vrijdag 30 september 2016

Maritieme lezingen voor sneupers in Moddergat

Op zaterdag 8 oktober 2016 organiseert de werkgroep Maritieme Skiednis van de Fryske Akademy een bijeenkomst in de Garnalenfabriek in Moddergat, met lezingen van ons redactielid Nykle Dijkstra en lid Henk Goslings.

Na een bezoek aan museum Moddergat/Fiskershuske zullen lezingen gegeven worden over het interieur van 19e eeuwse binnenvaartschepen en de Dokkumer rederij Goslings..

Bij deze middag zijn dan ook leden van de Historische Vereniging Noordoost Friesland en andere belangstellenden welkom.

Maar: Meldt u zich wel even vóor 1 oktober aan bij Jelle Jan Koopmans of bij Aukje Holtrop, Fryske Akademy: aholtrop@fryske-akademy.nl
tel. 058-2131414

Programma:
13.30    Inloop + koffie/thee in ’t Fiskershuske
14.00    Rondleiding ’t Fiskershuske (2 euro pp voor eigen rekening)
15.00    Verplaatsing naar Garnalenfabriek + koffie/thee
15.15    Ledenvergadering
1.    Opening
2.    Verslag vorige bijeenkomst
3.    Symposium 2017
4.    Mededelingen + rondvraag
5.    Afsluiting
15.30    Wetenschappelijk deel
1.    Interieur 19e eeuwse binnenvaartschepen    Nykle Dijkstra
2.    Een Dokkumer familierederij            Henk Goslings
16.30    Afsluiting + borrel
17.00    Einde bijeenkomst 

donderdag 29 september 2016

Beeldenstorm in Historisch Tijdschrift Fryslan

Historisch Tijdschrift Fryslân, het tweemaandelijkse tijdschrift van het Koninklijk Fries Genootschap voor Geschiedenis en Cultuur heeft deze keer als thema De Beeldenstorm. Het thema wordt besproken aan de hand van een tweetal artikelen, geschreven door Hans Cools en Jan Dirk Wassenaar:

- De gesneefde contrareformatie (met o.a. Viglius van Aytta)
- Hebt ghi gheen gebacken God meer te coop? (Uitspraak van de 16e eeuwse vicaris van Workum, Egbert Wigmans)

Doeke Sijens beschrijft in het Frysk het leven van Geert Ruiter (1898-1959), een Friese Beweger die goed was voor de agrarische sector maar verkeerde keuzes maakte.
Inzichten door opgravingen is een artikel van Egge Knol over terpenonderzoek. De Vereniging voor Terpenonderzoek bestaat dit jaar 100 jaar.

In de rubriek Modernisering van Industrie schrijven Ronald Plantinga, Jan Ybema en Marijn Molema over de Aanjagers van de Friese kenniseconomie. Oa zuivelfabrieken en andere elementen uit de agribusiness komen aan bod. In december 2016 vindt hierover het Sieperda-symposium plaats in Leeuwarden.

Onder Kort Nieuws wordt de heropening van het Vlechtmuseum in Noordwolde genoemd.
Het Fries Landbouwmuseum gaat verhuizen van Earnewald naar Leeuwarden in 2017. In Franeker heeft het Kaatsmuseum een nieuwe behuizing gekregen.

Van de besproken boeken noem ik deze titels:
- Dominys, dwersbongels en oare dogenieten, Wiger Zylstra
- Tuinhuizen in Fryslan, Theekoepels en priëlen, Rudolf Wielinga
- Tussen hamer en aambeeld, Peter Schoen (over Friese edelsmederij in de Gouden Eeuw)
- De Georgische muiterij op Texel, april-mei 1945, Rolf de Winter

Het Fries Genootschap is dé vereniging voor iedereen met belangstelling voor de geschiedenis en cultuur van Fryslân. Het Genootschap heeft een traditie die teruggaat tot de oprichting in 1827, maar is er in de eerste plaats voor de mensen van hier en nu, voor de Friezen en voor hen die zich met Fryslân verbonden voelen.

Het Fries Genootschap geeft naast Historisch Tijdschrift Fryslân ook het wetenschappelijk jaarboek De Vrije Fries uit, en organiseert allerlei activiteiten op historisch gebied, zoals excursies, lezingen en symposia.

Met Historisch Tijdschrift Fryslân laat het Fries Genootschap zien dat de geschiedenis van Fryslân een spannend verhaal is, dat nooit is afgelopen. Door de verbinding met de actualiteit te leggen maakt het tijdschrift duidelijk dat wie het Fryslân van nu wil begrijpen, het verleden moet kennen.

Lid worden van de vereniging: Voor € 42,50 per jaar bent u lid van het Koninklijk Fries Genootschap. Niet alleen ontvangt u dan Historisch Tijdschrift Fryslân en De Vrije Fries, u hebt ook gratis toegang tot het prachtige Fries Museum en tot de activiteiten van het Genootschap. Wie iets met Fryslân heeft, is lid van het Genootschap!
Voor meer informatie over de vereniging zie ook: http://www.friesgenootschap.nl/

dinsdag 27 september 2016

Nieuw boek Wil Schackmann: De Kinderkolonie

We kennen Wil Schackmann uit Groningen nog van zijn eerdere twee publicaties (met daarin diverse Friezen/ Dokkumers): De Proefkolonie en De Bedelaarskolonie.

In 1824 arriveren de eerste ‘weezen, vondelingen en verlaten kinderen’ in het kinderetablissement Veenhuizen. Hier moeten ’s lands meest kansarme kinderen worden opgevoed tot nijvere landarbeiders. Er wonen er uiteindelijk in totaal zo’n 8600; steeds met z’n tachtigen op zalen van elk 4,7 bij 30 meter.
In zijn nieuwe en derde boek, De Kinderkolonie, ook weer talloze voorbeelden maar deze keer geen Noordoost Friezen.
Maar zoals Wil mij meldde: Er zijn wel Dokkumse kinderen geweest, 23 om precies te zijn. Dat wil zeggen dat zijn de kinderen die op het contract met de regering vanuit Dokkum gekomen zijn.
Het kan zijn dat er ook kinderen die op contract met de Wees- en Armenvoogden van Dokkum geplaatst waren en die in principe in de vrije koloniën Frederiksoord, Willemsoord en Wilhelminaoord woonden, naar Veenhuizen overgeplaatst zijn geweest, maar dat is helaas indertijd niet goed geregistreerd.
Hieronder het lijstje van die 23. Als mensen willen weten hoe het die kinderen is vergaan in Veenhuizen, dan moeten ze even wachten tot 23 oktober, want dan is de database van op contract met de regering geplaatste kinderen klaar en dan wordt die opgenomen in www.alledrenten.nl.

Op zondag 23 oktober 2016 houdt Schackmann een lezing over zijn boek en onderzoek in het Drents Archief.

Kinderen uit Dokkum in de kinderkolonie (niet in boek genoemd):

Nr achternaam voornaam laatste woonplaats datum aankomst
12 Bosma Antje Dokkum 1836-10-21
35 Dijkstra Elske Cornelis (v) Dockum 1832-02-17
162 Molen van der Pietje(v) Dokkum 1832-02-17
633 Bosma Klaas Dockum 1832-02-17
1200 Veen van der Hendrik Dockum 1846-06-11
1203 Veen van der Susanna Rebecca Dockum 1846-06-11
1205 Veen van der Trijntje Dockum 1846-06-11
1209 Veen van der Lolke(m) Dockum 1846-06-11
1245 Vos Durk Dockum 1840-10-24
1251 Vos Jacobus Dockum 1840-10-24
1365 Witziers Anna Dokkum 1825-06-30
1366 Febre le Dirk Dokkum 1825-06-30
1367 Lutgendorp Hendrikus Dokkum 1825-06-30
1368 Bosman Fokke(m) Dokkum 1825-06-30
1369 Potsma Aukje Gales Dokkum 1825-06-30
1666 Reis Sara Dockum 1847-08-19
1669 Reis Trijntje Dockum 1847-08-19
1670 Vonk Geeske(v) Dockum 1847-08-19
1671 Vonk  Jietske(v) Dockum 1847-08-19
1732 Vries de Bartel Dokkum 1829-06-16
1922 Tol Jietske Dockum 1828-10-27
2231 Postema Maijke(v) Dockum, dom Giezendam 1836-10-21
2232 Postema Krijn Aukes Dockum, dom Hardinxveld (Z.Holl) 1836-10-21

Nr achternaam voornaam laatste woonplaats datum aankomst
1252 Boonstra Klaas Harmens Dantumadeel 1829-08-26
1851 Lampe Johannes Leeuwarderadeel 1828-10-20
1857 Lampe Barend Dantumadeel 1828-10-20
1923 Vriesema Isaäk Durks Dantumadeel 1828-10-27
1656 Pot Jacob Klazes Ferwerderadeel 1828-10-08
1657 Dreijer Froukje Gerbens Ferwerderadeel 1828-10-08
23 Besselaar Maria Catharina Kolleraam 1831-08-18
1376 Veen van der Gerlof Geerts Kollum 1834-04-28
1442 Zijlstra Douwe Jans Kollum 1825-07-04
1443 Braak Sijbrandi (m) Kollum 1825-07-04
1444 Vries de Geert Kornelis Kollum 1825-07-04
1445 Boorsma Maayke Alles (v) Kollum 1825-07-04
1446 Laan van der Jelle Pieters (m) Kollum 1825-07-04
233 Veen van der Jan Geerts Kollumerland 1829-11-30
638 Groot de Antje Sijbes (v) Kollumerland 1830-06-15
689 Winius Hettje Reins (v) Kollumerland 1829-11-30
997 Hagenaar Klaas Paulus Kollumerland 1829-11-30
1018 Damstra Wekke Dates  (v) Kollumerland 1829-11-30
1074 Groot de Evert Sybes (m) Kollumerland 1830-06-15
1194 Ittema Catharina Kollumerland 1829-11-30
1424 Leegstra Iete Klazes (m) Kollumerland 1829-11-30
1991 Veen van der Aafke Bennes Kollumerland 1829-11-30

zondag 25 september 2016

Presentatie 'Gestrand, Gered, Geborgen’

Op 29 november 2016 zal het eerste exemplaar van het boek ‘Gestrand, gered, geborgen’ worden aangeboden aan de burgemeester van Ameland, Albert de Hoop. In dit boek, geschreven door historicus en ambulanceverpleegkundige Thijs Gras, wordt verteld hoe tijdens de novemberstormen van 1928 het Zweedse schip de “Malmö” en het Noorse schip de “Tartar” bij Ameland aan de grond lopen.

 “Malmö” en “Tartar” kennen velen op Ameland als twee vakantiehuizen in Nes. De oudere Amelanders weten dat dit twee schepen waren die vroeger bij Ameland aan de grond gelopen zijn en geladen waren met hout. Zij weten dan ook dat veel van dit hout in Amelander schuren en daken verwerkt zit.

    Maar hoe zit het verhaal precies in elkaar? Dat het allemaal in november 1928 gebeurde, zullen al veel minder mensen weten en dat er eigenlijk sprake is van een dubbele redding bij de “Malmö”, weet vrijwel niemand, net als dat de firma Doeksen van Terschelling bij de berging een hoofdrol speelde. Als ze dit willen uitzoeken in verschillende boeken waarin deze strandingen beschreven zijn, zullen ze verhalen lezen die niet op alle punten kloppen en waarin veel leuke details ontbreken. En dat geldt ook voor degenen die op internet in digitale krantenbanken gaan zoeken naar de toenmalige berichtgeving.

    Historicus Thijs Gras raakte als liefhebber van Ameland geïnteresseerd en ging speuren naar de achtergronden van deze strandingen. Hij kwam erachter dat dit ingewikkelde verhaal nog niet eerder grondig was onderzocht. Er zaten heel veel interessante aspecten aan zoals de onderlinge concurrentie tussen de redders van Nes en Hollum, de strijd tussen bergers en jutters, de rol van de burgemeester/strandvonder en de complexe bergingsoperaties. Jarenlang kon iedere bewoner en bezoeker van Ameland de wrakken zien liggen. Genoeg stof om een boek van te maken. Gras kreeg hulp van heel veel mensen zowel op Ameland en Terschelling als aan de vaste wal en stak zijn licht op in tal van archieven, niet alleen in Nederland, maar zelfs helemaal in Zweden.

Het resultaat is een rijk geïllustreerd boek van 80 pagina’s dat is opgebouwd uit drie delen. In het eerste deel (‘Het gaat gebeuren’) wordt het reddingwezen op Ameland en omgeving geschetst en maken we kennis met het schip de “Malmö” en haar geplande reis. Ook steekt hier de storm op. In het tweede deel (‘Het gebeurt’) volgen we de belevenissen van de “Malmö” en haar bemanning tijdens de stranding en lezen we hoe de eerste reddingspogingen verliepen.
Verder aandacht voor de eerste bergingspoging die uitloopt op een tweede reddingsactie en hier ook de stranding van de “Tartar”.
Deel drie (‘Het is gebeurd’) behandelt de dankbaarheidsbewijzen die de redders ten deel vallen en de bergingsoperaties die doorlopen tot in de jaren vijftig.
Het verhaal eindigt met een schets van de gevolgen van deze strandingen voor het reddingwezen op Ameland. Tussen de vele afbeeldingen en het verhaal door, staan verschillende ooggetuigenverslagen die de complexiteit van de strandingen en de nasleep daarvan weergeven.
Het boek besluit met overzichten van genoemde personen en samenvattingen in het Nederlands, Engels, Duits en Zweeds.

Tot 15 november wordt een intekenactie gehouden, waarbij er voordelig online kan worden ingetekend. Meer informatie vindt u op de website Amelander Historie.

Gestrand schip Malmö op kust Ameland 1928

vrijdag 23 september 2016

De Sneuper 123, september 2016, met VOC-opperhoofd Nicolaas Tadema, broeihokken en poldermolens

Het herfstnummer van 2016 van ons verenigingsblad De Sneuper, nummer 123, heeft als coververhaal Louw Petroleum, oliehandelaar op De Kooten. Mattie Bruining deelt dit familieverhaal met ons.

Een terloopse vermelding in het boek VOC in India van ons lid Bauke van der Pol over Dokkumer Nicolaas Tadema deed Hans Zijlstra zijn bijzondere levensverhaal uitzoeken. De voorgeschiedenis van zijn familie speelde daarin een grote rol.

Jack Boersma beschrijft de (polder)molens van de Triemen, André Buwalda de Dokkumer tak van zijn familie en zijn boek, IJde Haakma neemt ons met mooie anekdotes en oral history mee naar de opheffing van begrafenisvereniging ‘Buiten de Woudpoort’ en Ihno Dragt komt terug op zijn ontdekking van twee oude waagbalansen.  
Gerrit Herrema doet onderzoek naar aardappelbroeihokken en vraagt uw hulp en redactielid Lisette Meindersma beschrijft de Friese periode van de familie Zimmerman. Natuurlijk weer de vaste rubrieken van Hilda Bouta en Rudolf Broersma en de digitale connecties van Hans Zijlstra maken er weer een gevarieerd en compleet nummer van.

Zo is De Sneuper 123 weer gevuld met voor elk wat wils en gevarieerde artikelen, waar de volgende keer misschien ook uw onderzoek of tekst tussen kan staan. Want wij blijven afhankelijk van de kopij van onze leden. Stuur dus vooral uw bijdrage in! De kopijvoorwaarden kunt u online inzien.

Dat en nog veel meer in dit nummer van De Sneuper (en u kunt ook een digitale versie als gratis extra krijgen, laat het ons weten!):

Inhoudsopgave:
HISTORIE & STREEKGESCHIEDENIS
- Nicolaas Tadema: VOC-opperhoofd in India, Hans Zijlstra
- De Triemster poldermolens, Jack Boersma,
- Broeihokken in Noordoost-Friesland, Gerrit Herrema
- Opheffing van 'Buiten de Woudpoort', IJde Haakma
- Raadsels rond Dokkumer balansen, Ihno Dragt

GENEALOGIE & FAMILIEGESCHIEDENIS
- Louw Petroleum, Mattie Bruining
- De Buwalda's van Dokkum, André Buwalda
- Friese periode familie Zimmerman, Lisette Meindersma

 
RUBRIEKEN & COLUMNS
- COLUMN: Je mutte mar hoare...,Ihno Dragt
.
- HERALDIEK: wapens van Oostdongeradeel: Lioessens en Metslawier, Rudolf Broersma

- Veldpost WO I: Uit het zuiden weinig nieuws, Hilda Bouta 
 
DIGITAAL, ACTUEEL & VARIA
 
- WEBSITE & -BLOG: Digitale connecties, Hans Zijlstra

Op de Praatstoel 2: verhalen uit NOF. Bestel dit fantastische boek (leuk als kadootje)! Slechts 20 euro voor ruim 400 pagina's hardcover (plus verzendkosten 6,75 ivm dikte boek. Af te halen in Dokkum zonder verzendkosten).
 
Wilt u ook meegenieten van de interessante verhalen uit onze regio, dan kunt u zich eenvoudig aanmelden als lid (slechts 15 euro per jaar) via dit online formulier.

U bent ook welkom in Moddergat op zaterdag 8 oktober bij de middaglezingen van onze redacteur Nykle Dijkstra en lid Henk Goslings bij de Maritime Wurkgroep van de Fryske Akademy.

Onze ledendag op zaterdag 15 oktober in Oostmahorn mag u zeker niet missen!

vrijdag 16 september 2016

Dokkumer torenuurwerk van rond 1600 teruggevonden

Tot zijn eigen verbazing ontdekte directeur Ihno Dragt van Museum Dokkum recent een uniek torenuurwerk. Hij werd benaderd door de gemeente Dongeradeel of hij enkele voorwerpen in de stadswerf kon bekijken op waarde en ouderdom.
Al eerder berichtten we over de gevonden balansen van de Waag uit 1572 en 1744.

Na het maken van foto’s en overleg met de Stichting tot Behoud van het Torenuurwerk bleek dat
het mogelijk zou gaan om het torenuurwerk van het eerste of tweede stadhuis van Dokkum uit de periode 1590-1610.
Het torenuurwerk bestaat uit drie raderwerken, het gaand werk (tijdaanduiding op wijzerplaat), slagwerk (tijdaanduiding via slaan van hamer op de klok) en een carillonwerk. Het carillonwerk bestaande uit speeltrommel en opwindtrommel is echter niet aangetroffen in de opslag.

Dit is het op drie na oudste ‘complete’ carillonuurwerk van Nederland. De meeste onderdelen zijn gelukkig bewaard gebleven tot aan de spiesen toe.
Volgens Dragt zou het niet aanwezig zijn van de speeltrommel en opwindtrommel wel eens te maken kunnen hebben met het toentertijd vals spelen van het carillon. Over dit Dokkumer carillon en zijn beiaardiers staat een uitgebreid artikel in De Sneuper 120.  ‘De speelrol is mogelijk gewoon weggegooid tijdens het plaatsen van een nieuw carrilon in 1840 in de koepel van het stadhuis.’

Tijdens het in elkaar zetten van het torenuurwerk werden er ook nog drie katrollen binnengebracht, die via het plafond het touw van de aandrijfgewichten, een verdieping lager, naar het gaand- en slagwerk leiden.

Het torenuurwerk wordt tot en met maart tentoongesteld in Museum Dokkum samen met de oude waagschalen. Het torenuurwerk verhuist daarna mogelijk naar de zolder van het stadhuis, op de plek waar hij vroeger stond.

woensdag 14 september 2016

Friesland presenteert nieuwe generatie encyclopedie

Op donderdag 15 september 2016 wordt de Nieuwe Encyclopedie van Fryslân na zeven jaar intensieve voorbereiding officieel gepresenteerd in Stadsschouwburg de Harmonie in Leeuwarden. Een actueel vierdelig naslagwerk van ruim 8 kilo, 3.152 pagina’s en 10.590 trefwoorden. Dit is een compleet nieuwe beleving van de encyclopedie, een echte pageturner,’ stellen opdrachtgever Tresoar, hoofdredacteur Meindert Schroor en uitgeverij Bornmeer. De encyclopedie is in al zijn facetten heel anders dan je van een naslagwerk zou verwachten. Het is een echte leesencyclopedie, rijk geïllustreerd en modern vormgegeven.

De feestelijke presentatie is ’s middags om 15:00, gedeputeerde Sietske Poepjes zal namens de provincie Fryslân het eerste exemplaar in ontvangst nemen. Maar eerst wordt er een catwalk show opgevoerd. Hierin wordt de diversiteit van de encyclopedie creatief uitgebeeld door bekende én minder bekende Friezen, onder leiding van performer Inez Timmer die voor deze gelegenheid in de rol van ladyspeaker kruipt.

Vinden wat je niet zoekt maar wel wilt weten
‘Een van de mooiste dingen aan de encyclopedie is dat je erin blijft lezen. Naast het onderwerp dat je zoekt vindt je ook veel wat je niet zoekt, maar wel wilt weten’ zegt Robert Seton van uitgeverij Bornmeer.’ Bert Looper – directeur van Fries Historisch en Letterkundig centrum Tresoar - kan dat beamen ‘Deze encyclopedie is wel een beetje te vergelijken met een rommelmarkt, ik kom altijd thuis met spullen die ik niet zoek maar toevallig tegenkom. Wanneer je hierin begint te lezen werkt het net zo. Dat is de kracht van deze encyclopedie, je blijft er – of je nu wilt of niet – in bladeren en lezen, struinen in de kennis over Fryslân.’

Belangrijke en actuele kennis over Fryslân toegankelijk gemaakt door 200 auteurs

Het is een naslagwerk om dagen stil van te worden maar hoofdredacteur Meindert Schroor raakt er niet over uitgepraat. De onderwerpen die aan bod komen belichten alle denkbare aspecten van Friesland: kunst en cultuur, sport, taal en literaturen, politiek en maatschappij, economie en infrastructuur, geografie en waterstaat, archeologie en monumenten, geschiedenis en natuurwetenschappen.
Meer dan 200 wetenschappers - de top van verschillende vakgebieden - hebben als auteur aan de encyclopedie meegewerkt en uit talrijke bronnen actuele kennis opgedoken. Kennis over Friesland die in veel gevallen online niet te vinden is. ‘Deze encyclopedie voorziet in een toenemende vraag naar concrete inhoud,’ zegt Meindert Schroor – sociaal geograaf en historicus - die als hoofdredacteur verantwoordelijk is voor de samenstelling van het naslagwerk. ‘Er is heel bewust gekozen voor een uitgebreid spectrum qua onderwerpen en voor veel diepgang. Inhoud die uitgebreid onderzocht en geverifieerd is door de top van de wetenschap maar ook nog eens heel toegankelijk geschreven is. Daar zijn mensen naar op zoek.’

