Met prachtige foto's van de trekschuit die nu nog in de vaart is in Dokkum (en te huur voor gezelschappen!), getrokken door een Fries paard en met mensen in klederdracht aan boord!
Ook is de trekschuit afgebeeld op een herdenkingspenning van 1657, kort nadat de Stroobosscher Trekvaart geopend werd (waarbij op de aanleg Dokkum zo goed als failliet ging).
Her en der staan nog wel rolpalen in bochten van de vaarweg (zoals in Dokkum), waar langs de lijn van paard naar schip geleid werd.
Het aardige is dat enkele historische reizigers ooit verslag deden van hun reis per trekschip, zoals in 1823 Jacob van Lennep in zijn dagboek, er glorieus mee door Dokkum kwamen (admiraal Michiel de Ruyter) of er in beeld herinneringen aan nalieten.
Opvallend was al dat er aanwijzingen voor kleuren op de tekening stonden die deden vermoeden dat het als voorstudie van een schilderij moest dienen.
Deze Martinus Rørbye zou uitgroeien tot een van de beroemdste Deense schilders van de zogenaamde Deense Gouden Eeuw (waartoe ook bv. Kierkegaard en Hans-Christiaan Andersen behoorden, in eerste helft 19e eeuw). Tijdens de reis door Friesland in 1834 tekende hij overigens ook diverse, inmiddels afgebroken, stadspoorten van Harlingen en Leeuwarden. Waarschijnlijk ook van Dokkum, maar een deel van de tekeningen is in een onbekende particuliere collectie verdwenen. Het zou mooi zijn als we die ook eens terugvonden!
Toen ik recent weer eens online aan het sneupen was kwam ik opeens een schilderij tegen van Rørbye's hand, waarop exact het tafereel van de trekschuit-tekening herkenbaar was!
De beschrijving bij Bruun Rasmussen wees er weliswaar niet precies op: Martinus Rørbye: Travel scene on board a Dutch canal barge. Signed and dated M. Rørbye 1846. Oil on cardboard. 28,5×35 cm. Thorvaldsens Museum, A Catalogue Raisonné of the Works of Martinus Rørbye no. 263, reproduced p. 76. Kunstforeningen, “Fortegnelse over M. Rørbyes arbejder" (a list of the works of M. Rørbye) in the section of "Fortegnelse over malerier, hvis ejere eller hvis opbevaringssted er ubekendte” (a list of the works whose owners or location are unknown) 1905 nr. 263.
Exhibited: Charlottenborg 1847 no. 10. Literature: Reproduced in “Smaa Kunstbøger”, vol. 22, p. 41. Provenance: Chamberlain Count Knuth (before 1905).
Het moge duidelijk zijn dat dit schilderij gebaseerd is op de eerdere tekening in Dokkum uit 1834. Opvallend is wel dat het schilderij 12 jaar later gedateerd en gesigneerd is dan de tekening. Ook schijnt het vorig jaar al eens eerder ter veiling geweest te zijn. Er zijn nu twee slapende passagiers bij geschilderd die we op de tekening niet eerder zagen. Zouden dat ook nog ergens beschreven Dokkumers zijn? Het geheel heeft in ieder geval een gezellige Anton Pieck-achtige uitstraling.
Inmiddels heeft de veiling plaatsgevonden en is het schilderijtje, ongeveer ter grootte van een laptop, verkocht voor zo'n 16.000 euro (excl. opgeld). Voor het Museum Dokkum wat boven de pet, maar wie weet kan het ooit nog eens als bruikleen tentoongesteld worden!
Voor de Leeuwarders ook nog een leuke vondst: een tot nu toe onbekende tekening met markttafereel in Leeuwarden in 1834. Ook van Rorbye natuurlijk, in de collectie van het Vejle Kunstmuseum.
Update: Medelid Klaas Pera attendeerde me op deze tekening die Rørbye maakte in Winschoten van een brug, tijdens dezelfde reis in 1834. In collectie Metropolitan Museum of Art in New York: https://metmuseum.org/exhibitions/view?oid=643153
Ze hebben ook een tekening van de Waag in Amsterdam.
Zelf ook nog maar eens verder gezocht: ja hoor, er is ook nog tekening van een groep pratende mannen in Leeuwarden die in 2015 is geveild in Berlijn: https://www.invaluable.com/auction-lot/rorbye-martinus-christian-wedseltoft:-manner-auf-6476-c-750485b966
Vier tekeningen in Haarlem en Den Haag.
De dagboeken van Rørbye staan online en daarin kunnen we zien dat hij in mei 1834 bij Nieuweschans de provincie Groningen binnenkomt en op 28 mei in Dokkum is om vervolgens door te reizen naar Leeuwarden.
In de monografie van Rørbye staat de tekening van de passagiers in de Dokkumer trekschuit! Een mooie schets die het plaatje compleet maakt.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten