zaterdag 25 juni 2011

Sneuper 102 van juni 2011 gepubliceerd

Deze week viel weer de nieuwe Sneuper op de mat, nummer 102 alweer.
INHOUDSOPGAVE

70, Redactioneel, E. Smits
71, Bestuurlijk, H. Talsma
72, Ledennieuws, J. Dijkstra
73, Verslag van een bijzondere dag, E. Smits

Genealogie
76, Voorouders en kinderen van Hieke Mellema, B. Kuiper
92, Opa Jan van der Molen uit Warfstermolen, Fr. de Vries

Streekgeschiedenis
99, De familie Hartmans in de Dongeradelen, 1 P. Hartmans
112, Paulus K. Buwalda, skutter yn 1832, D. Douma
118, Aanvulling: Vissersschip vergaan op Pinkegat, H. Bouta
120, Familie Sloterdijk te Dokkum, E. Smits
122, Dat gij deezen eerste briev zorgvuldigt bewaart (brieven familie Rosier rond 1796), P.F. Visser
125, Een bezochte huishouding (familie Hennes op Ameland begin 19e eeuw), A. Staal
130, Bakkers en slagers in Dokkum, 1832 tot na 1975, E. Smits
134, Klaas D. de With: Martelaar Afscheiding, K. Pera

Varia
91, Bonifatiuskruisje voor Admiraliteitsmuseum, Redactie
111, Altijd strijdvaardig, overzicht scans Friese kerkarchieven, A. Musquetier
117, Ingeboekt, H. Aartsma
121, Onderwerp van onderzoek nieuwe leden, diverse
128, De tiid fan pake en beppe (brugwachter Smits te Raard), C. Smits
135, Schoolfoto Betterwird, 1905, Admiraliteitshuis

Om ook (naast ruim 450 anderen) lid te worden van de Historische Vereniging Noordoost Friesland, kunt u zich eenvoudig online aanmelden. Het kost slechts 15 euro per jaar, waarbij u naast ons kwartaalblad De Sneuper bovendien de dubbel-cd met Sneuper 1 t/m 75 er gratis bij krijgt! Uiteraard bent u dan ook welkom op onze ledendagen in het voor- en najaar en kunt u medeleden vragen stellen over uw stamboom of kwartierstaat. En nog steeds is kopij voor De Sneuper altijd welkom via ons email-adres.

vrijdag 24 juni 2011

Boek historisch reddingstation Moddergat

Woensdag 22 juni was de presentatie van het boek ‘Aan de vissers heeft het niet gelegen. Het reddingstation van Moddergat (1878-1942)’. Het boek stelt het reddingswerk vanuit het vroegere reddingstation Moddergat centraal en is geschreven door Ihno Dragt, directeur-conservator van museum ’t Fiskershúske.

Het boek werd aangeboden in bezoekerscentrum De Garnalenfabriek in Moddergat aan vertrekkend wethouder Tytsy Willemsma, bij wijze van afscheidscadeau. Als wethouder voor oa. Cultuur en Toerisme van Dongeradeel heeft zij veel voor het museum betekend.

Aanleiding voor het schrijven van het boek is de restauratie van de roei- en zeilreddingboot L.A. Buma III, die dienst deed in Moddergat van 1911 tot 1942.
Van juni 2011 tot begin 2013 wordt het historisch casco van de L.A. Buma in oude staat hersteld. Het restauratieproject gebeurt in opdracht van de Stichting Horsman-Buma en wordt uitgevoerd op de werf bij De Garnalenfabriek in Moddergat waar eerder de replica van het historisch vissersschip de Wierumer Aek is gebouwd. Evenals de Wierumer Aek wordt de restauratie van L.A. Buma III uitgevoerd als een leer-werkproject voor langdurig werklozen.

Vanaf 22 juni is elke woensdagmiddag de voortgang van de restauratie van de reddingboot te bezichtigen. Voor groepen is op afspraak met museum ‘t Fiskershúske ook op andere dagen de restauratie te bezoeken.

Het boek over het reddingbootstation (132 p.) is te verkrijgen in museum ’t Fiskershúske in Moddergat voor de prijs van € 21,50. Ik heb het zelf even doorgekeken en het viel me op dat er veel mooie oude foto's in staan van de karakteristieke koppen van Moddergatster redders en hun schepen. Van harte aanbevolen dus!

