Waddencanon

Door Hilbert G. de Vries, Schiermonnikoog

De schrijvers van het boek “Geschiedenis van de Wadden; de canon van de Waddeneilanden”, Anne Doedens en Jan Houter noemen het boek een allereerste aanzet tot een cultuurgeschiedenis van alle Nederlandse Waddeneilanden en het wordt gepresenteerd als een naslagwerk; het boek ziet er ook mooi uit, met veel mooie foto’s. Kortom: het zal wel veel gebruikt worden in toekomstige onderzoeken en scripties.
En juist daar wringt het nu. Want het is wel een mooi boek, maar het zou nog veel mooier zijn als er niet zo veel fouten in zouden staan!
En dan heb ik het niet over drukfouten (volgens mij staan die er niet zo veel in), maar over inhoudelijke fouten.

Ik beperk me tot Schiermonnikoog en wil een paar voorbeelden noemen (er zijn er meer, maar ik laat het hier bij een selectie – een volledig lijstje kunt u bij mij krijgen).
Op blz. 46 wordt gesteld dat de vuurtoren onbemand is (dat is toch – gelukkig – echt niet zo);
op blz.84/85 wordt gesproken over het Riga-aardewerk, terwijl dat toch van hout is!
Op blz. 64 staat dat Johan Stachouwer het eiland in 1638 kocht – dat moet zijn 1640.
In Venster 22 over Beeldende kunst van, over en op de Wadden (het boek is, net zoals bijv. de Canon van de Nederlandse Geschiedenis, verdeeld in hoofdstukken, vensters genoemd) wordt Schiermonnikoog alleen genoemd als plaats waar Haaike Jaarsma de zeevaartschool heeft bezocht;
maar de naam van Martin van Waning wordt helemaal niet genoemd – hoewel er in het venster over kloosters wel een foto is afgedrukt van het standbeeld van de Schiere Monnik, dat gemaakt is door Van Waning.
Op blz. 120 staat dat Schiermonnikoog tussen 1801 en 1806 bij Groningen heeft gehoord – terwijl het toen (tijdens het Bataafs Gemenebest) toch echt bij het ‘Departement Friesland’ heeft gehoord (zie bijvoorbeeld op Wikipedia).
Venster 38 gaat over Banck en Bernstorff. De eerste zin daarvan luidt: ‘In 1859 verkochten Edzard van Starkenborch Stachouwer en zijn vrouw Schiermonnikoog’. (Het jaartal 1859 komt nog een paar keer voor in het boek).
Dit is een zin waarbij je de haren ten berge rijzen.
Het eiland werd namelijk door mr. Banck in 1858 gekocht van Edzard Tjarda van Starkenborch Stachouwer (die het eiland voor 2/3 in bezit had) en Gratia Susanna Stachouwer (die 1/3 van het eiland in bezit had). (zie Foskea van der Ven – Een omstreden eiland; blz. 129/130). En Edzard en Gratia waren niet man en vrouw, maar achterneef en –nicht.
Blz. 184: sedert 2007 is er een sneldienst naar Schiermonnikoog vanaf het Groningse (!) vakantiepark Esonstad.

De presentatie van het boek op Schiermonnikoog (het boek werd op alle eilanden gepresenteerd) was begonnen met de aanbieding van een ‘ingelijste, op zeer duurzaam papier geprinte kopie van een oorkonde uit Tresoar van 1465 – daarin komt het woord Schiermonnikoog voor het eerst voor’.
Afgezien van het feit dat de foto een kopie is van een deel van de bij Tresoar berustende foto van de oorkonde van 1465, is het niet waar dat de oudste vermelding van de naam Schiermonnikoog op de oorkonde van 1465 voorkomt; de oudste vermelding komt voor op een oorkonde van 1440.