Veroordeelde Dokkumers in de confessieboeken van Amsterdam (tot 1732)

Door Antonia Veldhuis.

Internet maakt het vinden van uw voorouders gemakkelijk(er). Gewoon een naam intikken op een

Galgenveld Volewijck, Amsterdam Noord

website en u krijgt, met wat geluk, treffers. Uiteraard moet dan de bron wel gedigitaliseerd zijn.
Voor mijn artikel in wording Eindbestemming Amsterdam, Friezen op de Volewijk*, kon ik zo'n bron gebruiken: De confessieboeken van Amsterdam. Registers waarin de verhoren staan van personen die verdacht worden van het plegen van een delict. De index beslaat de periode van 1535 tot 1732, ze is te doorzoeken op de site van het Stadsarchief Amsterdam.
Dit archief heeft als volledige naam: De Archieven van de Schout en Schepenen, van de Schepenen en van de Subalterne Rechtbank.
Aan het begin van het vraaggesprek staat de naam van de arrestant, het beroep, leeftijd,
plaats van herkomst, partners in crime en het delict. Bij het laatste verhoor staat (meestal) de straf.
Er is ook mogelijkheid tot zoeken op plaats van herkomst, dit bracht me ertoe voor u naar Dokkumers te zoeken. Bij Plaats tikte ik Do*um in, wat de verdachten uit Doccum, Dockum, Dokkum enz. opleverde, totaal 230 vermeldingen (zie de namenindex). Eén persoon kreeg de doodstraf, de 28-jarige kleermaker Jan Hendriks Klement (ook Clement), zijn leven eindigde op 27 mei 1730 op het galgenhof de Volewijk in Amsterdam.
De rest van de gedetineerden moest op het schavot tentoon staan, werd gebrandmerkt, gegeseld, ging naar het tuchthuis of werd verbannen. Diverse personen gingen meerdere keren in de fout, van veel personen zijn de verhoren op meerdere dagen geweest. Door de dubbelen eruit te halen hield ik uiteindelijk ruim 110 veroordelingen over, waarbij de verdeling mannen/vrouwen ongeveer gelijk was. Ook werden mensen genoemd als getuige of medeplichtige, die staan bij overige (namen). De registers zijn gescand, tegen betaling zijn de verhoren te lezen c.q. te downloaden.
Na het openen van de site stadsarchief.amsterdam.nl selecteert u Archieven, daarna Archiefbank, Indexen en kiest vervolgens uit de lijst aan de rechterkant (in het rode vlak) Confessieboeken.
Bij het intikken van de naam moet u die exact van de lijst overnemen, met *-jes werken of ongeveer kiezen.
Van vier personen wordt in de index de bijnaam genoemd. Margriet Berckman haar alias is Memmerie (1691). Hidde Gerritsz (1637), Anne Harmens (1650, 1656) en Cornelis Wobkens (1676) komen ook voor als Vriesje en Friesgen.
Voorbeeld (verkort) verhoor van  Jan Hendrik Klement.
In 1723: bk 380 fol. 250 en fol. 251 (beide 15 januari 1723) Jan Hendrik Klement van Dokkum, 19 jaar, kleermaker. Gevraagd wordt of verdachte niet met het getoonde boekje ten huize van ingezetenen van de stad is geweest en daar heeft gevraagd om een aalmoes wegens het verbranden van enige huizen. Gev. zegt dat hij heeft gevraagd of ze wat wilden geven voor het opbouwen van de huizen. Of er in het boekje niet  staat dat de kerkenraad 20 gulden geeft en dit is getekend Nil: Wiltens en de diaconie voor 30 gulden? Zegt: ja. Vraag of in voorschr: boekje also vals is geschreven? Antwoord: moet wel vals zijn. Gevr. of hij in boekje vals heeft geschreven? Antw. Zegt sulks niet te weten. Hij heeft het boekje van een man genaamd Johannes, een hoogduitser. Hij zou een derde krijgen van wat er binnen kwam. Vraag: hoe kent hij deze man? Zegt met hem in een wijnhuis te hebben gedronken. 
Boek 381: fol. 6 (21 janruari 1723) Jan Hendrik Clemens als in margine cond: dese gev: om opt schavot met een brief op de borst tentoon te staan, gegeselt, het boekje door beuls handen verbrandt, weinig jaren geb: uyt A.

* Artikel is/wordt gepuliceerd in 11 en 30, afdelingsorgaan van de Nederlandse Genealogische Vereniging afd. Friesland.