Voor meer informatie over het restauratieproject L.A. Buma III kunt u contact opnemen met projectleider Garmt Visser, tel. 06 – 51594258.

woensdag 22 juni 2011

iPad app Markant Friesland musea live

Via Twitter werd ik geattendeerd op het live gaan van de iPad app van het samenwerkingsverband van musea in Noordoost Friesland: Markant Friesland.
In de Appstore van Apple zoek je gewoon op de woorden Markant Friesland en vervolgens kun je deze gratis app downloaden op een iPad.
Het is leuk om te zien dat de samenwerkende musea, waaronder het Admiraliteitshuis in Dokkum, Schierstins in Veenwouden, Botanische tuin Kruidhof in Buitenpost en het IJstijdenmuseum, met moderne media bezig zijn om het publiek goed te informeren en te betrekken bij de laatste ontwikkelingen. Daarnaast worden ook QR-codes ingezet waarmee bezoekers met hun smartphone in het museum aanvullende informatie kunnen opvragen (toevallig was vandaag eveneens de wereldprimeur van een Gouden Tientje met QR code). Alle musea hebben zelf ook een iPad ter beschikking om hun eigen informatie te controleren en uiteraard te tonen aan geïnteresseerden die zelf nog niet een dergelijke tablet computer bezitten.
Jacob Bosma van het Admiraliteitshuis is actief betrokken bij het project en dat zie je ook wel aan de specifieke informatie over het Dokkumer museum.

Bij het voor het eerst opstarten van de app moet blijkbaar de nodige informatie uit een database gedownload worden. Voor veel gebruikers zal dat een beetje irritant zijn (het kan wel een paar minuten duren), maar daarna zijn de updates in een oogwenk bijgewerkt.
De beginpagina bestaat uit een kaartje van Noordoost Friesland met daarop met genummerde bolletjes aangegeven waar de deelnemende musea gevestigd zijn. Op een bolletje kan doorgeklikt worden naar de specifieke paginas van de musea. Daar zijn vervolgens enkele verdere opties, zoals nieuws en basisgegevens over het museum, maar als meest interessante: collecties.
Bij het Admiraliteitshuis zag ik een collectiepagina over de grote staande klok, gedoneerd door een rijke boerenfamilie uit Ee (klokkenmaker: Sicco Haakma, Leeuwarden, datering: 1795-1805, legaat: Sjoerd Rintjes Sipma, Ee (geboren te Nes (WD) op 10 mei 1896 als zoon van Rintje Sjoerds Sipma en Grietje Ymus Sevenster). S.R. Sipma is de auteur van het Friestalige Op 'e sneup troch Eastdongeradiel.
De informatie over de musea kan ook direct via de bekende social media als Twitter en Facebook met de rest van de wereld gedeeld worden.
Bij diverse musea zijn de paginas met content nog wat mager en onvolledig gevuld. Ook mogen de teksten nog wel even goed gecontroleerd worden want ik zag diverse dubbele woorden of kromme zinnen.
Voor de nabije toekomst zou het aardig zijn als er ook filmpjes en wat uitgebreidere fotocollecties aan de app worden toegevoegd.

Maar goed, het begin is er, het zal een 'work in progress' zijn en het is in ieder geval een voortvarende manier om met de toekomst van de cultuurhistorie in Noordoost Friesland bezig te zijn!

vrijdag 17 juni 2011

Criminele Sententies Dantumadeel en Achtkarspelen 1700-1811

Nadat ik al eerder via dit blog delen van de Criminele Sententies van het Hof van Friesland, 1700-1811 (die voor Noordoost Friesland door R.S. Roarda per gemeente op een rijtje zijn gezet) online had gezet, zoals Dokkum en Kollumerland, kreeg ik de afgelopen dagen weer scans binnen van sneuper Tjeerd Inia. Deze keer betrof het de lijsten met namen van mensen die vermeld zijn in de Criminele Sententies en een woonplaats hadden in de gemeenten Dantumadeel en Achtkarspelen.
De boekjes zijn in de Friese taal maar zijn met name gealfabetiseerde namenlijsten, meestal op voornaam en soms op achternaam als het een echte achternaam in plaats van een patroniem betreft.

De gemeente Dantumadeel heeft de dorpen Veenwouden, Dantumawoude, Akkerwoude, Broeksterwoude, Rinsumageest, Wouterswoude, Driesum, De Valom, Roodkerk en Sijbrandahuis. Ze komen allemaal voor in Kriminaliteit yn Dantumadiel 1700-1811.

In de gemeente Achtkarspelen heb je de dorpen Augustinusga met buurtschappen Blauwverlaat, Rohel, en Roodeschuur. Verder Harkema, Twijzel, Surhuisterveen, Drogeham, Stroobos, Buitenpost, Kootstertille, Surhuizum, Twijzelerheide en Boelenslaan. Deze plaatsen staan in Kriminaliteit yn Achtkarspelen 1700-1811.

Beide boekjes zijn als pdf op het Sneuper Slideshare-platform beschikbaar en kunnen gewoon gedownload worden maar ook als diashow bekeken op het formaat van het hele scherm. Mocht u een familielid vinden en er nog een mooi verhaal bij hebben, laat het ons dan weten. Mogelijk kunnen we het dan in de Sneuper publiceren.

woensdag 15 juni 2011

Blad Genealogie CBG met interessante artikelen

Als Vriend van het CBG ontving ik weer het informatieve blad Genealogie. Uiteraard heeft het een landelijke dekking, maar daar zitten vaak toch ook voor Friezen interessante zaken bij. Hieronder een korte beschrijving van de artikelen met relevante links naar databases en sites en mijn commentaar.

Kermisreizigers, marskramers en liedjeszangers
Rondtrekkende voorouders zijn een stuk minder makkelijk terug te vinden dan hun meer honkvaste soortgenoten. Sjors Zanoli, opgegroeid en mog altijd wonend op een woonwagenkamp, stamt af van kermisreizigers, marskramers en liedjeszangers. Lilian de Bruijn sprak met hem over zijn genealogische
onderzoek. Het viel mij op dat Zanoli, zelf werkzaam bij een archief, op zo'n 12-jarige leeftijd enthousiast werd over genealogie/familiegeschiedenis door verhalen van oudere familieleden. Zelf had ik dat ook rond die leeftijd, toen mijn vader me meenam naar de eerste bijeenkomsten in de Flevohof van de Stichting Geslachten Zijlstra. Iets voor archieven om wat mee te doen voor die leeftijdsgroep?

De Sonttolregisters online
De Sonttolregisters uit de Deense Statens Arkiver behoren een van de belangrijkste seriële bronnen voor de economische geschiedenis van Europa. Zij komen nu online in een database beschikbaar. Richard Keijzer zet hun genealogische mogelijkheden op een rij. Op dit blog hebben we al veel over de Sonttolregisters gepubliceerd en de vele Friese schippers die erin voorkomen. Interessante toevoeging van Keijzer is het aanvullende gebruik van de online database met kranten van de KB, omdat vaak melding gemaakt werd van passages van schepen in kleine krantenartikelen. Let wel op dat Sont vaak als Zond of Sond werd gespeld.

Stamboomonderzoek leren aan de Open Universiteit
Het Centraal Bureau voor Genealogie ontwikkelde voor de Open Universiteit een gratis zelfstudiecursus stamboomonderzoek. De cursus leert hoe stamboomonderzoek in zijn werk gaat aan de hand van online informatie en bronnen. Rob van Drie, auteur van de cursus, vertelt over de achtergronden van deze nieuwe manier om genealogische vaardigheden te ontwikkelen en te toetsen.

De vele gezichten van de PTT
De PTT was een aansprekend bedrijf waar veel mensen voor wilden werken en dat duizenden werknemers in dienst had. Bij het Centraal Bureau voor Genealogie komen nu twee belangrijke bronnen beschikbaar die informatie verschaffen over PTTpersoneelsleden: de zogenaamde ‘Dienststaten’ en het bedrijfsblad PTT-Bedrijfsbanden. Jean Niewenhuijse en Saskia Spiekman vertellen over het genealogische nut van deze veelzijdige bronnen.

StamboomNederland als depot voor digitale bronbewerkingen
Een van de vele mogelijkheden van het nieuwe genealogische programma StamboomNederland is het invoeren van een bronbewerkingen die niet rechtstreeks zijn gekoppeld aan een feit of een persoon. Maarten van Bourgondiën, zelf nauw betrokken bij de ontwikkeling van het programma, laat zien hoe een en ander in zijn werk gaat. Mijns inziens is dit inderdaad prima online software om uw genealogische gegevens aan toe te vertrouwen (en voor de 'eeuwigheid' te bewaren), evenals de services van Bob Coret met Genealogie Online. Des te onbegrijpelijker vond ik dat een CD-ROM met gratis (Amerikaanse) software van MyFamilytree Builder bij het blad was meegezonden. Ik begrijp wel dat daar voor betaald is maar het CBG geeft hiermee niet het goede voorbeeld. Het wekt toch de indruk dat het CBG hiermee een soort voorkeur/kwaliteitsmerk geeft die niet terecht is.

De soldaten van de Van Bijlandt brigade
De soldaten van de Van Bijlandt brigade stonden in de voorste linies tijdens de Slag bij Waterloo. Een van hen was de Amsterdamse winkelierszoon Evert Roelof Bijl. Nazaat Marco Bijl trad in zijn voetsporen en maakte een lange reis langs archieven, bibliotheken en slagvelden. De soldaten van de brigade zijn ingevoerd in een online bestand op http://www.8militia.net . Het deed me er weer aan herinneren dat ik nodig eens de Pyramide van Austerlitz moet bezoeken. In het artikel wordt de Friese tweede luitenant Frisius Cornelis Hylckama (1793, Sondel) genoemd. Ook kwam ik een voor mij bekende naam tegen: Koenraad Boltjes. Hij was eerste luitenant van de 5e Militie dat tegen de Fransen vocht bij Quatre Bras. Hij was al 48 jaar toen hij sneuvelde op 16 juni 1815, maar toch onervaren als voormalige burgerwacht. Het artikel meldde dat hij afkomstig was uit Terwerd maar dit moet een leesfout zijn voor het Friese Ferwerd. Zie zijn doopakte:
Ferwerderadeel, dopen, doopjaar 1766
Dopeling: Coenraad
Gedoopt op 31 augustus 1766 in Ferwerd
Zoon van Jan Boltjes en Maria Daalmans
Gestandaardiseerde namen (voornaam en patroniem):
Dopeling : KOENRAAD
Vader : JAN
Moeder : MARIA
Bron: Collectie Doop-, Trouw-, Begraaf- en Lidmaatboeken (DTBL)
Herv. gem. Ferwerd, doop 1656-1772
Inventarisnr. : DTB 229

