op de foto) staat een Sontvaarder afgebeeld met twee masten en een bezaan, als eerbetoon aan de kampioen van de moedernegotie.

vrijdag 16 november 2012

Redactieleden voor De Sneuper gezocht!

De leden van de Historische Vereniging Noordoost Friesland zijn inmiddels gewend om elk kwartaal het prachtige ledenblad in kleur op A4-formaat, De Sneuper, te ontvangen. Maar dat gaat niet vanzelf! Een actieve redactie zorgt voor het schrijven en werven van kopij, die vervolgens door Warner Banga wordt opgemaakt.
Volgend voorjaar, tijdens de viering van ons 25-jarig jubileum in 2013, neemt een van onze oprichters en oud-voorzitter, Eimert Smits, afscheid van zijn werk als redacteur. Om dit belangrijke werk op tijd op te vangen is de redactie op zoek naar een of twee nieuwe redactieleden.

Als u in een straal van ca 25 km rond Dokkum woont en beschikbaar bent om vier keer per jaar te vergaderen, voldoet u al aan de basisvoorwaarden. Als u daarnaast plezier en enige vaardigheid heeft in het schrijven en/of redigeren van historische artikelen dan komen we graag met u in contact.
Dat kan middels het schrijven van een korte email naar het bekende emailadres of een telefoontje naar Eimert Smits. We leggen dan graag nog wat nader uit wat het redactiewerk inhoudt.

Meldt u dus aan om mee te helpen ons prachtige verenigingsblad, met een huidige oplage van 600, nog succesvoller te maken! Wellicht kunnen we u dan binnenkort in ons colofon vermelden!

zondag 11 november 2012

Pekelder Sontvaarders met thuishaven Dokkum

Tijdens de Arenberg Conference on History in Groningen, die handelde over de online Sonttolregisters, sprak ik de Groninger genealoog Henk Sprik. Hij heeft zich verdiept in de geschiedenis van schippers uit Pekela (Oost-Groningen) die met hun lading door de Sont naar de plaatsen rond de Oostzee voeren. De Veenkoloniale schippers begonnen met de binnenvaart maar stapten al snel over naar de zeevaart. Het was hem daarbij opgevallen dat vele Pekelder schippers regelmatig als thuishaven Dokkum opgaven.
Blijkbaar was er een reden om niet hun oorspronkelijke thuishaven in Pekela (dat later gesplitst werd in Oude en Nieuwe Pekela) op te geven. Mogelijk dat de bevrachting vanuit Dokkum, als stapelplaats, plaats vondt en het daarom logischer was dit als thuishaven weer te geven. Rond 1767 lagen de topjaren van scheepsvrachten vanuit Dokkum naar de Oostzee.
Hieronder een overzicht van vier schippers uit Pekela die een situatie met voornamelijk Dokkum als thuishaven weergeven. Er is als bron, naast de online Sonttolregisters, ook gebruik gemaakt van vermeldingen in de (Opregte) Groninger Courant, die als extra ook de scheepsnaam vermeldde. Mocht u aanvullingen omtrent dit onderwerp hebben, dan horen we het graag in de reacties onder dit artikel of via ons emailadres.

