zaterdag 26 maart 2011

Meer historie op de proppen

Afgelopen maandag bij de post: een grote envelop van Piet de Haan. Het familiebedrijf Aannemersbedrijf De Haan en Zonen BV heeft al heel wat verbouwingsklussen gedaan in Noordoost Friesland, vandaar dat Piet wel eens een oud object tegenkomt.

En zoals in het eerdere bericht over Proppen oud papier als historische bron had Piet ooit bij een verbouwing van de dakconstructie van winkelpand Boterstraat 11 te Dokkum ook proppen gevonden met teksten van rond 1780.
In eerste instantie had hij zelf maar 1 dubbelzijdig stuk papier bewaard maar hij deed navraag bij de betrokkenen van destijds. En blijkbaar met resultaat. De twee best leesbare papieren stuurde hij mij met de post (zie afbeeldingen) en zelf behield hij ook nog enkele exemplaren. Van hele grote waarde lijken de papieren niet te zijn. Het zijn flarden van rekeningen waarop leveranties van brandewijn en jenever staan beschreven. Logischerwijze zou je dus denken dat een wijnhandelaar of drankverkoper degene is die in dit pand gevestigd is geweest.

In het boek Dokkum, n'stad vol herinneringen van Van Minnen staat het een en ander. Hij heeft zoals zo vaak het gewoon overgenomen van de echte Sneuper master Wendelaar Bonga. Het blijkt dat er drie aaneengesloten panden bij de brouwerij hoorden. De proppen zijn van rond 1783. Volgens Wendelaar is Gerardus Riemersma dan de brouwer en zou dus de oorspronkelijke eigenaar van de proppen zijn. Al of niet zelf geschreven.  In de tekst van Wendelaar Bonga op blz 61 staat halverwege Feenstra. Na Feenstra kwam Bosma. Dit is pand Boterstraat no 11 direct naast de Eenhoorn waar de proppen gevonden zijn.
Boterstraat 11 was kadastraal A259 en heeft voor zover bekend rond 1785 geen wijnhandelaar o.i.d. als bewoner gehad. Wel de buurman van kadastraal A257. De kadastergegevens van 1832:

A257 BENEDICTUS VAN STEENWIJK, wijnhandelaar. Huis en erf.
Bewoners:
1830-1840: Benedictus Steenwijk, Petrus van Steenwijk
Bijzonderheden: "de Gekroonde Eenhoorn" zie gevelstenen.
1912 VERKOOPINGE: Notaris Westra te Dokkum zal ten verzoeke van zijnen ambtgenoot den heer H.C. van Slooten te Akkrum, op Woensdag 11 september 1912, 's avonds 8 uur, in het cafe "de Beurs" aan de Veemarkt te Dokkum, wegens voorgenomen vertrek van den eigenaar naar elders, veilen:

Eene hechte en ruime HEERENHUIZINGE, waarin sedert onheugelijke jaren met goed succes een handel in wijn en gedistilleerd is gedreven, staande op den besten stand op den hoek van de Boterstraat.

Voor zover leesbaar zijn dit de namen op de proppen die ik kon ontcijferen. Bij sommigen heb ik er het huwelijk uit de DTB bij kunnen vinden:
Kerkvoogden van Aalsum
1780, 1788, 1790, 1792
1789, Geert Geerts te Brantgum, Westdongeradeel, huwelijken 1782, Vermelding: Bevestiging huwelijk op 16 juni 1782 in Brantgum, Man : Geert Geerts afkomstig van Brantgum, Vrouw : Hiske Tjipkes afkomstig van Hantum.
1790, Melis Jans te Nes
Wed. Doeke Anis te Wierum
Reinder Jans, waarschijnlijk: Oostdongeradeel, huwelijken 1770, Vermelding: Bevestiging huwelijk op 28 januari 1770 in Engwierum, Man : Reinder Jans afkomstig van Oostrum, Vrouw : Trijntje Jans afkomstig van Oostrum. Opmerking : beiden met attestatie van Oostrum.
De armvoogden van Nijwier
1780 Den 18 sep 1/2 ton 8 guld bier f 3=10=
1781 Den 7 Maij 1/2 ton 8 guld bier f 3=10=
....dito een half ....beste brandewijn
...ton 8 guld bier
staat op naam van Kerk- en Armvoogden
Den  August 1/2 ton 8 guld bier f 3=10=
1785 Jurrien Ruurds te Aalsum, Den 29 Octr twee quarten brandewijn f 14=
30 dito 1/8 ton 8 guld bier
Vold: den 14 februarij 1786. Oostdongeradeel, huwelijken 1785. Vermelding: Bevestiging huwelijk op 30 oktober 1785 in Oostrum. Man : Jurjen Ruurds afkomstig van Niawier.Vrouw : Grietje Walles van der Werf afkomstig van Oostrum.
Beilanus, Paesens: Dit is waarschijnlijk de dominee, die genoemd wordt op een gedenksteen aan de buitenkant van de kerk te Paesens. Op de steen in de westgevel staat vermeld: Anno 1792 is deese toren gestigt Predikant Th. C. K. Beilanus, Kerkvoogden Sybe Jans Visser, Dirk Willems.
Jacob Rienks te Wierum

Kornelis de Bre te Damwoude. Ook wel Cornelis de Bree genoemd. Was tijdens het Kollumer Oproer van 1797 actief, gewapend met een pistool bedreigde hij met Rintje Poort en een groep opstandelingen de vrouw van schoolmeester Swaagman. Hij werd hiervoor bestraft met geseling en 5 jaar tuchthuis.
Beert Pytters, Ternaardt, Westdongeradeel, huwelijken 1777, Vermelding: Bevestiging huwelijk op 25 mei 1777 in Ternaard. Man : Beert Pieters afkomstig van Ternaard. Vrouw : Hylkjen Wiegers afkomstig van Hantum.
Andrys Cupery, Dokkum, huwelijken 1785. Vermelding: Bevestiging huwelijk op 20 maart 1785. Man : Andries Cuperus afkomstig van Dokkum. Vrouw : Trijntje Brouwer afkomstig van Dokkum. Opmerking : hij is raad in de vroedschap.
.... Gerlofs te Paesens
1789, Jan Poutsma op Rinsumageest
Johannes Krieger te Dokkum
Lieuwe Freerks te Wierum
...nt Jacobs te Ternaart
..urk Harmens te Hantumhusen

1 opmerking:

Unknown zei

kan iemand mij wat meer vertellen over de kerkklok van Oostrum. Ik weet dat hij uit 1457 is. Maar wat mij nieuwsgierig maakt is de tekst op de benedenrand. Dominus Wibo + Mello Ripkama + Sapko Rinkama + Hendrikus Kokenbacker. Vooral de eerste naam Ripkama wil ik meer van weten. Graag uw reactie aan jrijpkema@home.nl