Friese Flora Saskia van Uylenburgh steelt show in Amsterdam

Begin mei was ik in Rusland, in Sint-Petersburg en Moskou. In Sint-Petersburg, vanaf 1703 door tsaar Peter gebouwd met behulp van o.a. veel ambachtslieden uit de Republiek, moet je natuurlijk het wereldberoemde Hermitage bezoeken.
In de loop der eeuwen zijn door de tsaren honderden Hollandse meesters verzameld, die dan ook na aankoop nooit meer in Nederland te zien waren. Deze schilderijen werden vaak via agenten op veilingen gekocht en per schip over de Oostzee getransporteerd. Eenmaal ging dit mis en belandde de lading van 27 Hollandse Meesters in het schip de Vrouw Maria op de zeebodem!

Een van de mooiste schilderijen in de vaste collectie in Sint-Petersburg is Rembrandts Flora, een portret van zijn Friese echtgenote Saskia van Uylenburgh, die hij in hun trouwjaar 1634 schilderde. Argeloos kijkt ze de aanschouwer aan. In hetzelfde jaar schilderde Rembrandt de inmiddels beroemde portretten van Marten en Oopjen, terwijl Wybrand de Geest (in 1622 getrouwd met Hendrickje Uylenburgh, een nicht van Saskia) de weelderige Vrijheer van Ameland, Wytze van Cammingha schilderde.

Saskia, geboren in Leeuwarden, woonde vanaf haar twaalfde, toen ze wees werd (1624), met haar broer Geert en zus Titia in het gezin van haar oudere zus Hiskje van Uylenburgh in Sint Annaparochie. Hiskje van Uylenburgh was gehuwd met jurist Gerrit van Loo, secretaris van Het Bildt.
Saskia woonde in 1634 tijdelijk in Franeker, waar ze haar zwager, de Poolse hoogleraar Johannes Maccovius, hielp nadat zijn vrouw Antje van Uylenburgh was overleden.
In 1642 overleed Saskia op 29-jarige leeftijd, vermoedelijk aan tuberculose. Ze werd begraven in de Oude Kerk te Amsterdam, waar hedentendage haar grafsteen nog te zien is. Elk jaar op 9 maart om precies acht over half negen in de ochtend valt de zon op het graf. Er is dan een ontbijtbijeenkomst in de kerk met muziek en een korte lezing.

Sinds afgelopen week is Saskia, middels haar portret als Flora, terug in Amsterdam. Het Hermitage in Sint-Petersburg heeft haar, samen met diverse andere Hollandse Meesterwerken, uitgeleend aan het Hermitage aan de Amstel in Amsterdam. Daar schittert ze nu in het middelpunt van wat al het Rembrandtplein wordt genoemd, de centrale ruimte met diverse schilderijen van Rembrandt, maar ook van fijnschilder Gerard Dou, de zoon van Harlinger glasschilder Douwe Jans. (Dou is dus een verkorte versie van het patroniem Douwes.)