zondag 31 oktober 2010

Dossier van de zaak Eije Wijkstra, 1929

In het digitale archief van Tresoar zitten enkele interessante dossiers van strafzaken, zoals de zaak Hogerhuis en de zaak Eije Wijkstra. Mijn vader, die opgroeide in het grensgebied van Groningen en Friesland, vertelde mij vroeger al over deze man die in Doezum, gemeente Grootegast, vier politiemannen vermoordde. Het maakte in die tijd veel indruk, zelfs op landelijk niveau.
Eije Wijkstra (1895-1941) was een los werkman die voornamelijk met muziek zijn kost probeerde te verdienen.
Hij had een verhouding met een getrouwde vrouw, Aaltje Wobbes-Van der Tuin. Zij had haar kinderen in de steek gelaten, waardoor er op 18 januari 1929 opdracht gegeven werd om de vrouw bij Eije Wijkstra weg te halen. Daartoe werden twee gemeenteveldwachters en twee rijksveldwachters op het huis afgestuurd. Toen de veldwachters bij het huis aankwamen werden zij door Eije Wijkstra met een karabijn beschoten. Alle vier de veldwachters werden gedood, en van drie werd ook nog de hals doorgesneden. Wijkstra werd in eerste instantie tot levenslang en daarna tot 20 jaar gevangenisstraf veroordeeld.
De zaak is verfilmd door Pieter Verhoeff onder de titel Het Teken van het Beest.
Hoe Eije Wijkstra zelf op de zaak terugkeek kunt u lezen op de site van de Blokhuispoort.

Sneuper Martinus Jongsma heeft een deel van de kwartierstaat van Eije Wijkstra uitgezocht.
U kunt het dossier Eije Wijkstra doorbladeren via deze link.

Interessant is ook om de index op de rolboeken door te kijken. In de database van het Strafrechterlijk Archief vindt u gegevens over personen die als gedaagde zijn verschenen voor de arrondissementsrechtbanken van Heerenveen, Leeuwarden of Sneek.

donderdag 28 oktober 2010

Woensdag 3 november: Winterjûnenocht in Hiaure

Lezing: ‘Klooster Claerkamp’ en haar betekenis voor de Dongeradelen en de stad Dokkum.

Historisch Dongeradeel lezing door de Stichting Klooster Claerkamp (met o.a. publicist Ton Stierhout), Nieuwe feiten over bewoning en werken naar aanleiding van recente opgravingen in september jl.

Waar : kerkje Hiaure
Wanneer : aanstaande woensdag 3 november
Aanvang : 20.00 uur

Wij zorgen weer voor koffie en een warme kachel. Van harte uitgenodigd, iedereen is welkom!

Stichting Vrienden van de kerk Hiaure

Evt. informatie bij Bert Barten, 0519 220104

woensdag 27 oktober 2010

Museum ‘t Fiskershúske verzorgt gratis Nacht van de Nacht

Op zaterdag 30 oktober is museum ’t Fiskershúske in Moddergat ’s avonds van 19.30 tot 21.30 uur open in het kader van de Nacht van de Nacht. Vandaag gaat op veel plaatsen in Nederland de buitenverlichting uit en ’t Fiskershúske doet daar op een bijzondere manier aan mee.

We gaan terug in de tijd toen er nog geen elektriciteit was. De petroleumlamp wordt aangestoken en rondleiders nemen bezoekers met een stormlamp door het museum. In alle huisjes is wat anders te beleven en met klapperende luikjes en spaarzaam kaarslicht komt men erachter waarom er vroeger zo veel bijgeloof was.

Wat bezoekers kunnen verwachten:
• Fiskershúskers in sfeerverlichting
• Met de voeten op de stoof
• Chocolademelk van het petroleumstel
• Verhalen over bijgeloof en vreemde gebruiken
• Een snurkende bewoner in de bedstee
• Een donker Peasens-Moddergat

De toegang tot het museum is deze avond gratis.

Buiten bij het museum en bij het monument op de dijk worden verhalen verteld door Olga Baggelaar en Ale Hansma. In Kofje en tee drinkerij Yke-Muoi speelt trekzak speelster Anita Schaaf samen met violiste Nanda Ezenga.

zondag 24 oktober 2010

Register Persoonsnamen op De verdwenen eendenkooien van Brantgum en Waaxens

Eendenkooien-expert Gerard Mast stuurde mij een Register op Persoonsnamen van een boekwerkje getiteld De verdwenen eendenkooien van Brantgum en Waaxens. Deze is beschikbaar in Tresoar en werd als artikel in De Sneuper, nummer 97, gepubliceerd.
Register van persoonsnamen op De verdwenen eendenkooien van Brantgum en Waaxens

Auteur: Gerard Mast, Stiens.

