donderdag 8 mei 2008

Crimineel interessant

U zult misschien denken: wat een rare kop. Over het algemeen is het niet zo prettig als je een crimineel in de familie hebt. Maar voor genealogen en historici is het smullen. Want niet alleen zijn er vaak uitgebreide dossiers bewaard gebleven, in sommige gevallen ook oude foto's.

In Tresoar kunnen de dossiers worden opgevraagd waarin voor het Hof van Friesland de zaken behandeld werden. Voor de periode 1700-1811 zijn er goede indexen op naam beschikbaar, voor Noordoost Friesland zelfs op onze eigen Sneuper website. Van de door R.S. Roarda geïnventariseerde lijsten van Dokkumers in de Criminele en Civiele Sententies (1700-1811) hebben we eveneens online scans in het Sneuper fotoboek. Maar ook voor en na deze periode is er nog veel te vinden in Tresoar. In de 16e eeuw werden immens zware straffen gegeven voor relatief onschuldige zaken, getuige o.a. de straf die een Anjumer in 1526 kreeg.

Ooit is er in het jaarboek 1991 van het Centraal Bureau voor Genealogie (CBG) , op pagina 232 e.v., een Index Geheim register van ontslagen gevangenen 1882-1890 gepubliceerd. Hiervan had ik reeds een uittreksel met de namen van ex-gevangenen uit ons onderzoeksgebied op de site bij de Indexen geplaatst. Dan staat er bijvoorbeeld:

Achternaam, voornaam, leeftijd, geboorteplaats, jaar ontslag, volgnummer register

Eisinga, Broer, 37, Anjum, 1889 (989)

Elzinga, Sippe Boukes, 56, Oosternijkerk OOD, 1884 (234)

Wyberen van der Schaaf was ook een van de ex-gevangen wiens foto en gegevens nu op de site van de Schaafsma(!)-genealogie staan.

En vandaag meldde Tresoar dat ze aan het Fries Foto-archief de foto's van deze mensen heeft toegevoegd, met een link naar pdf's waarin een beschrijving van hun uiterlijk en gedrag tijdens gevangenschap is opgenomen. Dan vindt je niet alleen de scan van een foto van een man die in 1826 is geboren, maar ook dit:
N°. 234. ELZINGA , Sippe Boukes, oud 56 jaar, arbeider, weduwnaar, Protestant, geboren en laatst gewoond hebbende te Nijkerk, gemeente Oostdongeradeel, lang 1.77 meter, haar en wenkbr. blond, voorhoofd smal, oogen grijs, neus lang, mond groot, kin rond, baard zonder, aangezicht ovaal, kleur gezond: —
Werd veroordeeld: 21 Januari 1854 door de rechtbank te Leeuwarden , wegens oplichting, tot 1 jaar gevangenisstraf; 30 Januari 1879 door het gerechtshof te Leeuwarden, wegens diefstal van vee uit de weide, tot 5 jaar tuchthuisstraf. Hij wordt den 30 Januari a. s. uit de strafgevangenis te Leeuwarden ontslagen en zal zich ter ontvangst zijner uitgaanskas naar Huizum, gemeente Leeuwarderadeel, begeven.
Zijn gedrag in de gevangenis was zeer goed. Hij was als reiniger werkzaam. Hij kan niet schrijven.

Geboorteakte Oostdongeradeel, 1826. Aangiftedatum 4 maart 1826, akte nr. 43: Sippe Elzinga, geboren 3 maart 1826, Zoon van Bauke Johannes Elzinga en Tyttje Sippes de Bruin. Dit lijkt de gezochte Sippe te zijn maar deze Sippe is slechts 3 dagen oud geworden:
Overlijdensakte Oostdongeradeel, 1826, Aangiftedatum 9 maart 1826, blad nr. 9, Sippe Baukes Elzinga, overleden 6 maart 1826, 3 dagen, man.
Het zal denk ik gaan om zijn broer die later geboren is: Geboorteakte Oostdongeradeel, 1827, Aangiftedatum 5 november 1827, akte nr. 117, Sippe Elzenga, geboren 3 november 1827, Zoon van Bouke Johannes Elzenga en Tietje Sippes de Bruin.
Kortom, een hele interessante bron om uw genealogie mee aan te kleden !

Geen opmerkingen: