Engelsmanplaat in historisch perspectief

Vorig weekend ging ik met een groepje vrienden zeilen op het Oostwad. Vanuit Zoutkamp vertrokken we in een lemsteraak in vissermanuitvoering, de LE53 Maria Elisabeth. Via het Zoutkamperril voeren we langs Ezumazijl naar Oostmahorn. Hier legden we aan op de plek waar de veerboot Esonborg naar Schiermonnikoog vertrekt.
Na een wandeling door het nieuw aangelegde vestingstadje Esonstad voeren we door naar de sluis in Lauwersoog. Via de sluis bereikten we de waddenzee, waar een aardige wind stond. We besloten te gaan droogvallen bij Engelsmanplaat. Dat betekent dat je het platbodemschip met afnemend tij vlakbij de zandplaat legt en vervolgens afwacht tot je bij eb vast- of droogligt. In dit geval in het Friese Gat, of Scholbalg, tussen Schiermonnikoog en Ameland. Vervolgens kun je wadlopend naar en over de Engelsmanplaat (zie kaartje) lopen. Al snel viel ons op dat er veel kokkels op de plaat lagen. Deze kokkels kun je niet alleen eten, zoals een mossel, maar de losse schelpen werden vroeger ook met name gebruikt voor het maken van kalk. In een eerder artikel over de Kalkovens van Ezumazijl schreef ik over de schelpenvissers die met dit zware werk de kost verdienden.

Op Engelsmanplaat stond vroeger een kaap die nu in het Visserijmuseum te Zoutkamp staat.

Tegenwoordig staat hier een nieuwe kaap, die als vluchtplaats gebruikt kan worden, maar een paar honderd meter verder op de plaat staat ook een vogeltellershuisje op palen. Hier zitten namens het Ministerie van LNV vogeltellers (vaak echtparen) die gedurende 2 weken de vogelstand bijhouden. De aanwezige vogeltellers stonden ons hartelijk te woord en lieten zien hoe prachtig het uitzicht is op zo'n 10 meter hoogte. Er kan zelfs tien keer per jaar vanuit de gemeente Dongeradeel getrouwd worden op Engelsmanplaat!

Thuisgekomen heb ik een en ander opgezocht en wat blijkt: de naam Kalkman (die ik wel kende) is een synoniem voor Engelsmanplaat. Vooral in Wierum en omgeving wordt deze oude naam nog gebruikt, vanwege de vele schelpen (=kalk) die hier gevonden werden en worden. De Scholbalg wordt besproken in Vrije Fries nr.XII, in een artikel van W.W. Buma (pdf op site Wumkes.nl).
En de naam van de plaat zou gebaseerd zijn op een stranding in 1708 van de Schiermonnikoger schelpenvisser Feye Willems Engelsman. Leuk om te weten! Zijn er nog mensen die meer weten over deze schelpenvisser en zijn familie ? Iemand van de historische vereniging te Schiermonnikoog, Heer en Feer, misschien ?