Naam, Pagina vermelding
Amminga 2, 4
Andreae, mr. Pieter 12
Aylva, Douwe Ernst van 9
Aylva, jhr. Ulbo van 2
Banga, Uilkje Cornelis 3
Boer, Hendrik Meinard de 7
Bonga, Jacob Pijtters 11
Bosch, Hendrik Piers 7, 15
Bosch, Foekje 7
Bosch, Klaas Pieters 9, 10
Bosch, Petronella Douwes 12
Bosch, Pier (Hendriks) 7
Bosch, Pier Pieters 7
Bosch, Pieter Klazes 5, 6, 8, 10, 11
Bosch, Tetje Pieters 5, 6, 14
Botes, Pieter 8
Botma, Trijntje Ypes 14
Braaksma, Gerben Ages 6
Brunsvelt (Bruinsveldt), Gerryt (Gerrijt) 11
Bruinsveldt, Pytter 11
Burmania, Bocko van 10
Burmania, Bouwina van 9
Burmania, jhr. Edsard Hobbe van 1
Burmania, vrouwe Lucia Helena van
(douarière Tjaarda van Starkenborg) 8, 9
Camstra, jhr. Tjalling Homme van 2
Camstra, vrouwe Elisabeth Helena 2
Clases (Zadema), Harmen 3
Clases, Oeds 3
Clases (Klaases), Rinnert (Rindert) 3, 9
Clases, Sybren 3
Daniels, Hans 6
Dijkstra, Douwe 7
Dijkstra, Gerrit 7
Dijkstra, Sjolle 7
Dijkstra, Sjouke 7
Douwes, Saakje 5, 6, 8, 9, 11, 13, 14
Echten, Claes van (Heer van Entingen) 9
Eekhoff, Wopke 2, 4, 6, 11
Feikema, Sint 6
Fockema, Eelco 5
Geerts, Marten 3
Groendijk, Cornelis 15
Groot, familie de 6
Groot, Tiete de 15
Haima (Hayma), Jilles Jacobs 5, 10
Hannema, Trijntje Johannes 14
Harinxma thoe Slooten, jhr. J.S. 5
Harmens, Antje 3
Harmens, Claes 3, 9
Hartmans, Hartman Durks 5, 7
Heep, Josephus Joannes 5, 7
Heep, Klaas Sipkes 12
Heide, Rinze Oebeles van der 10
Holwerda, Jan Klazes 10
Holwerda, Janke (weduwe Gosling W.) 5
Hijlckema, Van 12
Jacobs, Jacob 8, 9
Jacobs, Ybe 5, 11
Jans, Rindert (Tolsma)
Jans, Ysbrand 3
Jelkes, Wierd (weduwe) 2
Jochums, Watse 2
Klaasesz, Harmanus Boekhout 10, 13
Klaasesz, Jan 10
Klaasesz, Ytske 5
Klases, Klaaske 3
Klazes, Harmen 3, 4
Klazes (Claases), Pieter (Pytter) 6, 8, 9, 11, 12, 14
Klazinga, Jan Jans 4, 5, 6
Klazinga, Trijntje Jans 13
Kleffens, mr. Auke Hermannus van 14
Kleffens, mr. Lambert Willem van 14
Koning (Heere toe Peijse), Jhr. J.B. de 3,9
Koning (Coning), Vrouwe 9
Leve, Sytske van 9
Lieuwens, juffr. Sydske Margarite 9
Martens, Anne 3, 4, 5, 10, 12
Martens, Antje Annes 4
Martens, Harmen Annes 4, 5, 10
Martens, Klaasje Annes 4
Martens, Ymkje Annes 4
Mei, Van der 14
Mellema, Antje Boeles 10, 14
Mellema, Boele Sybes (sr.) 4, 5, 6, 11, 12, 13, 14
Mellema, Boele Sybes (jr.) 7
Mellema, Sybe Boeles 3, 7
Mellema, Tjitske Boeles 12
Memerda, Douwe M. 14
Minnema, Andries Annes 15
Morel 10
Nauta 11
Nijsloot, Jelle Annes 12
Olijnsma, Doedtje Andries 5
Olivier, Louw 11
Olivier, Tiete 11
Paulus, Tietske (Jetske) 9
Peizel, Kornelis Tjebbes 12
Pieters, Grietje 5
Pieters (Bosch), Tetje 6
Pijtters, Sjoeke 11
Pierson 10
Poelstra, mr. Pier Daniël 12
Poortinga, Frans Iebes (Yebes) 5, 10
Poortinga, Aafke Sybes 7
Poortinga, Foekje Sybes 7
Poortinga, Grietje Sybes 7
Poortinga, Jacob Iebes 5, 11
Poortinga, Moeder Fransen 6
Poortinga, Moeder Yebes 5
Poortinga, Sijbe (Sybe) Iebes (Ybes) 5, 6, 7
Rinia van Nauta, mr. Franciscus 5, 8, 11, 12
Ripperda 12
Roelofs, Baukjen 11
Rotte, Eva Chr. Johanna de 14
Schotanus, Christianus 1
Schotanus à Sterringa, Bernardus 1, 8
Schratenbach, Johanna Wilhelmina
barones van 1
Schregardus, Alle Dirks 4, 7
Schregardus, Antje Alles 7
Schwartsenberg en Hohenlansberg,
Johan Sicco baron van 2
Sijtsma, Jacob 15
Starkenborg (heer van Wehe), Edzard
Tjaarda van 9
Steensma 15
Sytsma, Jaap 7
Terpstra, Aafke Broers 7
Terpstra, Aaltje Wytzes 14
Terpstra, Anne Wijtzes 13
Terpstra, Antje Wytzes 14
Terpstra, Boele Broers 14
Terpstra, Boele Wytzes 14
Terpstra, Broer Wijtzes sr. 14
Terpstra, Broer Wijtzes jr. 14
Terpstra, Douwe Wytzes (Wijtzes) 12, 13, 14, 15
Terpstra, Geert Wytzes 12
Terpstra, Jacob Wytzes 14
Terpstra, Jan Wytzes 12
Terpstra, Nieske Wytzes 12
Terpstra, Pieter Wytzes 12
Terpstra, Trijntje Wytzes 12
Terpstra, Wytze Annes 12, 13, 14
Terpstra, Wijtze (Wytze) Broers sr. 12, 14
Terpstra, Wijtze Broers jr. 14
Terpstra, Ype Wytzes 14
Tholen 10
Tolsma, Reinder 8
Uitzes (Oedses), Antje 3
Veldema, Frans Hanses 4, 10, 11, 13
Visser, Beitske Pieters 10
Visser, Cornelis 3
Vries, Jan Klazes de 5
Waatses, Jochum 2
Walta, jhr. Pyter 2
Wendelaar, Mient 8
Wiersma, Gosling 5
Wiersma, Ids 4
Wiersma, Nieske Sijes 10
Wiersma, Sije 10
Ypma 8
Ypma, Biense Piers 6, 14
Ypma, Frans Piers 6
Ypma, Nieske Piers 6
Ypma, Pier Bienses 6
Ytsma, Isaac Klazes 5
Zadema 2,4, 6, 7
Zadema, Antje Harmens 3
Zadema, Harmen Klazes 3, 4

Zie voor andere boeken over Noordoost Friesland en indexen/inhoudsopgaven de boekenpagina van de Sneuper-site.

vrijdag 22 oktober 2010

Silhouetportretten in Admiraliteitshuis Dokkum

Aan het eind van de 18e eeuw, toen er nog geen fotografie was, was het enige tijd populair onder de gegoede burgerij om een silhouetportret te laten maken. Vaak waren het rondreizende kunstenaars die deze dienst aanboden. Het silhouet doet mij vaak denken aan knipselkunst, wat je nog wel eens op braderieën tegen komt.

Tijdens de recente ledendag van de Historische Vereniging Noordoost Friesland zag ik in een vitrine in het Admiraliteitshuis enige silhouetportretten van Dokkumer notabelen waar geen naam bij stond. Directeur Ihno Dragt kon mij via de mail wel de namen geven, die ik hierbij met een groter publiek deel.
Ooit heb ik wel eens een webpagina gemaakt met beschrijvingen van silhouetportretten van de families Van Assen en Van Slooten. Tot mijn verbazing heeft zelfs het Rijksmuseum een silhouetportret van Dokkumer Taco Schonegevel, toegeschreven aan de kunstenaar Hausdorff.
De portretten op de foto hiernaast had ik nog niet eerder gezien en zijn van drie dominees, in de stijl van de tweede helft 19e eeuw, v.l.n.r.:
J.C. Eijkman (1857, Rinsumageest), P.D. Koopmans en ds. Muntingh.
De bekende Dokkumer Doederus Kamminga zei over Muntingh: Een prettige uitzondering was dominee Muntingh van Harich. Zesenveertig jaar lang diende hij deze zelfde gemeente, en zoozeer voelde hij zich thuis op de oude Minnema-state, dat hij alle beroepen afsloeg, zelfs van de rijkste gemeenten in Friesland. Voorzeker een trouw dominee. Ook een trouw vaderlander; hij was in den Franschen tijd de eenige kerkedienaar die steeds geweigerd heeft de doopboeken af te geven! Maar ook een trouw speurder naar oudheden van Frieslands bodem. Moest er ergens een kanaal aangelegd of een terp afgegraven worden, steeds hoorde Ds. Mutingh tot de eerste bezoekers en hij loofde een premie uit voor de arbeiders, die bodemvondsten voor hem bewaarden. Hij had een muntenverzameling, die hij op deze wijze gestadig uitbreidde en correspondeerde met den Leeuwarder historicus Wopke Eekhoff lange jaren.
Recent werd in het blad van NGV Friesland, 11en30, het silhouetportret beschreven van Frederik Witteveen (1848-1915) uit Metslawier in 1855, op 6-jarige leeftijd. Auteur Geert van der Veer uit Drachten vermeldde hierbij ook silhouetportretten van jonkheer Volkert Adrianus Heringa en jonkvrouw Wikje Minnema van Haersma de With.

woensdag 20 oktober 2010

Standhouders Genealogiedag zaterdag 23 oktober in Tresoar

Wie als standhouders op de HCC-Genealogiedag in Tresoar staan op zaterdag 23 oktober kunt u in bovenstaand plaatje zien. Naast de 'usual suspects' als CBG en NGV zijn het met name leveranciers van software voor genealogie-programma's. Opvallende afwezige is dan Aldfaer , maar dat zal wel komen doordat ze de enige zijn met een gratis programma en dus zich ook geen kosten voor een stand kunnen permitteren. Misschien dat het CBG dit oplost door in hun stand alsnog Aldfaer te demonstreren.
Aardig is wel dat de Mormonen aanwezig zijn, naar ik mag aannemen met een demo van hun gescande Friese Burgerlijke Stand gegevens. Het pikante is dan dat zij wel Noordoost Friesland online aanbieden terwijl dit nog niet in AlleFriezen.nl zit (overigens werkt de versie zonder www niet)!
Verder mist u natuurlijk de regionale historische verenigingen. Volgens mij zijn ze simpelweg niet uitgenodigd (vreemd!), zodat u de Historische Vereniging Noordoost Friesland of de verenigingen uit Barradeel, Stellingwerven etc. online zult moeten aanspreken. Ook Anton Musquetier met zijn geweldige website met gegevens van het Provinciaal Bestuurlijk Archief (1813-1924) mis ik in de lijst.
Naast de standhouders kunt u tijdens de genealogiedag luisteren naar lezingen van Bert Looper en Kerst Huisman, of een rondleiding bijwonen.
Helaas kan ik zelf niet langskomen op 23 oktober. Ik had het toch wel leuk gevonden om de vele Friese sneupers weer eens in levende lijve te ontmoeten. Laat het me weten als u foto's online of een verslag van de dag (of delen ervan) hebt. Ik link of publiceer ze graag op dit blog!

maandag 18 oktober 2010

Noordpolderzijl benefietconcert zondag 24 oktober

Vereniging Vrienden Noordpolderzijl stuurde mij (en vele anderen) bijgaand bericht. Jaren geleden ging ik regelmatig met mijn moeder op zondagmiddag naar het Zielhoes aldaar, bijvoorbeeld voor een mooi muziekoptreden. Het prachtige getijdenhaventje in de kop van de provincie Groningen aan de Waddenzee ademt nog de rust en ruimte van weleer.
Dit is het bericht:
De dreiging is nog niet voorbij, de 'Slag om Noordpolderzijl' nog niet gewonnen. Alhoewel de gemeente Eemsmond stelt het Projectplan Zielhoes (http://www.noordpolderzijl.nl/projectplan_zielhoes.pdf) nog een keer tegen het licht te zullen houden, persbericht:  http://www.eemsmond.nl/index.cfm?sid=135&pid=530&itemid=144&contentItemid=1489 lijken de plannen voor het gigantische accommodatiegebouw nog steeds overeind te staan. Wel is de goothoogte verlaagd van 5 naar 3 meter, maar de hoogte van het complex is nog immer 8 meter (lengte ruim 30 m. en breedte ruim 9,50 m.) Sinds kort staat het aangepaste ontwerp op de website van de gemeente Eemsmond. Dit ontwerp is te vinden middels voorgaande link.

Maar kennelijk gaat er onder druk van publiek en media nagedacht worden over de upgrading van Noordpolderzijl en over de wijze waarop 't Zielhoes ingericht zou moeten gaan worden. Het moge duidelijk zijn dat wij als vereniging vinden dat er zo weinig mogelijk veranderd dient te worden. Geen inrichting met een modern tintje, geen uitbreiding met een restaurant, geen 'streekproducten', gewoon houden zoals het is en de huidige uitbater als huurder handhaven.

Na publicaties in het Dagblad van het Noorden, Trouw en uitzendingen van KRO's Brandpunt en bij Hart van Nederland stromen de nieuwe leden binnen. Inmiddels noteerden wij al ruim 2300. De leden die zich via email hebben aangemeld verzochten wij om de gemeente Eemsmond een brief of email te sturen en daarin kenbaar te maken wat hun grieven tegen de modernisering en 'upgrading' van Noordpolderzijl zijn. Aan die oproep is inmiddels op grote schaal gehoor gegeven en alle reacties kort samenvattend wil iedereen vooral behouden wat we hebben. Noordpolderzijl ademt een sfeer uit en roept een gevoel op dat alleen daar te vinden is.

Daar begrijpen onze bestuurders maar niets van. Dat wadlopers zich willen afspoelen bij een wasbak of in de poel bij het gemaal vinden ze niet meer van deze tijd en of deze wadlopers het nu willen of niet, douches zullen er komen, kleedkamers, een museaal gedeelte, slaapplaatsen voor buschauffeurs, wasmachines, wasdrogers. Nu is op een douche en toilet niets tegen (dat hoort bij een haven waar havengeld wordt geheven), maar dat kan naar onze overtuiging op zeer beperkte schaal.

Ook u willen we oproepen om uw eventuele grieven tegen het Projectplan Zielhoes en het accommodatiegebouw kenbaar te maken en om in uw eigen woorden aan de gemeente Eemsmond uit te leggen waarom u tegen dat plan bent.
U kunt dat per email doen naar algemeen@eemsmond.nl (wilt u een cc sturen naar info@vrienden-noordpolderzijl.nl ?), per post kan dat naar Gemeente Eemsmond, Postbus 11, 9980 AA UITHUIZEN (een kopie graag naar Ver. Vrienden Noordpolderzijl, Wadwerderweg 6, 9988SX USQUERT) U bewijst Noordpolderzijl daar naar wij hopen een dienst mee, want zoveel te meer protesten de gemeente bereiken, zoveel te beter.

