Vlaskamp boek op basis archief boomkwekersfamilie Bosgra

In oktober 2011 verscheen tijdens onze ledendag in Ternaard Aly van der Mark op het toneel met een oproep over de verdwenen tuinen van tuinarchitect Gerrit Vlaskamp. Na een tip van Philippus Breuker had ze in het bedrijfsarchief van boomkwekerij Bosgra in Bergum ontdekt dat Vlaskamp in het Noorden van Nederland wel 350 tuinen heeft aangelegd. In tegenstelling tot tuinarchitect Roodbaard was Vlaskamp in de vergetelheid geraakt.
Uit eigen onderzoek weet ik dat er al rond 1600 op de plaats van boomkwekerij Bosgra in Bergum aan het kweken van bomen werd gedaan. Het oude toponiem Boshoff herinnert daar nog aan.
De afgelopen tijd heeft Aly van der Mark zoveel materiaal verzameld en mensen geinspireerd dat er nu via de uitgeverij van Afuk een boek gepubliceerd is over De Vergeten tuinen van Gerrit Vlaskamp.
Op een eigen Vlaskamp-blog houdt ze met enige regelmaat bij wat er zoal aan nieuws te melden is. Ook via Facebook en Twitter kunt u Vlaskamp volgen.

In het Fries Museum is zelfs een tentoonstelling aan hem gewijd. Ook is er een mooie documentaire via Fryslan Dok online te bekijken.
Voorwaar een prachtig resultaat van een echte sneuper!

Bijna 1000 jaar oude munt geschonken aan Admiraliteitshuis in Dokkum

Op vrijdagochtend 18 april werd aan museum het Admiraliteitshuis in Dokkum een munt aangeboden. Mevrouw Van der Galiën-Metz van Ameland, weduwe van dhr. T.D. van de Galiën overhandigde een brunoon uit de periode 1068-1090 aan conservator Ihno Dragt.
De heer Van der Galiën wist dat het museum een munt als deze nog niet in de collectie had en wilde dat deze na zijn dood naar het museum ging. De heer Van der Galiën was een gepassioneerd verzamelaar van munten en kwam regelmatig als bezoeker in het museum.
Het betreft een zogenaamde brunoon, de eerste munten die met zekerheid zijn geslagen in Dokkum door Bruno III en Egbert I omstreeks 1040. De munt die geschonken is aan het museum is geslagen door Egbert II, in de periode 1068-1090. Te zien zijn een kruis en de opschrift ‘Doccuga’. Brunonen worden wel in de grond gevonden in Duitsland en Rusland, wat aantoont dat er handelsbetrekkingen waren tussen Dokkum en deze landen.

Conservator Dragt is erg blij met de schenking. Het voornemen is om de munt op korte termijn in de tentoonstelling op te nemen zodat deze te bewonderen is door het publiek.

Lees meer over de Friese muntslag in het interessante boekje van Anjumer Ben te Boekhorst 'In Friesland geslagen'.

Niawier enthousiast over ledendag Historische Vereniging Noordoost-Friesland

Onder een prettig voorjaarszonnetje kwamen de leden van de Historische Vereniging Noordoost-Friesland bijeen voor de eerste ledendag van 2014, in dorpshuis Nij Sion te Niawier. Het dorp tussen Dokkum en de Waddenzee heeft een interessant verleden met het klooster Sion. Nog vele namen en plekken in het dorp herinneren aan dit klooster dat in de tijd voor de reformatie een van de vele in Friesland was. Zoveel zelfs dat het de provincie was met de meeste kloosters van allemaal!
Het feit dat Bonifatius in 754 na Christus met bruut geweld tot staan gebracht werd weerhield blijkbaar uiteindelijk de bisschoppen niet van een grondige kerstening van het voorheen weerbarstige gebied.
Maar na de reformatie, waarbij de eigendommen van de kloosters rond 1580 geconfisceerd werden en het

Oud-voorzitter Jan Walda met kloostermop

katholicisme officieel verboden werd (ook dat gebeurde grondig) bleef er weinig over van deze eertijds roemruchte plaatsen van devotie. Daarbij hoorde ook het in cultuur brengen van het land door de aanleg van dijken, het houden van vee en verbouwen van gewassen. Daarvoor werden echter met name lekenbroeders ingeschakeld, omdat de nonnen en monniken het vooral erg druk hadden met bidden.
Na de nodige verenigingsinformatie, waarbij in het kader van onze ANBI-erkenning (ja, u kunt belasting-gunstig aan ons schenken!) een beleidsplan gepresenteerd werd en de financiën werden toegelicht, evenals de redactieberichten en een verslag van de webmaster, was het tijd voor onze spreker en redactielid Hilda Bouta. Inmiddels was ook de uitgenodigde dorpsbevolking van Niawier aangeschoven, zodat het toeschouwersaantal ineens verdubbeld was van 50 naar 100!
In een levendig betoog beschreef zij hoe ze onderzoek heeft gedaan naar de familie Bouta/Bolta en de verbanden in en met de Friese adel. Hoogtepunt was de vondst van een religieus boek uit 1561 waarin Teth Bolta ook zelf een klein stukje geschreven lijkt te hebben. Van de maker/schrijver Augustinus van Leeuwarden blijkt uit dezelfde periode nog een boek bewaard te zijn, alhoewel hij toen te Wanswerd woonde.
Er werd gerefereerd aan een boek dat een dag eerder werd gepresenteerd over het voormalige klooster Klaarkamp (eveneens een klooster van de Cisterciënzer, schiere monniken) en dat er nog veel meer kloosters in de omgeving waren.
Voorzitter Haije Talsma noemde het ondersteunen van het initiatief van ons lid Einte Prins om de gesneuvelden bij het demonteren van een zeemijn uit de Tweede Wereldoorlog op passende wijze te herdenken. Mogelijk kunnen we bewaard gebleven en gedemonteerde zeemijnen uit de omgeving hergebruiken. Zowel op Ameland (bij museum Sorgdrager) als in Paesens (in een tuin) schijnt er nog een exemplaar te zijn.

Een van onze gasten had ook een interessante letterlap meegenomen van een dochter van de molenaar van Lioessens, Jeppe Harmens, van rond 1725. De lap vertoonde vele (regionale) overeenkomsten met een lap van Hilda Bouta maar had ook wel degelijk heel specifieke figuren en initialen. Doede Douma en Reinder Tolsma konden al de nodige aanvullende informatie geven over dit geborduurde familieverhaal!
Na de lekkere lunch nam onze oud-voorzitter Jan Walda het woord om een korte toelichting op de geschiedenis van Niawier en het klooster Sion te geven. Bij de kerk (zie het korte filmpje) is een oude priorzerk bewaard en op het voormalige kloosterterrein waar nu de boerderij/ pleats Kleaster Sion staat zijn ook nog resten van kloostermoppen teruggevonden. Een oude muur met blauwe verf in de boerderijschuur lijkt hiermee ook een link te hebben.
Na de excursie verzamelden de leden zich weer in het dorpshuis voor een afsluitend drankje. De stapel nieuwe boeken over het klooster Klaarkamp was binnen enkele minuten uitverkocht!
Ook de Sneuper 100, een boekwerk met tientallen foto's van alle dorpen in de Dongeradelen (nu in de aanbieding!) en Op de Praatstoel 2 vonden gretig aftrek. Mocht u ook Op de Praatstoel 1 nog willen nabestellen, laat het ons dan snel weten!

Klooster Klaarkamp, middeleeuws klooster in Noordoost Friesland

Door Arjen Dijkstra, Nes.
Deze week stond voor een belangrijk deel in het teken van kloosters. Was er op zaterdag 12 april de lezing van Hilda Bouta over Teth Bolta uit het klooster Sion te Niawier, op de vrijdag ervoor was er al een voorproefje.  De Stichting Klooster Claercamp en de provincie Fryslân nodigde ons uit om aanwezig te zijn bij de presentatie van het 10e themaboek in de reeks Archeologie in Fryslân in het archeologisch steunpunt op de locatie van het voormalige klooster Klaarkamp bij Rinsumageest.

De middag werd geopend door Jannewietske De Vries, gedeputeerde Cultuur en Erfgoed van de provincie Fryslân. Zij deed een korte inleiding, waarbij ze refereerde de rol van de Staten van Friesland in 1580. Door het confisqueren van kloostergoederen werd een einde gemaakt aan de hoge kloosterdichtheid in Friesland. De taken van de Provinciale Staten van het hedendaagse Fryslân zijn van een heel andere orde, zo constateerde zij.

Overigens speelde de abt van Klooster Klaarkamp op dat moment wel een rol in bestuurlijk Friesland. Aan Ton Stierhout van de Stichting Klooster Claercamp werd een vlag overhandigd, die alleen gebruikt mag worden door archeologische steunpunten. Het Kloostermuseum is daarmee het 11e archeologische steunpunt in Fryslân.

Daarna ontving abt Alberic Bruschke van de Cisterciënzer Abdij Sion te Diepenveen het eerste exemplaar uit handen van Jannewietske de Vries. De abt vertelde dat hij het bijzonder vond om hier te zijn. Claercamp was uiteraard  een klooster van zijn Cisterciënzer Orde, maar is ook naamgever van Schiermonnikoog en moederklooster van vrouwenklooster Sion te Niawier. De abdij van Sion gaat zich vestigen op Schiermonnikoog. Daarmee is de cirkel rond.

Erwin Boers, auteur van het boek, leidde zijn boek in. Toen hij werd gevraagd om dit boek te schrijven, werd hij er door verrast dat er nog niemand een boek over het befaamde Claercamp had geschreven. Toen hij na zijn speurtocht de puzzelstukjes in elkaar wilde schuiven, kreeg hij een idee waarom. Er is veel tegenstrijdige informatie bekend over het klooster. Was het nu wel of niet het eerste bakstenengebouw van Nederland? Het Klooster is gesticht in 1165 als abt Eyso met 12 monniken zich hier vestigt. In de bloeiperiode woonden en werkten er meer dan 700 monniken en lekenbroeders in het machtige klooster. Het was eigenlijk een ‘multinational’ met diverse dochterkloosters in Niawier, Bolsward, Aduard en Gerkesklooster. In 1580 werden de kloostergoederen overgenomen door de provincie.

Het boek  Klaarkamp, Middeleeuws klooster bij Rinsumageest, schiere monniken in noordelijk Fryslân,  is verkrijgbaar in de boekhandel voor slechts € 15,90. 

Het Kloostermuseum is geopend van april t/m oktober, op zaterdag en zondag van 13-17 uur. Van november t/m maart alleen op zondag. Andere dagen alleen op afspraak. Ook groepen zijn welkom.

Wonderen van Niawier op ledendag Historische Vereniging Noordoost-Friesland

Op zaterdag 12 april a.s. vindt de voorjaarsvergadering van de Historische Vereniging Noordoost-Friesland plaats in Niawier. In dorpshuis Nij Sion verzamelen we om elkaar bij te praten over de afgelopen maanden. Het bestuur en redactie zullen verslag doen en bovenal is er tijd om met medeleden informatie uit te wisselen (neem uw genealogie, boeken en foto's mee!).

Ook staat er een bijzondere lezing op het programma over het herontdekte 16e eeuwse boek dat door Teth Bolta in klooster Sion werd geschreven rond 1561. Hilda Bouta zal er in geuren en kleuren over verhalen.
Daarnaast zal Niawier-kenner bij uitstek, onze oud-voorzitter Jan Walda, ons in en om de oude Hervormde kerk van Niawier leiden waar resten van de 16e eeuwse priorzerk bewaard zijn gebleven.

In 1857 werd door schoolmeester Knoop een beschrijving van Niawier gemaakt (zie de online scans), precies het jaar waarin mijn overgrootvader Bauke Zijlstra er geboren werd.

Heeft u zoch nog niet aangemeld, doe dat dan snel per mail bij onze penningmeester Johannes Dijkstra.!

Vanaf 10 uur bent u welkom in Dorpshuis Nij Sion te Niawier, Bornensisstrjitte 5.
Vanaf 13.30 uur start de lezing van Hilda Bouta en om 14.30 uur de rondleiding door Jan Walda naar de priorzerk en het terrein van het voormalige klooster Sion. Bij het middagprogramma is ook de lokale bevolking welkom.

Voor de wat verder weg wonenden is het wellicht een idee om te carpoolen. Mensen uit (omgeving) Amsterdam kunnen met mij meerijden (graag even mailen) en mogelijk zijn er ook wel sneupers uit Limburg, Zeeland of Brabant die een lift kunnen aanbieden of te vragen hebben. Meldt u via ons verenigingsadres en we zullen zien wie we in contact kunnen brengen.

En mocht u nog interesse hebben voor een mogelijke herdruk van het uitverkochte Op de Praatstoel (deel 1), laat het ons dan ook weten!

11en30 april 2014 NGV Friesland met Ameland cover

Het afdelingsblad van de NGV Friesland, 11en30, heeft elke keer een ander gemeentewapen op de

cover. Deze keer was het de beurt aan Ameland. Het gemeentewapen wordt beschreven maar verder zijn er geen genealogische of historische artikelen over dit Waddeneiland opgenomen.
Per 1 januari 2014 heeft de NGV afdeling Friesland 378 gewone leden en 87 bijkomende leden, in totaal 465.
De artikelen:
De Friese voorouders van Kees Brusse, door Tineke Slof. Operazangeres Antje Eebes uit Harlingen was de moeder van de onlangs overleden acteur en scenarioschrijver.
In het Geneagram Raven-Schepperle wordt aangetoond dat de gezamenlijke voorouder Hindrik Raven is die in 1725 te Leek werd geboren.
In Bijzondere Memories van Successie wordt door D.A. Zeilmaker de erfenis van Willem Gerrits Wilhelmy (overleden in 1844 te Roordahuizum) beschreven. Dit leverde de nodige conflicten op. 
Er is ook een aanvulling op een eerder artikel over de ramp met de Willem III op de Fluessen bij Koudum, zie daarvoor http://nostalgisch.koudum.nl/dammen/WillemIII.htm
Antonia Veldhuis uit Veenwouden komt deze keer met een Gezinsstaat Van der Leij-Keun. Plaatsnamen zijn o.a. Harlingen, Amsterdam en Apeldoorn.
Een Matriarchale Stamreeks van Reina Oukje Selie heeft een link naar Rottevalle, Drachten, Hardergarijp en Kollum, met familienamen Tekema, Steenstra, Dijkstra, Boomsma, Wijninga/Wijnga.
De Winnaar van de Elfstedentocht van 1942, Sytse de Groot, werd in 1917 te Weidum geboren. Zijn voorouders kwamen uit de buurt van Baard en Jorwerd.