Verder zoals gebruikelijk de rubriek Nieuws, de bijlage Gesignaleerd over boeken en andere publicaties, de colums Favo en Memo (met de grafsteen van de slechts 1 dag oud geworden Alle Metzlar (9-10 augustus 1947, Westerland, Wieringen), zoon van Reinder Metzlar en Geertje Rotgans) en de lezerscolumn Familiekroniek, deze keer met het aantekeningenboek van de Limburgse landmeter Theodoor Diederen uit Puth uit 1786.

Het kwartaalblad Genealogie wordt gratis bezorgd bij Vrienden van het CBG. Losse nummers kunnen per email worden besteld.

zaterdag 11 juni 2011

Geboren in 1811 in Friesland

Andrys Stienstra kondigde een uitbreiding van de site van Tresoar aan met het project Geboren in 1811. In het kader van de viering van het 200-jarig jubileum van de invoering van de Burgerlijke Stand in de Nederlanden door Napoleon houden diverse archieven speciale acties.
Tresoar had al eerder dit jaar een speciale themasite online gezet voor 1811: http://www.fryslan1811.nl/

Stienstra meldt: Onlangs is de website uitgebreid met "Geboren in 1811", een overzicht van alle 4151 geboorteakten die er in 1811 in Friesland zijn ingeschreven, met daaraan gekoppeld de mogelijkheid om zelf informatie toe te voegen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de verdere levensloop van het kind uit 1811, nazaten en eventueel hoe uzelf van dit kind afstamt.Van een aantal bekende Friezen (Foekje Dillema, Pieter Jelles Troelstra, Doutzen Kroes) zijn voorbeeldpagina's gemaakt. De computergenealoog kan met de online bestanden op http://www.tresoar.nl/ en http://www.allefriezen.nl/ zelf ook proberen een lijntje met zichzelf te leggen.

Op 18-11-2011 (achttien-elf-tweeduizend-elf) zal er in Tresoar een speciale Friezendag georganiseerd worden voor de inzenders van reacties op "Geboren in 1811". Apart hiervan is er op zaterdag 1 oktober een Genealogische Contactdag in Tresoar waar ook de Historische Vereniging Noordoost Friesland aanwezig zal zijn.
Na de aankondiging stroomden gestaag de toevoegingen van genealogen binnen die wel een Fries familielid hadden met een geboortedatum in 1811. Toen de stand zo rond de 50 stond kwam er opeens gisteren een enorme batch bij via Bob Coret van Genealogie Online. Hij automatiseerde een match tussen het bestand van Tresoar en de aangemelde genealogieën op Genealogie Online, waardoor er in 1 keer meer dan 400 toevoegingen bijkwamen. Ook werden de eigenaren van de bestanden 'automatisch' per email ingelicht over deze vondst. Ik vind het wel een mooie manier om grote databestanden qua verbanden inzichtelijk te maken. Mocht u het zelf ook eens willen proberen, sneup dan gerust eens rond op Genealogie Online, waar diverse andere genealogische hulpbronnen te gebruiken zijn! Als u uw genealogische gegevens bijhoudt in het gratis (door een Kollumer ontwikkelde) Aldfaer dan kunt u die exporteren naar een GEDCOM-bestand. Deze is dan eenvoudig via Genealogie Online op internet te plaatsen. Dat is ook gratis en levert veel toegevoegde waarde. Mijns inziens veel beter dan alle commerciële Amerikaanse aanbieders. Bij Coret kost alleen een veel uitgebreidere versie een contributiebedrag (5 euro per maand). Hiermee kun je oa eigen lay-out, aanvullende documenten, het familie-archief en plaatsen in Google Maps weergeven.

Wat betreft het Tresoar project zou ik het niet gek vinden om ook iets met de naamsaanname-actes van 1811-1812 te doen. Zelf heb ik bijvoorbeeld veel Friese voorouders, maar geeneen die in 1811 geboren is. Een naamsaanname is voor vrijwel elke Friese genealoog wel te vinden bij Tresoar en van bv een uitleg te voorzien over de betekenis van de achternaam of familieverhalen hierover.

woensdag 8 juni 2011

Zoekplaatjes in National Maritime Museum, Greenwich, London

Afgelopen week met de familie 4 dagen naar London geweest. Ik kom er met enige regelmaat voor mijn werk maar dan zie je toch niet heel veel van de stad. Met als uitvalsbasis een hotelletje op Tower Hill konden we prima de stad verkennen, zowel lopend, per metro als per boot. Vanaf London Stansted is er ook een goede en regelmatige treinverbinding met het nabijgelegen Liverpool Street Station.
Je beseft al snel hoe klein Amsterdam eigenlijk is ten opzichte van de immense Engelse hoofdstad. Naast het bezoeken van de bekende winkelstraten (speelgoed- en sportwinkels altijd leuk), een voetbalstadion (White Hart Lane/ Tottenham Hotspur), de pleinen, parken en paleizen stond ook een tochtje naar Greenwich op het programma. Ik was er nog nooit geweest en wilde nu eindelijk wel eens de plek van de nulmeridiaan, de Royal Observatory en het National Maritime Museum zien.
Na een mooie wandeling langs, door en over de Tower Bridge liepen we langs de zuidoever van de Theems (waar een oorlogsschip, de HMS Belfast, als drijvend museum ligt) naar het schip dat met een paar krachtige motoren supersnel diverse steigers aandoet tussen de London Eye (een soort reuzenrad) en Greenwich.
Het uitgebreide complex ten zuidoosten van London aan de zuidelijke Theemsoever bestaat globaal uit 3 organisaties/hoofdgebouwen: het National Maritime Museum, de Royal Observatory en het Queen's house. In de eerste hal krijg je een globale indruk van de tentoonstellingen, kun je een gratis kaart van het complex krijgen en is een leuk restaurant gevestigd in de Old Brewery.
In de Painted Hall zijn prachtige plafondschilderingen te zien en doen medewerkers allerlei workshops met kinderen. Buiten kun je in een vliegsimulator voelen hoe het is om in een Harrier straaljager te vliegen.
Hoewel er een tentoonstelling was van de zeeschilders Willem van de Velde senior en junior, die van 1672 tot 1692 in het Queen's house woonden en werkten, kozen we er voor om eerst naar het Maritime Museum (NMM) en daarna de heuvel op richting Observatory te gaan.


Al gauw viel mijn oog op een schilderij van de Vlaams/Duitse Hendrik van der Borcht dat volgens het bijschrift een Dutch navigator moest zijn. De naam van de afgebeelde is blijkbaar onbekend. Wel is duidelijk dat het een schilderij uit 1624 van een dan 23-jarige navigator/cartograaf uit de Nederlanden is. En dat is natuurlijk interessant. Met een beetje 'crowdsourcing' moeten we toch kunnen achterhalen wie deze man is die in 1600 of 1601 geboren moet zijn? Hij is rijk gekleed en rust met een passer op een aardglobe. Ik heb zelf ook een beetje gegoogled. Ik vond Joris Carolus (1566-1636) uit Enkhuizen, maar dan zou de leeftijd niet kloppen. Idem dito voor Adriaen Block die in de voetsporen van Hudson de Noordamerikaanse kust verkende. Het zal zeker niet de Engelsman William Baffin zijn, hoewel zijn Wikipedia-pagina wel die indruk wekt. Baffin heeft zelfs een Facebook-pagina!
Zou het de VOC-cartograaf Hessel Gerrits (1581-1632) kunnen zijn? Hij trouwde voor de tweede keer in 1624 en was in dat jaar, als 43-jarige in de bloei van zijn carriere.
Navigator bij de WIC, Johannes van Walbeeck (1602-1649?) lijkt me ook een goede kandidaat. Hoewel misschien wat jong (22) maar vooral omdat hij in 1624 met de Nassause vloot onder Jacques l'Hermite rond de wereld ging varen. In 1964 verscheen bij de Linschoten Vereeniging in de serie Werken nummer 65 het verslag van deze reis als De reis om de wereld van de Nassausche vloot, 1623 - 1626. Ook het feit dat de passer op het Noordelijk Halfrond, evenals de oriëntatie van navigator en schip, westwaarts gericht is zou dit kunnen versterken.
Inzoomend op de vlag van het afgebeelde schip lijkt het wel of het een blauw-wit-rode in plaats van rood-wit-blauwe is. Een Fransman dan? Wie een idee heeft mag het zeggen!