Traditie en vernieuwing hand in hand
Niet alleen de inhoud is anders dan je zou verwachten van een encyclopedie. Ook het uiterlijk is verrassend. Vormgever Gert Jan Slagter maakte een geheel nieuw ontwerp, waarbij traditie en vernieuwing hand in hand gaan. Het binnenwerk is helder en overzichtelijk, alles wat een naslagwerk nodig heeft, maar ook leesbaar en verleidelijk door letterkeuze en kleurgebruik. Voor de buitenkant koos hij een opvallend moderne en strakke typografie in de kleuren van het Friese landschap. Een gewaagd jasje dat bestaande clichés omzeilt en in het oog springt in de boekenkast en op de leestafel.

E-day op 15 september
Het uitgeven van deze encyclopedie heeft wel iets weg van een militaire operatie. ‘Het is een monsterklus geweest,’ zegt Robert Seton die bij Uitgeverij Bornmeer verantwoordelijk is voor de productie van de encyclopedie. ‘Vanaf het moment dat het materiaal - bijna 8.300 lemmateksten en zo’n 1100 illustraties - bij ons aangeleverd werd begon hier een nauwkeurig proces van plannen, bijsturen en samenwerken met vormgevers, redacteuren en drukkers. De eerste druk van de encyclopedie werd op 23 augustus in Gorredijk afgeleverd. ‘Pallets vol kennis over Fryslân, dat was echt een mooi moment.’ Op 15 september is het dan echt E-day, vanaf dan is de encyclopedie voor iedereen verkrijgbaar in de boekhandel en via de online kanalen.

De voorgangers
Het is een flinke tijd geleden dat er voor het laatst een encyclopedie over Friesland verscheen. Af en toe tref je in een boekenkast nog de ‘Brouwer’ aan, de in 1958 verschenen Encyclopedie van Friesland. In 1975 verscheen onder Van Seijen de Encyclopedie van het hedendaagse Friesland, die bedoeld was als een voortzetting van de ‘Brouwer’. In deze uitgave staat veel beschreven over de periode  1958 – 1975.
De productie van de encyclopedie is mogelijk gemaakt door financiële bijdragen van fondsen, bedrijven en de provincie Fryslân.

dinsdag 13 september 2016

Dokkumer Open Monumentendag in het teken van de symboliek van de windwijzers

Door onze verslaggever ter plaatse, Henk Aartsma.

De Commissie Open Monumentendag Dokkum had er dit jaar voor gekozen om eens stil te staan bij de symboliek van de windwijzers op de drie meest iconische gebouwen van de Dokkumer binnenstad: het Stadhuis, de Grote Kerk en de Waag. 
In de Grote Kerk presenteerde de Historische Vereniging Noordoost Friesland zich met haar ledenblad De Sneuper en losse publicaties als Op de Praatstoel 2 en het historische fotoboek van de regio (De Sneuper 100). Secretaris Arjen Dijkstra en Jan de Jager namen de honneurs waar.

Tijdens de Open Monumentendag op zaterdag 10 september  konden de belangstellenden met eigen ogen de rijke symboliek op en binnen deze cultuurhistorische gebouwen aanschouwen. 

Tevens ging op deze dag de expositie 'Dokkumer wetenswaagdigheden' in Museum Dokkum van start. Bij de expositie is een boekje, geschreven door Ihno Dragt te koop voor 15,50 euro.
 
Ihno Dragt bij de historische balansen uit Dokkumer Waag




Zilveren Dokkumer Waag als prijs concours



Dokkumer stadhuis



Arjen Dijkstra en Jan de Jager

Loonstra verguldt een torenhaan


Arjen Dijkstra bij windvanen uit de regio

maandag 12 september 2016

Stichting voor Tinco Lycklama a Nijeholt breidt activiteiten uit

De Tinco Lycklama Foundation heeft zich als doel gesteld om het leven van Tinco Martinus Lycklama à Nijeholt (1837-1900) uit Beetsterzwaag op een bijzondere manier voor het voetlicht te brengen.
Bestuursleden George Homs (Cannes), Hans Zijlstra (Amsterdam) en Wibo Boswijk (Brunssum) hebben de koppen bij elkaar gestoken en een internationaal netwerk opgebouwd van wetenschappers en liefhebbers die het leven van de Friese jonkheer niet alleen globaal in kaart brengen, maar ook inzoomen op diverse details uit zijn kleurrijke verleden. U kunt ook meedoen met een van de vele onderwerpen!