KOM ZONDAG 24 OKTOBER NAAR NOORDPOLDERZIJL !

Alhoewel wij de rust op Noordpolderzijl koesteren willen we voor 1 maal laten zien voor hoeveel mensen Noordpolderzijl bijzondere betekenis heeft. Op initiatief van oud TV presentator en verslaggever Wibo van de Linde wordt er die dag een benefietconcert georganiseerd. Wibo speelt in een jazzcombo met de naam 'Out of Nowhere' (zie http://www.muziekbiediek.nl) waarin ook de bij kenners bekende trompettist Eddie Engels.

Wibo is zeer betrokken bij het wel en wee rond Noordpolderzijl. De opbrengsten van deze dag (consumptieverkoop, vrijwillige donaties) komen ten goede aan de uitbater van 't Zielhoes om zodoende een bijdrage te leveren aan de inmiddels torenhoge juridische kosten die zijn gemaakt om uitzetting uit 't Zielhoes te voorkomen. Een hoge opkomst draagt bovendien in de lopende procedure bij om het publiek belang aan te tonen om de zaken vooral te laten zoals ze zijn. Herstel de oude sluis, repareer steigers en meerpalen, maar verder vooral handen af van Noordpolderzijl!

Om iedereen kennis te laten nemen van de omvang van het 'multifunctionele onderkomen voor wadlopers' zullen wij deze dag op de geplande locatie een tent plaatsen van 30x10 meter (de hoogte halen we echter niet maar zullen we op andere wijze zichtbaar maken). In de tent onderdak voor het geval ons ruig herfstweer ten deel valt, maar ook het benefietconcert zal daar via een scherm te volgen zijn. We willen deze dag dan ook een ledenbijeenkomst laten zijn waar gelijkgestemden samen komen om door hun aanwezigheid te protesteren tegen de plannen van de gemeente Eemsmond. Het muziekoptreden begint om 15:00 uur (mogelijk iets eerder) en we zijn nog bezig enige nadere invulling te geven aan de dag. Hierover berichten we in de week voorafgaand aan 24 oktober. Vanaf 10:00 uur gaan 't Zielhoes en de tent los.

Uiteraard zijn ook mensen die (nog geen) lid zijn van harte welkom om hun steun te betuigen. Zoveel te meer zielen, zo veel te meer vreugd. Want om 'ziel' gaat het hier. Aanmelden als lid kan via het emailadres info@vrienden-noordpolderzijl.nl
Vereniging Vrienden Noordpolderzijl, http://www.vrienden-noordpolderzijl.nl/

donderdag 14 oktober 2010

Indexen op molenboek Jim mutte komme: ut waait!

Jim mutte komme: ut waait!
Molens en molenaars in Dongeradeel

We meldden al eerder de komst en de uitreiking van het boek van Warner Banga. Wat volgens mij belangrijk is voor genealogen en regionale historici is of er in het boek bekende familieleden of plaatsen vermeld worden. Tijdens de ledendag van onze vereniging sprak ik Warner en vroeg hem de index en inhoudsopgave van het boek in digitale vorm aan te leveren. Google houdt van lijstjes en veel mensen zoeken op namen van voorouders. Alvorens hier naar te verwijzen nog even een korte beschrijving van boek en ontstaansgeschiedenis:
Een molenaar is afhankelijk van de wind: zonder wind kan er niet gemalen worden. Dus als het waait, moet je aan het werk! De Dokkumer molenaar Albert Willems Banga riep desnoods midden in de nacht zijn knechten uit bed met de woorden: “Jim mutte komme: ut waait!”
Het is een oproep uit een vervlogen tijd die slechts nog in stand gehouden wordt door herinneringen en monumentale windmolens, die ons handen vol geld kosten. Wat is hun waarde en waarom mag het erfgoed uit dit roemruchte verleden, dat zo typerend is voor de Nederlanden, niet verloren gaan?

Vrijwillig molenaar en oud-bestuurslid van de stichting Monumentenbehoud Dongeradeel Warner B. Banga schreef een boek over molens en molenaars in de gemeente Dongeradeel, vol nieuwe en niet eerder gepubliceerde feiten en foto’s.

Aan dit standaardwerk over molens in de Dongeradelen is tien jaar gewerkt en het boek wordt uitgegeven door de stichting Historia Doccumensis. Onder meer over de belasting op het gemaal, waarover in Friesland nog niet veel gepubliceerd werd, is een interessant hoofdstuk opgenomen, terwijl van meer dan 75 molens in Dongeradeel de eigen geschiedenis beschreven wordt vol met bronmateriaal en anekdotes over de molenaars en hun gezinnen. Verder gebruikt de auteur, die ook regelmatig in de Utskoat publiceert over molens in Dongeradeel, meer dan 2000 foto’s en historische opnamen, maar ook veel sfeerbeelden uit de wereld van de molen.

Het boek is te bestellen bij stichting Historia Doccumensis, postbus 369, 9100 AJ in Dokkum of via http://www.historia-doccumensis.nl/  onder de button ‘Uitgaven’ en te verkrijgen voor € 46.50.


Zoek uw voorouders in het register op persoonsnamen en namen van molens.

Bij deze ook nog een oproep: plaats ook uw eigen indexen en inhoudsopgaven online! Het vergroot het aantal potentiële kopers/lezers enorm. Voor boeken met een link naar Noordoost Friesland kunt u ze ook per mail als Word-bestand naar ons toesturen, dan zetten we het online voor u.
Inmiddels heeft de stichting Friedoc ook een database bij Tresoar.nl online gezet waarin familienamen in hun boekencollectie gezocht kunnen worden.

Update: Er staat een foutje in het register van het Molenboek. De molenaar op de Aalsumerpoortstermolen (blz 57) was niet Ate/Ato Abrahams, maar diens zoon, Adam Ates. Hij wordt ook vermeld op de Sneupersite bij voorbeelden uit het Memorieboek van Catharina Schrader: (2596) den 24 ocktober (1705) bij adam mollenar sijn wiff maijken an de alsemport een son.
Ate Abrahams zelf was molenaar te Bolsward. 

maandag 11 oktober 2010

Verslag ledendag Historische Vereniging Noordoost Friesland te Dokkum

Op zaterdag 9 oktober werd er eindelijk weer eens in thuishaven Dokkum vergaderd door de Historische Vereniging Noordoost Friesland.
Vanaf 10 uur werd in De Posthoorn een DVD over Dokkum vertoond. De reacties op de DVD waren zeer positief, een film van bijna 100 jaar oud levert veel informatie uit die tijd. Om half 11 kwam de voorzitter met enkele mededelingen, o.a. dat een werkgroep een inventarisatie gaat maken van de archieven van de mairieën uit Dongeradeel in de Franse Tijd. Daarnaast noemde hij een aantal lezingen in het kader van de week van de geschiedenis.
Rond 11 uur konden de tassen uitgepakt worden om genealogische gegevens uit te wisselen. Vele mappen, laptops en boeken kwamen op tafel. Jan de Jager presenteerde de Nederlandse vertaling van Goedfrou foar it libben: Catharina Schrader, Vroedvrouw tegen wil en dank, en is bezig met een boek over Wierum. Hessel de Walle was er met zijn database met Friese inscripties van voor 1811, Ciska Hoekstra had weer mooie oude spullen meegenomen, Eimert Smits en Peter Osinga hadden veel informatie over de Osinga genealogie, Geert Leistra kwam met mappen vol “Hazenbergs” en Warner Banga presenteerde zijn nieuwe molenboek en had zijn gevelstenenboek in de aanbieding.
Na de lunch werden 3 groepen geformeerd die op excursie gingen naar het Admiraliteitshuis, het Dokkumer stadshuis of langs Dokkumer gevelstenen. Zelf ging ik naar het stadhuis omdat ik er nog nooit binnen was geweest. En het was zeer de moeite waard. Al in de hal begint de pracht met schilderijen van o.a. Hans Willem baron Van Aylva, Viglius van Aytta, en het prachtige schilderij van Gerard Wigmana met burgemeester Van Aitzema en mogelijk tsaar Peter de Grote. De Javaanse bediende is Filander de Baron, destijds 10 jaar oud, die later executeur (een soort politie-agent) werd in Dokkum. Ook werd een bijzondere inklapbare oude trap van schoorsteenvegers getoond. In de burgemeesterskamer hangen prachtige schilderijen, o.a. van Gosling Posthumus op schitterend goudleerbehang. Ook staat er een collectekistje voor de armen. Op de eerste verdieping kom je in de kamer waarin het College van Burgemeester en Wethouders vergaderd met een mooie schouw met tegeltableau. Vervolgens in een voorportaal van de huidige trouwzaal, de Groene Kamer, weer met goudleerbehang en een paar mooie schilderijen. Bovendien is er een monumentale schouw van rond 1610 door Jacob Lous. De Vroedschapskamer, ofwel de huidige trouwzaal, is van een ongelooflijke schoonheid. Schitterende muurschilderingen met allegorieën die de geschiedenis van Dokkum uitbeelden, een prachtige kroonluchter, plafond met gebeeldhouwde engeltjes en mooie oude stoelen.
Vervolgens gingen we weer naar beneden om de nieuwe raadszaal te bekijken, een moderne vergaderzaal met overal camera's voor live-uitzendingen op de kabel. Tenslotte mochten we nog de ondergrondse gewelven in, waar in de stellingen nog enige foudralen van de Dokkumer schutterij lagen. Dank aan bode Simon Vellema, die op het laatste moment Max Posthuma moest vervangen!
Aansluitend was er nog even tijd om ook het Admiraliteitshuis te bezoeken waar Gerard de Weger een rondleiding gaf. Er was een mooie tentoonstelling over Dokkumer textiel en ook een interessante tentoonstelling over vondsten uit de tijd van Bonifatius, naast de meest recente tentoonstelling over Fries Realisme.
Om half 4 werd weer verzameld in De Posthoorn om na te praten over een mooie dag en om nog wat laatste gegevens uit te wisselen en contacten te leggen. De rondleiders werden bedankt, er was zelfs applaus voor de rondleiding van Warner Banga langs de gevelstenen. Alwaar weer een geslaagde ledendag! Voor een fotoreportage, zie ons Picasa foto-album.

donderdag 7 oktober 2010

Sneuper Dokkum op Twitter en iPad

Zoals u waarschijnlijk wel weet publiceert de Historische Vereniging Noordoost Friesland te Dokkum elk kwartaal haar ledenblad De Sneuper, in 68 pagina's en een oplage van 480. Dat gebeurt al sinds de oprichting van de vereniging, ruim 20 jaar geleden, en resulteert in 2011 in de publicatie van het jubileumnummer 100. Hierin zullen vele unieke historische foto's uit de regio verzameld worden. De laatste jaren wordt ook vaak een extra, vijfde, nummer gepubliceerd, in veel gevallen een themanummer.
Ook al weer een jaar of 10 is de vereniging actief op internet met een website, opgezet door Wiep-Klaas Smits. Deze site is een informerende bron waarop, naast de basisgegevens van de vereniging, o.a. ook verhalen uit De Sneuper en indexen van brongegevens worden gepubliceerd.
Sinds 2008 zijn we dit Sneuper Dokkum blog begonnen. Hierop verwijzen we in korte artikelen naar interessante bronnen voor de Friese genealoog en historicus, evenals lezingen en nieuwe boeken. Hoewel de nadruk op Noordoost Friesland ligt is het blog breder geörienteerd, waardoor het ook voor Friezen uit andere regio's en bv maritieme onderzoekers interessant is.

De laatste jaren zijn naast blogs ook andere Sociale Media steeds populairder geworden, zoals Facebook, Twitter en LinkedIn. De vraag is dan in hoeverre het zinvol is voor een historische vereniging om daarop actief te zijn. Tenslotte blijft al het werk vrijwilligerswerk in de vrije uurtjes en die zijn vaak schaars.
Persoonlijk denk ik dat met name Twitter een toegevoegde waarde kan hebben. Niet alleen kun je via je verenigings-Twitter-account andere Twitteraars met vergelijkbare interesses volgen, je kunt zelf ook makkelijk gevolgd worden en korte berichten van maximaal 140 tekens publiceren. Dat kun je handmatig doen maar deels ook automatiseren door bijvoorbeeld een RSS Feed te koppelen. Voor het Sneuper Dokkum blog heb ik bijvoorbeeld de RSS Feed gekoppeld aan het Sneuper Dokkum Twitter account. Nu kost het wel enige tijd om een publiek van volgers op te bouwen maar dat gaat over het algemeen veel vlotter dan directe volgers voor je blog te krijgen. Nuance hierbij is wel dat directe volgers van een blog (in ons geval maar 9 personen) geen indicatie zijn van het werkelijk aantal bezoekers van je blog. Via Google Analytics, een gratis online analysepakket, kan ik o.a. zien dat we maandelijks zo'n 2700 bezoeken hebben van ongeveer 2100 personen (ofwel op jaarbasis 32.400 bezoeken van ruim 25.000 bezoekers). En nu ik toch bezig ben: hiervan komt bijna tweederde op de site via zoekmachines en zo'n 25% via verwijzende sites. Geografisch is 92% afkomstig uit Nederland, 2% uit België en komen er uit de USA, Canada en Duitsland nog elk ongeveer 1%.

Het leukste aspect van Twitter vind ik eigenlijk eentje die indirect werkt. Zelf heb ik al langere tijd een iPhone (waarvoor we trouwens al een mobiele versie van dit blog hebben) en sinds kort mag ik ook wel eens met een iPad spelen. Dat is een soort iPhone die alleen ruim 6x zo groot (iets kleiner dan A4) is en waarmee je (nog) niet kunt bellen. Door zijn formaat is de iPad vooral geschikt als zogenaamde E-book (digitaal boek) reader, ofwel een scherm waarmee je op de bank makkelijk boeken en artikelen kunt lezen.
Net als de iPhone werkt de iPad ook met apps (=applicaties, kleine programmaatjes) en een touch-screen (dus geen los toetsenbord maar door aanraking van het scherm zet je acties in beweging). Een van de meest interessante tot nu toe vind ik Flipboard (filmpje met uitleg). Deze app gebruikt Twitter of Facebook om een digitaal 'social' virtueel magazine te maken waar je makkelijk en plezierig doorheen bladert en bv Sneuper filmpjes van YouTube integreert.
Voor het Sneuper Dokkum blog/ Twitter krijg je dan zoiets als op de foto bij dit artikel. Nu begrijp ik ook wel dat voorlopig maar een beperkt aantal mensen een iPad heeft en dus het gebruik niet enorm zal zijn. Maar het biedt wel een blik in de toekomst, waarin we, veel meer dan nu, gebruik zullen maken van iPad-achtige schermen waarmee we nieuws, foto's en films tot ons nemen. Dat scheelt uiteindelijk een hoop bomen en geeft bovendien een veel scherper en actiever beeld. Het kon minder zou mijn Groninger familie zeggen.
Oh ja, en mocht je al op Twitter zitten, volg dan http://twitter.com/sneuperdokkum .
(Twitter is gratis en kun je ook gebruiken om alleen interessante berichtjes te volgen zonder zelf wat te berichten/twitteren).

