dinsdag 29 mei 2018

Dokkumers in oud fotoboek fotograaf Fuchs

In het magazine Gen. van het CBG staat een artikel over de klanten van Leeuwarder fotograaf
Eduard Fuchs.
Hij opende in 1859 een fotografisch atelier in Leeuwarden aan de Grachtswal. In 1864 verhuisde hij naar de Vleesmarkt.

Een album met zo'n 250 afbeeldingen is bij het RKD terechtgekomen.

Er staan mensen op uit oa Ternaard, Dokkum, Stiens, Hallum, Rottevalle en Ureterp.

Wie herkent voorouders uit bv. de families Van der Leij, Andringa de Kempenaer, Tolsma, Bloembergen, Wigersma, Barneveld, Minnema van Haersma de With, Van Harinxma thoe Slooten , Jorritsma en Sevenster.

zondag 27 mei 2018

Verslag lezing “Een revolutionaire gemeente”

Door Tineke Admiraal
Piet de Haan vertelt over de derde vermaning

Op woensdag 23 mei jl. gaf de heer Derk Jansen een lezing over de geschiedenis van de Verenigde Christelijke gemeente (doopsgezind/remonstrants) in Dokkum. De heer Jansen bleek een begenadigd spreker, rap en scherp van de tongriem gesneden en kon in levendige bewoordingen vertellen over de rijke geschiedenis van de kerk c.q. haar gemeente. Het deze avond gepresenteerde boek omschreef hij als ‘184 bladzijden die u toelachen met nieuwe en verrassende informatie’. De feitelijke geschiedenis van de gemeente werd al eerder beschreven in een boekje van 30 pagina’s door de heer Keune, maar is nu aangevuld en vooral uitgebreid met persoonlijke verhalen over de kerk, de predikanten en haar gemeenteleden.

De voorkant van het boek bevat een revolutionaire vlag (van de Bataafse Republiek) en er zijn rijkelijk foto’s en afbeeldingen in verwerkt. ‘Het vertelt uitgebreid over de vele personen die ertoe deden in deze kerk.’ Ook vertelde Jansen boeiend over de predikanten van de kerk door de tijden heen. ‘Deze gemeente is altijd zeer vrouwvriendelijk geweest in al haar facetten, er waren door de jaren heen meerdere vrouwelijke predikanten.’

De kerkgemeenschap noemde hij opmerkelijk, bijzonder en vrijzinnig. Er waren ook kleurrijke dominees, zoals Taurinus. Deze moest vertrekken vanwege ‘dronkenschap op de kansel’. Zo heeft hij eens in beschonken staat het Avondmaal bediend en alle restjes van de wijn uit de Avondmaalsbeker opgedronken. Taurinus heeft zelf ontslag genomen, maar niet na het schrijven van een gloedvolle brief waarin hij uitgebreid uit de doeken deed waarom hij zo gehandeld had. Vooral zijn vele ziekten passeerden de revue als reden.

Camphuijsen passeerde eveneens de revue. Een belangrijke man die echter de eerste paar eeuwen na zijn heengaan genegeerd werd. Pas in de 20e eeuw werd hij op waarde geschat. Hij werd een ‘vrome ketter’ genoemd vanwege zijn opvattingen, en een ‘christelijk anarchist’. Ook Carpentier Alting was deze mening toegedaan. Hij vond Dokkum een vrijplaats voor onorthodoxe geesten. Geen negatieve bewoordingen voor deze kerk en haar leden!

Aansluitend zong zangeres Frederiek van der Hammen live twee prachtige liederen van Camphuijsen, begeleid door Piet de Jong op orgel. Een mooie ‘break’ tussen alle informatie door.

Ook Piet de Haan kwam aan het woord: ‘Ik krijg 10 minuten van de heer Jansen’. Hij deed uit de doeken hoe ze een onbekend vermaanhuis hebben ontdekt in de binnenstad; een vergeten kerk uit het verleden die tot leven is gebracht in het boek! Omdat de kerk niet zichtbaar aan de openbare weg mocht liggen moesten de Mennisten via een steeg naar hun kerkgebouw. Piet liet zien waar het voormalige vermaanhuis heeft gestaan en langs welke steeg men naar binnen kon. De steeg bestaat nog steeds!

Aansluitend werd het eerste exemplaar van het boek uitgereikt door Nanny de Vries-Douma aan mevrouw Nielsen, een van de geliefde predikanten in de 20e eeuw van het kerkgenootschap. Mevrouw Nielsen herinnerde zich ‘haar’ kerkgemeenschap als open en ontvankelijk, een gemeente én gemeenschap. Ze dankte de schrijvers voor het boek, dat deze hopelijk ook in de toekomst bloeiende gemeente recht doet.