De bedoeling is om naast publicaties, symposia en tentoonstellingen ook een grote digitale kennisbank op te bouwen waarin geïnteresseerden een schat aan nooit eerder bijeen gebrachte informatie kunnen gaan vinden.
Ondersteuning van een adviesraad van experts, waarin inmiddels o.a. Prof.Dr. Yme Kuiper (RUG), Dr. Corien Vuurman, en Dr. Jan de Hond (Rijksmuseum) hebben plaatsgenomen, zal hierbij een belangrijke rol spelen..
Artikel in Leeuwarder Courant
De eerste helft van zijn leven bracht Tinco in Friesland door, de andere helft temidden van de high society van het Zuidfranse Cannes. Ook in het Brabantse Oosterhout woonde hij enige tijd.
Hij schreef 2.200 (Franstalige!) pagina's in vier boekdelen over zijn ruim drie jaar durende verkenningsreis door Rusland, de Kaukasus en het Midden-Oosten - en was daarom één van de eerste oriëntalisten van Nederland.
Zijn collectie Oosterse voorwerpen, verzameld tijdens zijn reizen, stelde hij een jaar lang tentoon in zijn Eysingahuis in Beetsterzwaag maar schonk hij uiteindelijk aan de stad Cannes, waar het nu de kern is van stadsmuseum Musee de la Castre.

Tinco werd gedoopt als protestant maar bekeerde zich in Jeruzalem tot het katholicisme en huwde daarna ook met de katholieke Juliana Thoe Schwartzenberg en Hohenlansberg. Nadien financierde hij op grote schaal bouw en verbouw van katholieke kerken in Nederland (en vooral Friesland), vaak met de bekende architect Pierre Cuypers (ook fanatiek katholiek).

Concrete plannen heeft de Tinco Lycklama Foundation voor tentoonstellingen en een symposium in 2017 die reeds in gang gezet zijn met het stadsmuseum van Cannes en het Familiemuseum in het Limburgse Eijsden.
Ook wordt onderzocht wat de mogelijkheden zijn om in Beetsterzwaag en/of Leeuwarden een tentoonstelling te organiseren, mede in het kader van Leeuwarden Culturele Hoofdstad 2018.
Inmiddels is ook een begin gemaakt met de vertaling van de memoires van Tinco, naar het Engels en later naar het Nederlands, o.a. over zijn belevenissen in het oude Persepolis.
De Leeuwarder Courant besteedde dit jaar al twee keer uitgebreid aandacht aan het Tinco Project!

Volg het project of neem deel via de Facebookpagina's of de project-website van Tinco Lycklama a Nijeholt.

zondag 11 september 2016

Ledendag Historische Vereniging Noordoost Friesland te Oostmahorn

Op zaterdag 15 oktober 2016 is het alweer zover: een ledendag met ook een korte ledenvergadering. We gaan ditmaal naar Oostmahorn, locatie de Gouden Stek (voormalig Toxopeus en boven op de dijk), Oostmahorn 29, Oostmahorn /Anjum (officieel).
 
Inloop tussen 10.00 en 10.30 uur. Eerst is er een korte ledenvergadering. Daarna is er informatie over Dokkum in 3D.
Om ongeveer 12.00 uur gaan we lunchen - met een prachtig uitzicht over het Lauwersmeer - en is er tijd voor een wandeling.

Na de lunch houdt Willem Wilstra een lezing met beeldmateriaal over het reddingswezen. Willem is oud-kapitein van de reddingsboot Insulinde (opvolger van Klaas Toxopeus). Hij heeft ook in Oostmahorn gewoond. Op de website www.anjumfoto.nl is als voorpret de nodige informatie te vinden.