Tobias Berents Wedde (1732 geb. te Wedde) Schipper te Delfzijl
1766: 26 juli, Sontreg. : Tobias Berents van Delfziel naar de Oostzee met kaas, dakpannen en ballast
Thuishaven: Delfziel.
1 sept. Sontreg.: Tobias Berents van Memel naar Dokkum met 107 balken.
Thuishaven Dokkum
1767: 23 juli Dockumer nieuwezijl vertrokken, “FINSTERWOLDA”, Tobias Berents, naar Memel
(Groninger courant)
28 juli, Sontreg. Tobias Berents, van Delfziel naar de Oostzee met kaas en voor 138 Rigs-
Daalders Cramerie. Thuishaven Delfziel.
1771: 14 aug.Sontreg. Tobias Berents van Delfziel naar de Oostzee met ballast.
24 aug.,Memel, zeilklaar “FINSTERWOLDA”, Tobias Berents naar Dokkum (Gron. courant)
7 sept. Zond passage “FINSTERWOLDA”, Tobias Berents en moet naar Dokkum (Gron.c.)
7 sept. Sontreg. Tobias Berents van Memel naar Delfziel met 102 balken en 1 ½ Skok
Klaphout, Thuishaven Vriesland.
1772: 29 mei, Sontreg. Tobias Berents van Dockum naar Riga met 7 ½ Skippund kaas, 140 Rigs-
daalders dakpannen en ballast. Thuishaven Delfzyl.
24 juli, Dokkumer Nieuwzyl aangekomen, “FINSTERWOLDA”, Tobias Berents van Bilbao
(Opregte Groninger courant)

Hindrik Hindriks de Jonge (Sprik) 1738-1826 schipper te Pekela
1773: 23 maart. Dokkumerzijl vertrokken “FINSTERWOLDA”Hindrik Hindriks de Jonge
naar Noorwegen (Opregte Groninger courant)
15 mei. Van Dokkumer Nieuwzyl gezeild Hindrik Hindriks de Jonge , het schip
“FINSTERWOLDA”, naar Noorwegen (Gron.courant)
20 juni, Sontreg. Henrick Hendricks de Jonge v. Vriesland naar de Oostzee met ballast.
Thuishaven Peckla.
19 juli, Sontreg. H. H. de Jonge van Memel naar Pekela met 104 st. balken 1 skok klapholt
en 120 stokken. Thuishaven Peckla
1774 t/m 1776 vnl. op Harlingen/Amsterdam gevaren
1777: 25 mei, Dokkumer Nieuwzyl vertrokken “FINSTERWOLDA”, H.H. de Jonge naar de Oostzee.
(Gron.c.)
6 juni, Sont passage , “FINSTERWOLDA”, H.H. de Jonge, naar Koningsbergen of Memel (Gron.c.)
6 juni, Sontreg. H.H. de Jonge van Amsterdam n. de Oostzee met ballast . Th. Ter Peckel
13 juni, Memel aangekomen “FINSTERWOLDA”, kap. Hindrik Hindriks de Jonge moet van daar
naar Dockum (Gron.c.)
3 juli, Sontreg. Hindrik Hindriks van Memel naar ter Peckel met 144 balken, 86 st. delen, en
2 skok duigen. Th. Dockum.
15 juli, Dockum aangekomen “FINSTERWOLDA”Hindrik Hindriks de Jonge van de Oostzee.
(Gron.courant)
3 aug., Sontreg. H.H. de Jonge van Nieuwezyl naar de Oostzee met ballast. Thuishaven Peckla.
6 aug., Termemel , zeilklaar “FINSTERWOLDA”, Hindr. Hindr. de Jonge moet naar Dokkum.
(Gron.courant)
10 sept., Sontreg. H.H. de Jonge van Memel naar Dockum met 124 st. balken, 40 st. Duigen
en 8 skok duigen en 170 delen. Th. Ter Peckel
1778: 11 mei, Harlingen “FINSTERWOLDA”, H.H. de Jonge vertrokken naar Memel (Gron.c. )
20 mei, Sont passage, H.H. de Jonge, van Harlingen naar Memel met stenen .
Thuishaven ter Peckel.
12 juni, Sontreg. Hindrik Hindriks van Memel naar Dokkum met 109 balken, 83 Pruissische
delen, 30 st. duigen en 30 st. pijpduigen. Th. ter Peckel.
5 juli, Dokkum aangekomen “FINSTERWOLDA”, H.H. de Jonge uit de Oostzee (Gron.courant)
21 juli, Harlingen vertrokken H.H. de Jonge naar de Oostzee (Gron.courant)
25 juli, Sontreg. H.H. de Jonge van Amsterdam naar de Oostzee met ballast. Thuishaven Pekela.
28 aug. Sontreg. Hendrick de Jong v. Memel naar Dokkum met 97 balken, 54 Pr. Delen, en 2
bootmasten. Th. Pekela.
8 sept., ’t Vlie, aangekomen H.H. de Jonge uit Memel (Zeetijding, Amsterdam)
10 sept., Harlingen, aangekomen H.H. de Jonge uit de Oostzee (Gron.courant)
21 sept., Harlingen vertrokken Hindrik Hindriks de Jonge naar de Oostzee of Noorwegen .
(Gron.courant)
1784: 24 april, Sontreg. Hinderk Hinderks van Emden naar de Oostzee met dakpannen.
Thuishaven Emden
25 juni, Hindrik Hindriks van Memel naar Dokkum met 77 balken , ½ skok delenm , 11 skok
Klapholt. Th. Emden.
18 aug., Sontreg. Hindrik Hindriks van Nieuwzijl naar de Oostzee met ballast. Th. Emden
22 sept. Sontreg. Hindrik Hindriks van Memel naar Dokkum met 94 balken ¼ skok klapholt en
20 stuks Pruisische delen. Th. Emden.
1793: 6 juni Dokkumerzyl vertrokken H.H. de Jonge naar Noorwegen (Gron.courant)
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Hindrik Hindriks Sprik 1710-1785 schipper te Pekela
1780: 31 mei, Sontreg.Hindrik Hindriks (vader H.H. de Jonge)van Rouen naar de Oostzee
met ballast. Thuishaven Dokkum
16 juni, Pillau, aangekomen Hindrik Hindriks van Rouaan (Noord Holl. Courant)
22 juni,Sontreg. Hindrik Hindriks van Pillau naar Medemblick met rogge en haver .
Thuishaven Dokkum.
20 aug.,Sontreg. Hindrik Hindriks van Amsterdam naar de Oostzee met ballast.
Thuishaven Dockum .
10 sept., Sontreg. Hindrik Hindriks van Koningsbergen naar Medemblick met Rogge .
Thuishaven Dokkum.

Harm Jans Gust , schipper te Pekela.
1779: 18 mrt. Sontreg. Harm Jans Gust van Amsterdam naar de Oostzee met ballast.
Thuishaven Dokkum.

Overigens waren bij de oprichting van de Pekelcompagnie in 1599 al diverse Friezen betrokken, waaronder de Dokkumse Haddu Jans, echtgenote van Jan Sijmens.

donderdag 8 november 2012

Archeologisch onderzoek grafkisten in Dokkum van start

Oude grafkist in museum Admiraliteitshuis te Dokkum
Op de hoek van de Anjelierstraat en de Kloostersingel in Dokkum is op 15 oktober een grafkist gevonden met daarin menselijke beenderen die waarschijnlijk dateren uit de Middeleeuwen. Na de vondst zijn de werkzaamheden onmiddellijk stopgezet en is er een archeologisch onderzoeks- en adviesbureau ingeschakeld. Uit een kort vooronderzoek van dit bureau bleek dat er meerdere grafkisten begraven liggen op de plek waar de werkzaamheden plaatsvinden.

Voor het zorgvuldig opgraven van de vondst heeft de gemeente Dongeradeel samen met de provincie Fryslân een programma van eisen op laten stellen door een deskundig bureau. Er vindt alleen archeologisch onderzoek plaats op de plek waar de nieuwe waterleiding wordt aangelegd. De gemeente Dongeradeel en waterbedrijf Vitens hebben deze week afgesproken dat de werkzaamheden onder begeleiding van een archeologisch bureau gaan plaatsvinden.

Op dinsdag 13 november worden de werkzaamheden naar verwachting hervat. Archeologisch bureau ‘De Steekproef’ heeft de leiding over de graafwerkzaamheden op de locatie. Een ander bureau onderzoekt de vondsten op een later moment in het interprovinciaal depot in Nuis.

De graafwerkzaamheden duren naar verwachting tot en met donderdag 15 november, zodat Vitens waarschijnlijk op vrijdag 16 november kan starten met de aanleg van de waterleiding en het dichten van het gat. De snelheid waarmee de werkzaamheden kunnen worden afgerond is afhankelijk van de uitkomsten van het archeologisch onderzoek.

woensdag 7 november 2012

Boek Foestrum voor burgemeester Bearn Bilker

Geschiedenis Westergeest beschreven vanaf prehistorie tot na Tweede Wereldoorlog.
Op vrijdag 16 november aanstaande krijgt burgemeester Bilker van Kollumerland c.a. het eerste exemplaar van “FOESTRUM” aangeboden uit handen van schrijver Ybele Steenstra. “FOESTRUM” is een Nederlandstalig boek over de geschiedenis van Westergeest en haar inwoners. Het is een waardevolle aanwinst voor iedere inwoner van Westergeest en voor iedereen die geïnteresseerd is in regionale geschiedenis. Nog niet eerder is de geschiedenis van dit dorp op deze manier beschreven.


Naast de soms amusante, blijde en droevige gebeurtenissen van dorpsbewoners schrijft Steenstra – zelf oud inwoner van Westergeest en enthousiast sneuper en liefhebber van regionale geschiedenis – uitgebreid over de vroegste historie: “Diep en vaak onherkenbaar verscholen achter [pre]historische nevelen van voorbije tijden, zijn fundamenten te vinden van wat we nog steeds denken te zien en horen. Mystieke gebeurtenissen, oeroude gebruiken en vroeg-historische namen waarvan klanken in het hedendaagse terug lijken te komen. Foestrum, de tweede naam van Westergeest, lijkt zo’n rechtstreekse echo te zijn uit die vervlogen tijden. Verkaveling rondom ons dorp lijkt zijn oorsprong te hebben in tijden van rondom of vóór onze jaartelling”.

Zo worden in dit rijk geïllustreerde boek de vroeg-middeleeuwse vaarroute ten zuiden van het dorp beschreven evenals de paden en wegen die dwars door de huidige verkaveling heen kruislings samenkomen bij de kerk. Tussen alle lokale gebeurtenissen en verhalen door worden ook heel kort meer en minder belangrijke [inter]nationale gebeurtenissen aangestipt. Daardoor krijgt de lokale historie een plekje in en tussen het regionale, landelijke en soms zelfs internationale beeld.

Liefhebbers van [de] regionale geschiedenis kunnen zeer ingenomen zijn met dit boek van Ybele Steenstra, die heel nauwkeurig te werk is gegaan en het boek heeft voorzien van verklarende of verduidelijkende voetnoten en enkele aanvullende aantekeningen.

De prijs van het boek, dat gedrukt is bij TELENGA MEDIA, is laag gehouden en bedraagt € 15,00. “FOESTRUM” is vanaf 16 november verkrijgbaar maar nu al te bestellen via www.foestrum.nl, via 06-51291434 of bij Heine Steenstra, Brede Ikker 10 te Westergeest.

vrijdag 2 november 2012

Brandewijnkom Botma en Roorda in collectie Rijksmuseum

Het Rijksmuseum had allang een groot deel van zijn collectie digitaal ontsloten via de website Rijksmuseum.nl maar deze week werd deze in een nieuw jasje opnieuw gelanceerd.
Met het oog op de opening van het fysieke museum in 2013 is alvast digitaal de collectie makkelijker toegankelijk gemaakt voor zowel gebruikers van pc en laptop als mobiele apparaten als iPads en mobiele telefoons.
Brandewijnkom in collectie Rijksmuseum van Dokkumer zilversmid Paulus Sakes
Echt nieuw is de mogelijkheid om een eigen digitale verzameling bij elkaar te brengen in de zogenaamde Rijksstudio. Dit is een eigen plekje op de website waarvoor je je moet registreren (dat ook makkelijk kan via je bestaande Facebook of Twitter-account, net als op onze www.HVNF.nl ). Vervolgens kun je dan na het zoeken door de collectie je favoriete kunstwerken in je virtuele kunstverzameling plaatsen. Zo gezegd, zo gedaan. Ik registreerde me via mijn Facebook-account en deed o.a. een zoekopdracht op Dokkum. Een van de resultaten was een zilveren brandewijnkom uit 1647 van de Dokkumer zilversmid Paulus Zacharias. Dit is de duurdere vorm van zijn oorspronkelijke naam, Paulus Sakes. Het mooie is dat de afbeelding in hoge resolutie te bekijken is en dan zie je direct aan de voorzijde van de afbeelding twee cartouches met familiewapens en initialen. Ik mailde kenner van de Friese inscripties voor 1811, Hessel de Walle, en al vrij snel kwam hij met het antwoord.
Het linkerfamiliewapen met de drie klavers en de drie visjes (ofwel botten) is dat van de familie Botma terwijl de rechter met de halve Friese adelaar en 3 klavers die van de familie Roorda is. Vreemd genoeg zijn de bijbehorende initialen in omgekeerde volgorde. De initialen AGR en SGB moeten staan voor het echtpaar Aukje Gerrits Roorda en Sake Gabes Botma die waarschijnlijk in hun huwelijksjaar deze brandewijnkom kregen. Logischer was geweest dat AGR rechts boven het bijbehorende familiewapen zou staan en SGB links, boven het Botma wapen. Op de website van ons lid Rinse Brink over de familie Botma staan vele voorwerpen maar deze nog niet.

Van Paulus Sakes zijn diverse andere zilveren voorwerpen bewaard gebleven. Hij was een van de oprichters van het Dokkumer gilde van goud- en zilversmeden in 1645. Een mooie bron voor achtergrondinformatie is het boek uit 2002 van Janjaap Luijt, in samenwerking met Jan Schipper, Marlies Stoter en Cor Venema en uitgegeven door het museum Admiraliteitshuis: Dokkumer, Kollumer en Amelander zilver. Zo maakte Paulus Sakes in 1649 bekers met gegraveerde medaillons voor Aen Obbes en Iantien Aeriens en een onbekende opdrachtgever. Uit 1655 is de avondmaalsbeker van Ee bekend. Ter viering van de gereedgekomen trekvaart tussen Dokkum en Groningen maakte hij in 1656 een aantal penningen (naar ontwerp van de Amsterdamse zilversmid Johannes Lutma) waarop in het Latijn o.a. de Dokkumers Potter, Suyderbaen en Hoochacker worden vermeld. Een avondmaalsbeker van Akkerwoude/Murmerwoude uit 1657 noemt de schenkers: dominee Hermanus Scheversteijn, Folcke Binnerts, Johannes Gerlofs, Oeds Ryckles en Pytter Annes, terwijl een beker uit 1660 getooid is met de inscriptie AC 1682. Een schotel uit 1664 van Sakes' hand toont een gevierendeeld familiewapen (RK?) met een wildeman met knots, twee lelies en drie dwarsbalken met vier schuinkruisjes. En tenslotte een zilveren lepel met op de achterkant van de bak de initialen DI, AD en TRP. Wie de initialen herkent stuurt ons aub een mailtje!
Genealogische informatie over Paulus Sakes: hij werd geboren in Kollum als zoon van zilversmid Sake Paulus en Anschgen Eesgis. Hij ondertrouwde op 23 november 1653 te Dokkum met Catharina Canter van Oosten, dochter van de page aan het hof van Filips de tweede, Jacob Canter van Oosten en Machteld Arents. Hij woonde te Dokkum in de Kleine Gasthuisstraat en de Hoogstraat.