Vlakbij bovengenoemd schilderij hangt een ander maritiem werk dat in eerste instantie (op de lijst) is aangemerkt als Death of Vitus Bering. Maar inmiddels heeft het NMM zelf al ontdekt dat dit helemaal niet Bering (bekend van de naar hem genoemde Bering Straat) maar de dood van Willem Barents is! Het schilderij uit 1836 beeld de bemanning van Barents af in een tafereel alsof het om de dood van Jezus gaat. Niet opvallend, maar wel degelijk in beeld, is dat ook de jonge Claes Andriesz Goutijk stervende is. In de dit najaar uitkomende Nederlandse speelfilm Nova Zembla wordt het 2 weken later (5 juli 1597) overleden bemanningslid Jan Fransz van Haerlem gespeeld door de 16-jarige Jochum van der Woude uit Hardegarijp.
Na de kleine schilderijententoonstelling kun je via een tussenverdieping naar hoger gelegen afdelingen lopen. Opvallend is daarbij dat de voormalige binnenplaats van het gebouw overdekt is met een doorzichtige netwerkkoepel van glas. Maar lang zo mooi niet als dat van (in oktober 2011 heropenende) Het Scheepvaartmuseum in Amsterdam, een koepel die gebaseerd is op het patroon van de oude paskaarten!

dinsdag 7 juni 2011

Dwaande in Noordoost Friesland

Voor het eerst kwam ik het fenomeen Dwaande tegen toen ik een mooi plaatje zag van een zadeldakkerkje in Noordoost Friesland, als schermvuller op http://lyt.sr/ , een zogenaamde URL-verkorter.
Enige tijd later zag ik dat er ook een twitter-account van Dwaande bestond.

Zoals de website toelicht is Dwaande Fries voor bezig zijn. En om de ronkende promotekst maar even af te maken: Noordoost Fryslân is de plek waar het kan. Hier droomt u heerlijk weg of waant u zich in een compleet andere wereld. De regio heeft een prachtig en zeer gevarieerd landschap waar fietsen, wandelen en varen een ware beleving is. Noordoost Fryslân heeft alles om u op uw wenken te bedienen. Met de imposante waddenkust, de unieke wâlden en prachtige vergezichten heeft de regio veel te bieden. Noordoost Fryslân, echt mooi!

En dat laatste vind ik zelf eigenlijk een interessanter en pakkender kreet dan Dwaande. Dat je lekker bezig kunt zijn in Noordoost Friesland is op zich waar maar niet zo bijzonder. En hoewel echt mooi ook op veel plekken van toepassing kan zijn was het volgens mij nog niet geclaimd door een andere Nederlandse plaats of regio. Groningen heeft immers ook gewoon geclaimd: Er gaat niks boven Groningen, terwijl dat ook voor Roodeschool geldt.
Dat echt mooi weerspiegeld zich prima in toplocaties voor eten, drinken en overnachten, zoals de Waard van Ternaard, Lytshuis Zilver (Paesens) en het nieuwe Wad Oars (Anjum).
Afijn, het is natuurlijk gewoon een gezamenlijk initiatief ten behoeve van het toerisme in Noordoost Friesland en dat mag best eens duidelijk gepromoot worden. Daar past ook prima de historische beleving in via het netwerk van Historische wandelpaden en bijvoorbeeld de Alde Fryske Tsjerken.

De Historische Vereniging Noordoost Friesland is met zijn leden regelmatig dwaande in het Streekarchief Noordoost Friesland en het Museum Admiraliteitshuis / Museum Fiskershuske.

zondag 5 juni 2011

Collectie Beetstra als bron voor schippers

Op de website van de Sonttolregisters staan ook enkele verwijzingen naar andere maritieme bronnen. Een daarvan is de collectie Beetstra, die bij Tresoar berust. De heer W.T. Beetstra (1916-2007) was apotheker in Workum. Over de scheepvaart verzamelde hij gegevens uit diverse bronnen en doorploegde hij als het ware de jaargangen van de Leeuwarder Courant en de archieven van de Friese Nedergerechten. Al zijn aantekeningen verwerkte hij in een overzicht dat per schipper was geordend. Het eindresultaat is een verzameling van 10 ringbanden met gegevens over ruim 1500 Friese schippers uit ruwweg de jaren 1740-1800.
De aantekeningen zijn aan te vragen met toegangsnummer 342-15 onder de naam Collectie Beetstra.
 
In het bestand staan 67 vermeldingen van schippers met domicilie Dokkum en enkele met Peasens en Anjum/ Ezumazijl. Ook wordt de naam van het schip vermeld (sommige schippers komen met meerdere schepen voor) en de map waarin de naam voorkomt. Mooi om te zien trouwens, die prachtige scheepsnamen, zoals Abrahams Offerrande van schipper Lam.
 