U kunt zich opgeven bij de penningmeester via: j.dijkstra33@gmail.com
of door te bellen met 0512-778708.
De kosten voor deze ledendag bedragen € 15.
Komt allen tezamen!

woensdag 7 september 2016

Boek over geschiedenis Waag van Dokkum: Dokkumer wetenswaagdigheden

Ter gelegenheid van Open Monumentendag 2016 in Dokkum en de nieuwe tentoonstelling in Museum Dokkum
schreef de immer schrijfijverige Ihno Dragt een boek over de geschiedenis van de prachtige Waag in Dokkum. Met een taalkundige knipoog Dokkumer wetenswaagdigheden getiteld.
Dragt weet telkens weer de schitterendste afbeeldingen en vondsten boven water te krijgen bij zijn grondige onderzoek naar zijn onderwerp van studie.
De cover wordt gesierd met een tekening van Former van der Elst en ook in het binnenwerk staan vele bijzondere afbeeldingen.
Hoogtepunt is wel de vondst van twee oude balansen uit de Waag, gedateerd op 1572 en 1744!
Dit boek is een must voor mensen met belangstelling voor de geschiedenis van Dokkum en genealogen die voorouders hadden in de boterhandel of anderszins met de Waag te maken hadden.
Donateurs van de stichting Oud Dockum krijgen het boekje gratis. Voor leden van onze vereniging en overige belangstellenden is het te koop voor een zacht prijsje: 15,50, in de museumwinkel. Per post komt daar de porto bij van enkele euro's.

zondag 4 september 2016

Dokkum in kadastraal perspectief is nu gratis te downloaden

Dokkum in kadastraal perspectief bevat de bewoners en gegevens van alle panden en percelen in de binnenstad van Dokkum van het Kadaster van 1832 tot ongeveer 1970.
De historische Dokkumer binnenstad spreekt velen aan. De neven Eimert Smits Azn. en Eimert Smits F.Azn. speurden 10 jaar lang in archieven en kadaster naar alle mogelijke gegevens over eigenaars en bewoners van alle panden in de binnenstad vanaf 1832. Het resultaat van dat onderzoek werd uitgegeven door de stichting Historia Doccumensis in een luxe bewaarcassette, met alle gegevens op CD die zo gebruikt konden worden voor eigen onderzoek. Minstens zo uniek zijn de 76 tekeningen van de straatwandbeelden in de binnenstad anno 1945: uitgevoerd op schaal 1: 200 in (uitvouwbare) tekeningen per straat.

In de beknopte handleiding is een index van de huidige huisnummering opgenomen, gekoppeld aan de kadasternummers en straatwandbeelden.

In overleg met samenstellers de heren Smits heeft het bestuur van de stichting Historia Doccumensis onlangs besloten de inhoud van ‘Dokkum in kadastraal perspectief’ digitaal beschikbaar te stellen via de website:



donderdag 1 september 2016

Stemmen op 3D project Dokkum

Verschillende steden zijn Dokkum al voorgegaan in het digitaliseren van 17e eeuwse kaarten. Daarbij werd in vogelvlucht video een reis door de stad gemaakt, waarbij soms bijzondere ontdekkingen gedaan werden.
Groningen was er in 2009 als een van de eersten mee om de kaart van cartograaf Egbert Haubois uit 1634 in drie dimensies (3D) weer te geven.

Vervolgens kwam Leiden met het digitaliseren van de kaart uit 1649 van Johan Blaeu.

Wat recenter werd voor Leeuwarden de kaart van Sems uit 1603 gedigitaliseerd en rechtop gezet, waarbij een deel via crowdfunding werd gefinancierd. Particulieren konden een specifiek pand adopteren en werden daarna in de publicatie vermeld en uitgenodigd op het evenement waar de film gelanceerd werd.

In Hoorn werd nog een stapje extra gemaakt met het gebruik van een Virtual Reality (VR) Oculus Rift bril, waarmee de ervaring nog intenser werd. Maar ook hier werd de Gouden Eeuw in Hoorn op digitale wijze ervaren.
Al met al genoeg voorgeschiedenis om aan te nemen dat zoiets ook met Dokkum mogelijk moet zijn. Er is een prachtige kaart van Geelkerken uit 1616 beschikbaar die hiervoor gebruikt zou kunnen worden. Ook is er vanuit onze vereniging veel onderzoek gedaan naar panden en bedrijfstakken in de stad, zoals de bierbrouwers en de Admiraliteit. De ingrediënten zijn dus aanwezig om een DVD met boekje of een online app te maken. Nu alleen de financiering nog. De vereniging heeft al een voorstel gemaakt om een deel zelf te financieren, maar er zal ook zeker een deel uit subsidies of crowdfunding moeten komen (we hebben als vereniging ook officieel de ANBI status voor belastingaftrekbare giften).

Kabelnoord biedt in Noordoost Friesland de mogelijkheid om in de maand september van 2016 te stemmen op een project voor een financiële bijdrage. Wij doen hier ook aan mee.
Stem dus op ons project via de website waarop ons project vermeld staat (en vraag vrienden en kennissen dat ook te doen)!