Donderhuisjes en -kerkjes werden gebruikt om de werking van een bliksemafleider te demonstreren. Werkte deze goed, dan gebeurde er niets bij een electrische ontlading. Als de bliksemafleider onderbroken werd en er op die plek wat buskruit werd gelegd, dan zwiepten door de vonk de deuren open en vloog het dak er af. Het tentoongestelde exemplaar is van eind 18e eeuw en in bruikleen van het Universiteitsmuseum Groningen.
De autodidacten in de kring van Eise Eisinga, vaak boeren die in hun vrije tijd zich in de wetenschap verdiepten zoals Arjen Roelofs, Sieds Johannes Rienks en Jan Pieters van der Bildt experimenteerden met bliksemafleiders via o.a. vliegers. Levensgevaarlijk lijkt me. Ze slepen ook lenzen en bouwden sterrenkijkers. Zo kregen ze zelfs een opdracht van de sterrenwacht van de Leidse Universiteit maar dat groeide ze uiteindelijk boven de pet want de kijkers voldeden niet.
Er zijn ook donderkerkjes waarvan niet de deuren openvliegen maar het geheel gewoon instort.
Update: In het Haarlemse Teylers Museum heb je varianten als een donderhuis/-poort (de Amsterdamse Utrechtsepoort) en een donderscheepje !
Geen opmerkingen:
Een reactie posten