Na afloop van de lezing en de boekpresentatie was er een bescheiden receptie in de kerk om de uitgave passend te vieren, en kon het boek met een speciale korting aangeschaft worden.

zondag 20 mei 2018

Lezing over Tinco Lycklama en de Foundation op 21 juni

Op donderdagavond 21 juni begint om 20:00 uur de lezing ‘Tinco Lycklama en de Foundation, een digitaal avontuur tot leven gewekt’.
Spreker is Hans Zijlstra, bestuurslid en mede-oprichter van de Tinco Lycklama Foundation.

In Cannes, Zuid-Frankrijk, is een straat naar Tinco genoemd, de “Rue Lycklama”. Die straatnaam was het begin van veel speurwerk uitmondend in de oprichting van de Tinco Lycklama Foundation. U wordt meegenomen op een (digitale) beeldreis met Tinco, langs bijzondere mensen en plaatsen en de ontdekkingen, die de Foundation daarbij deed.

Dit is de eerste lezing van de lezingenserie op de donderdagavond bij de Tinco Lycklama Tentoonstelling “een Friese jonker in de Oriënt”, die van 8 juni tot 9 september in Beetsterzwaag (Friesland) te zien is. Hier wordt het bijzondere verhaal verteld van een bijna vergeten adellijke Fries, die opgroeide in Beetsterzwaag en als jonge man ruim drie jaar door de Oriënt reisde.

De lezingen worden elke week gehouden. Onderwerpen zijn o.a: de Friese adel; het Oriëntalisme; Tinco in Syrië; Archeologie van het Nabije Oosten ten tijde van Tinco. Verrijk uw kennis door één of meer lezingen bij te wonen. Kijk voor het complete programma van de lezingen op www.historischbeetsterzwaag.nl/lezingen . De locatie is het statige Lycklamahuis, het geboortehuis van Tinco. Buiten de lezingen om is dit pand niet toegankelijk voor publiek.
De lezingen worden georganiseerd door Historisch Beetsterzwaag samen met Cultbee in het kader van Leeuwarden-Fryslân Culturele Hoofdstad 2018.

Locatie: Lycklamahuis, Hoofdstraat 80, 9244 CP Beetsterzwaag
Periode: van 21 juni t/m 30 augustus 2018 elke donderdagavond.
Tijdstip: donderdagavond om 20:00 uur; ontvangst vanaf 19:30 uur.
Entree: 5 euro
Kaartverkoop: online via www.historischbeetsterzwaag.nl en aan de kassa van de tentoonstelling. Het volledige lezingenprogramma is te vinden op: www.historischbeetsterzwaag.nl/lezingen

vrijdag 18 mei 2018

Kletterdei: Boek en app brengen historie Markt Dokkum tot leven

Museum Dokkum presenteert vrijdagmiddag 18 mei – op Kletterdei – een boek  en een bijzondere app: De Abdijtoren. De publicatie ‘Graven in de Bonifatiusterp van Dokkum’ en de app zijn onlosmakelijk verbonden met de Markt en worden dan ook op deze plek gepresenteerd.

In het boek zet auteur Ihno Dragt alle archeologische gegevens van de Markt voor het eerst op een rijtje. Een tijdrovende taak waarmee de directeur van Museum Dokkum al in 2014 is begonnen, meest in zijn schaarse vrije tijd. Bijzonder is vooral de reconstructie van de mozaïekvloer in de Sint Martinuskerk. Door het 11-Fountains Project had hij duidelijk een deadline voor ogen. In tegenstelling tot het realiseren van de IJsfontein, lukte het hem wel om het boek op tijd af te krijgen. Dat gold ook voor de app die gemaakt is door een samenwerking van Museum Dokkum en de Hogere School voor de Kunsten in Utrecht (HKU).

Reconstructie Abdijtoren

Met de app wordt de Abdijtoren van Dokkum letterlijk weer in beeld gebracht. De Abdijtoren was een icoon die tot ongeveer twee eeuwen geleden op de Markt heeft gestaan. Met behulp van Augmented Reality en GPS is er een digitale reconstructie van de toren bovenop de overblijfselen van de oude toren geplaatst. ,,Dankzij deze 21e eeuwse technologie kunnen we mensen een kijkje geven in het verleden’’, vertelt Friso Booij, Masterstudent aan de HKU en ontwikkelaar van de app. ,,Het enige wat ze hoeven te doen is de gratis app ‘De Abdijtoren’ te downloaden. Omdat het om een nieuwe technologie gaat zijn alleen de meest recente smartphones geschikt voor de beleving. Mensen die niet in het bezit zijn van zo’n modern apparaat, kunnen met de IPads van Museum Dokkum alsnog de toren bekijken. Leuke bijkomstigheid is  dat je jezelf nu ook op de foto kunt zetten met de Abdijtoren op de Markt.’’