Map 8
Schipper: Pytter Jansen Visser, Peasens
--------------------------------------------------------------------------------
Map 9
Schipper: Bote Clases Groen, Peasens
Schip: De Jonge Claas

Map 1
Schipper: Daniel Symons (Zijlstra), Anjum. (Hij werd met zijn kofschip door de Engelsen gekaapt.)
Schip: De Eendragt
--------------------------------------------------------------------------------
Map 4
Schipper: Johannes Beerndts, Anjum
Schip: De Vrouw Debora
--------------------------------------------------------------------------------
Map 2

Schipper: Harmen Harmens, Dokkum
Schip: De Jonge Ysbrand
--------------------------------------------------------------------------------
Map 2
Schipper: Harmen Harmens, Dokkum
Schip: De Petrus Adrianus
-------------------------------------------------------------------------------
Map 3
Schipper: Ype Martens, Dokkum
Schip: De Saadsayer
--------------------------------------------------------------------------------
Map 3
Schipper: Ype Martens, Dokkum
Schip: De Juufrouw Agatha
--------------------------------------------------------------------------------
Map 3
Schipper: Jan Aris Kok, Dokkum
Schip: De Jonge Ysaak
--------------------------------------------------------------------------------
Map 3
Schipper: Jan Aris Kok, Dokkum
Schip: De Anna en Maria
--------------------------------------------------------------------------------
Map 3
Schipper: Jan Jacobs Visser, Dokkum
Schip: De Jonge Catharina
--------------------------------------------------------------------------------
Map 3
Schipper: Jelle Doekles de Haan, Dokkum
Schip: De Vrouw Catharina
--------------------------------------------------------------------------------
Map 4
Schipper: Job Luitjens, Dokkum
Schip: De Jonge Gerard
--------------------------------------------------------------------------------
Map 5
Schipper: Pieter Gerbrants, Dokkum
Schip: Jouke Teitsma

Map 5
Schipper: Pieter Jurjens Les, Dokkum
Schip: De Jonge Dochter Dieuwke Heringa
--------------------------------------------------------------------------------
Map 5
Schipper: Pieter Jurjens Les, Dokkum
Schip: De Catharina
--------------------------------------------------------------------------------
Map 5
Schipper: Rienk Alefs, Dokkum
Schip: De Jonge Gellef
--------------------------------------------------------------------------------
Map 6
Schipper: Sipke Sipkes, Dokkum
Schip: De Jonge Jan Doekes
--------------------------------------------------------------------------------
Map 6
Schipper: Teake Jacobs Lam, Dokkum
Schip: Abrahams Offerande
--------------------------------------------------------------------------------
Map 7
Schipper: Abe Greelds van der Werf, Dokkum
Schip: De Juffer Jantje
--------------------------------------------------------------------------------
Map 7
Schipper: Abe Greelds van der Werf, Dokkum
Schip: De Wijnstok
--------------------------------------------------------------------------------
Map 7
Schipper: Ale Jans, Dokkum
Schip: De Juffrou Cornelia
--------------------------------------------------------------------------------
Map 7
Schipper: Bernhardus Giliams, Dokkum
Schip: De Juffrou Johanna Henderika
--------------------------------------------------------------------------------
Map 7
Schipper: Bernhardus Giliams, Dokkum
Schip: De Vrouwe Judith

Map 7
Schipper: Bernhardus Giliams, Dokkum
Schip: De Jonge Henderica
--------------------------------------------------------------------------------
Map 7
Schipper: Bernhardus Giliams, Dokkum
Schip: De Gunst der Vrienden
--------------------------------------------------------------------------------
Map 7
Schipper: Bode Jacobs, Dokkum
Schip: De Nieuwe Werf van Bock
--------------------------------------------------------------------------------
Map 7
Schipper: Bode Jacobs, Dokkum
Schip: 't Wapen van Ferweradeel
--------------------------------------------------------------------------------
Map 7
Schipper: Eerde Eles, Dokkum
Schip: De Vrouw Ettje
--------------------------------------------------------------------------------
Map 7
Schipper: Feyke Sjabbes, Dokkum
Schip: De Vrouw Anna van der Werf
--------------------------------------------------------------------------------
Map 7
Schipper: Fokke Arents, Dokkum
Schip: Broer Bock
--------------------------------------------------------------------------------
Map 7
Schipper: Folkert Jans, Dokkum
Schip: Abrahams Offerande
--------------------------------------------------------------------------------
Map 7
Schipper: Folkert Jans, Dokkum
Schip: De Juffrou Jeltje
--------------------------------------------------------------------------------
Map 7
Schipper: Folkert Jans, Dokkum
Schip: De Magdalena en Maria Anna

Map 7
Schipper: Jan Doedes Klein, Dokkum
Schip: De Vier Gebroeders
--------------------------------------------------------------------------------
Map 7
Schipper: Jan Jansen Rouaan, Dokkum
Schip: De Jonge Maria
-------------------------------------------------------------------------------
Map 7
Schipper: Jan Lammerts Bakker, Dokkum
Schip: Var en Wendt
--------------------------------------------------------------------------------
Map 7
Schipper: Jan Lammerts Bakker, Dokkum
Schip: Juffrou Janke Lubberts
--------------------------------------------------------------------------------
Map 7
Schipper: Jentje Hendriks, Dokkum
Schip: De Vrouw Elisabeth
--------------------------------------------------------------------------------
Map 7
Schipper: Jentje Hendriks, Dokkum
Schip: De Vijf Gebroeders
--------------------------------------------------------------------------------
Map 8
Schipper: Coert Folkerts Dijk, Dokkum
Schip: De Twee Gebroeders Fockema
--------------------------------------------------------------------------------
Map 8
Schipper: Cornelis Engels, Dokkum
Schip: De Jonge Hendrik Brouwer
--------------------------------------------------------------------------------
Map 8
Schipper: Cornelis Engels, Dokkum
Schip: Frederik en Age
--------------------------------------------------------------------------------
Map 8
Schipper: Lolke Hilles, Dokkum
Schip: Martinus en Dina
--------------------------------------------------------------------------------
Map 8
Schipper: Luitjen Jacobs Bakker, Dokkum
Schip: De Verwachting
--------------------------------------------------------------------------------
Map 8
Schipper: Meine Jans de Vries, Dokkum
Schip: De Drie Gebroeders Minnema
--------------------------------------------------------------------------------
Map 8
Schipper: Mijndert Jans Hettinga, Dokkum
Schip: De Jonge Dochter Dieuwke Heringa
--------------------------------------------------------------------------------
Map 8
Schipper: Pieter Ruman, Dokkum
Schip: De Geertruida Adriana
--------------------------------------------------------------------------------
Map 8
Schipper: Reinder Obbes, Dokkum
Schip: De Broer en Anna
--------------------------------------------------------------------------------
Map 8
Schipper: Reinder Obbes, Dokkum
Schip: Juffrou Anna
--------------------------------------------------------------------------------
Map 8
Schipper: Teeke Jans, Dokkum
Schip: De Jonge Johannes
--------------------------------------------------------------------------------
Map 8
Schipper: Teunis Jannekes, Dokkum
Schip: De Jonge Crans
--------------------------------------------------------------------------------
Map 8
Schipper: Uilke Minkes, Dokkum
Schip: De Juffrou Cornelia
--------------------------------------------------------------------------------
Map 8
Schipper: Uilke Minkes, Dokkum
Schip: De Juffrou Anna
--------------------------------------------------------------------------------
Map 9
Schipper: Eeltje Tabes, Dokkum
--------------------------------------------------------------------------------
Map 9
Schipper: Enne Jans, Dokkum
Schip: De Jonkvrouw Lucretia
--------------------------------------------------------------------------------
Map 9
Schipper: Eeltje Hendriks, Dokkum
Schip: Abrahams Offerande
--------------------------------------------------------------------------------
Map 9
Schipper: Guilliam Bernardus, Dokkum
Schip: De Jonge Fokkema
--------------------------------------------------------------------------------
Map 9
Schipper: Guilliam Bernardus, Dokkum
--------------------------------------------------------------------------------
Map 9
Schipper: Johannes Volkerts, Dokkum
Schip: Hollands Welvaart
--------------------------------------------------------------------------------
Map 9
Schipper: Klaas Jans de Boer, Dokkum
Schip: De Jonge Isaac

woensdag 1 juni 2011

Muntschatten in collectie Fries Museum

Bij het doorzoeken van de collectie/ database van het Fries Museum viel het me op hoeveel muntschatten hier wel niet in beschreven werden. En daarvan is een behoorlijk aantal vondsten in Noordoost Friesland gedaan. Een (niet volledig) lijstje met vindplaats, jaar van vondst, soort munten en periode waarin munten geslagen zijn:
Hallum 1866: 204 sceatta's uit periode 700-799 (de tijd dat Bonifatius op bezoek kwam zeg maar)
Augustinusga 1954: 12 zilveren groten uit periode 1275-1300
Driesum 1875: 92 antoninianii uit periode 255 - 270
Lichtaard 1914 / 1915: 15 leeuwengroten uit 1322 - 1359
Aalsum 1885-1886: 52 Karolingische denarii uit 814 - 855
Rinsumageest 1923: zeven zilveren leeuwengroten uit 1337 - 1345
Niawier 1972: twee flabben en een vijfde Philipsdaalder uit 1562 - 1568
Oudwoude 1901: 61 zilveren Karolingische munten van Lodewijk de Vrome, Lotharius I en Karel de Kale uit 814 - 877
Metslawier 1972: 21 rijksdaalders van de koningen Willem II en Willem III uit 1842 - 1864

Er was al vroeg een muntslag in Friesland en vanaf de 15e eeuw zelfs in diverse Friese steden, waaronder Dokkum. Bekend zijn diverse vondsten van Dokkumer Brunonen.
Een mooi overzicht van de Dokkumer muntslag geeft het boekje van Ben te Boekhorst, Dokkum op de penning.

Meer info en een lijst van Friese muntmeesters vindt u bij De Muntslag van Friesland.