Benieuwd naar zowel de reconstructie van de Abdijtoren als naar de mozaïekvloer in de Sint Martinuskerk? Kom dan vrijdagmiddag tussen 15.30 en 17.30 uur naar de Markt in Dokkum om het resultaat met eigen ogen te bewonderen.

zondag 13 mei 2018

Indexen op Mairieboeken Noordoost-Friesland online

Het heeft nogal wat moeite gekost om de al jaren geleden door onze leden gemaakte indexen op de Mairieboeken van Noordoost-Friesland online te krijgen.

De bronbestanden, dus boeken, liggen op het Streekarchief in Dokkum, waar avonden lang mannen als Doede Douma, Arjen Dijkstra, Piet de Haan, Jan de Jager, Reinder Tolsma, Jaap Heeringa en wijlen De Jong korte uittreksels maakten van de uitgevaardigde decreten van de Franse overheersers. We hebben het dus over de Franse tijd, zo rond 1811-1816.

Sneupers zullen er vele namen in aantreffen van voorouders en andere interessante zaken. Zowel Westdongeradeel als Oostdongeradeel is geïndexeerd voor de mairiën Nes, Holwerd, Ternaard, Ee, Anjum en Metslawier.

Uiteindelijk heeft onze webmaster Jaap-Sip Faber het voor elkaar gekregen om de spreadsheets om te zetten naar een formaat dat online goed te lezen is. Vergeet niet dat het enkele jaren laten verouderen van digitale bestanden zo maar kan betekenen dat ze onleesbaar worden! Dat zou al de noeste arbeid overbodig gemaakt hebben. Gelukkig is dat nu voorkomen en kunt u met alle gemak de bestanden via onze website doorbladeren.
Voor meer details in de bronnen moet u nog wel naar het streekarchief in Dokkum! 

vrijdag 4 mei 2018

Morgen gaan we naar het onbekende land: Kinderbrieven uit Westerbork

Auteur: Ihno Dragt. Uitgeverij Walraven de Granje, Teunissenweg 4 9104 ER Damwoude, mei 2018.

ISBN 978-90-821609-2-5 Rijk geïll., 66 pp. Prijs € 15.

Dat de Amsterdamse Cora Walraven (1920-2018) in 1940 getrouwd was met een Joodse weduwnaar met drie jonge kinderen was slechts bij enkelen in de familie bekend. Haar man, Jules Meijer, werd in najaar 1943 in Vught doodgeschoten. Haar kinderen werden, ondanks de status van een Arische stiefmoeder, naar Westerbork gebracht. Vanuit het kamp schreven ze brieven naar Cora, de laatste op 17 mei 1943. Het oudste meisje schrijft dan: “Lieve Mams. Hoe gaat het met u? Dit is de laatste brief die u van ons krijgt, want morgen gaan we naar het onbekende land.“ Ze wisten wel dat ze een reis van drie dagen tegemoet gingen, maar niet dat ze na aankomst in Sobibor direct vergast zouden worden. Heel toevallig troffen ze op die laatste dag in Westerbork hun voormalige hulp in de huishouding, Erna Dosmar-Cahn. Deze al voor de oorlog Duitsland ontvluchte Jodin schreef nog enige woorden voor Cora op de afscheidsbrief van de kinderen. Zij was minder naïef en had wel door dat hun weinig goeds te wachten stond: “Ich bin sehr unglücklich, aber was soll man machen.”

Cora kreeg (of wilde?) in haar tweede huwelijk geen kinderen en had de brieven van haar geliefde stiefkinderen altijd bewaard. Het was eigenlijk haar wens dat ze mee de kist in zouden gaan. Dankzij haar neven en nichten werden ze toch met Cora’s toestemming op 3 mei 2018, precies 75 jaar nadat ze geschreven waren, aangeboden aan het Herinneringscentrum Kamp Westerbork.

Natuurlijk waren de namen van het gezin Meijer en Erna Cahn wel bekend in de archieven van Westerbork en het NIOD. Ook over hun achtergrond is wel iets te vinden. Zo was Jules Meijer een volle neef van de na de oorlog nationaal bekend geworden broers Jaap en Max van Praag. Maar door dit boekje worden de namen gekoppeld aan foto’s en verhalen, met als bedoeling te zorgen dat deze slachtoffers van de Duitse naziterreur niet in de vergetelheid blijven.

Verkrijgbaar bij de boekhandel en Museum Dokkum of per mail. U kunt het boek ook hier al digitaal doorbladeren.

Het Dagblad van het Noorden besteedde al uitgebreid aandacht aan de schenking van de brieven en het boek.