Niet vergeten: aanstaande zaterdag 9 oktober Sneuper Dokkum IRL: in real life, ofwel de ledendag van de Historische Vereniging Noordoost Friesland. En dat is toch eigenlijk het leukste! Een dag waarop 's ochtends vanaf 10 uur vergaderd wordt en de laatste ontwikkelingen binnen de vereniging besproken worden. Vervolgens kan onderling informatie uitgewisseld worden, dus neem uw mappen, boeken, foto's en laptops mee! Na de lunch is er keuze uit 3 excursies: Admiraliteitshuis, rondleiding in het oude stadhuis en een gevelstenen-wandeling. Voor elk wat wils dus. En dat alles vanuit de Posthoorn in hartje Dokkum.

woensdag 6 oktober 2010

Lezingenmiddagen 16 en 20 oktober bij Tresoar en Fryske Akademy

In het kader van de Week van de Geschiedenis worden lezingenmiddagen georganiseerd op 16 en 20 oktober bij Tresoar en de Fryske Akademy.

‘Overstromingen in Friesland’, zaterdag 16 oktober, 13.00-16.30 uur, Tresoar, Boterhoek, Leeuwarden

Met lezingen van:

Hans Mol, over overstromingen in de middeleeuwen

Meindert Schroor, over de kustverdediging in de 16de eeuw

Kerst Huisman, over de overstromingen in de 19de eeuw
en een rondleiding langs hoogtepunten uit de kaartencollectie van Tresoar rondom het thema ‘land en water’.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------
‘De Friese handelsvaart naar de Oostzee in de 17de en de 18de eeuw’, woensdag 20 oktober, 14.00-17.00 uur, congres- en studiecentrum It Aljemint, Doelestraat, Leeuwarden

Met lezingen van:

Hanno Brand, over de Friese Oostzeevaart in de vroegmoderne periode

Jan de Vries, over de marine en de zeeoorlogen

Rienk Wegener Sleeswijk, over het zeemansleven en zeemanssymboliek

Siem van der Woude, over de Sonttolregisters als bron voor de bestudering van de Friese koopvaardij

Toegang gratis! Aanmelden is niet nodig.

Deze lezingen worden georganiseerd door: Fryske Akademy, Tresoar en de Wurkgroep Maritime Skiednis van de Fryske Akademy.

dinsdag 5 oktober 2010

Genealogiedag 23 oktober in Tresoar

Aan het eind van de Week van de Geschiedenis wordt op zaterdag 23 oktober 2010 een genealogische dag georganiseerd door de "Genealogie Interessegroep HCC" in samenwerking met het "Frysk Histoarysk en Letterkundich Sentrum" (Tresoar) in Leeuwarden. Het centrale thema is Water, daarmee sluiten zij aan bij het thema van de Week van de Geschiedenis.

De genealogische dag is een mooie kans om kennis te maken met een archief, zeker voor mensen die geïnteresseerd in hun voorgeslacht en een prima gelegenheid om zich over een veelheid van onderwerpen te laten voorlichten. De interessegroep Genealogie van de HCC zal deze dag een nieuwe website introduceren. Daarmee worden de huidige verenigingswebsite en de bestaande nieuwssite samengevoegd.

Er zullen diverse producenten van genealogische computerprogramma's aanwezig zijn. Zij kunnen specifieke vragen over het desbetreffende genealogieprogramma beantwoorden, toelichten en demonstreren. Voor de beginners is een bezoek aan de stands van bijvoorbeeld Genlias (dé zoekmachine op het gebied van voorouders) en van GeneaNet (zoeken in de diverse stambomen) een aanrader Daarnaast is het Centraal Bureau voor Genealogie uit Den Haag aanwezig en de plaatselijke afdeling van het NGV, de Nederlandse Genealogische Vereniging.

Gedurende de dag worden er lezingen gegeven door medewerkers van het Historisch Centrum. De directeur van het Tresoar, Bert Looper, houdt een lezing over de geschiedenis van de waterstaatkunde en Siem van der Woude spreekt over dijken en andere waterkeringen.

Cees Heystek, voorzitter van hcc!genealogie zegt: "Belangstellenden die hun voorouders willen opsporen, maar eigenlijk niet goed weten hoe en waar ze moeten beginnen, komen deze dag zeker aan hun trekken. Zo is er een spreekuur Genealogie en Heraldiek (wapenkunde) waar mensen met al hun vragen terecht kunnen. Andere onderwerpen die aandacht krijgen zijn: hoe kan ik digitale gegevens vastleggen en welke mogelijkheden biedt internet bij het familie-onderzoek? Ook bezoekers die graag eens met andere genealogen over hun onderzoekservaringen willen praten en gegevens uitwisselen kunnen tijdens de hcc!genealogie-dag beslist hun hart ophalen. De toegang is gratis."

Het adres is: Boterhoek 1 Leeuwarden. De openingstijden op de 23e zijn van 10.00 uur tot 16.00 uur.

maandag 4 oktober 2010

Noordoost Friezen in Gens Nostra en 11en30

Zo nu en dan komen er voor onze regio Noordoost Friesland interessante personen voorbij in de publicaties van de NGV. In het landelijke Gens Nostra, jaargang 65, 2010 nr 8/9 zit een speciale uitgave, als apart deel: paspoorten voor reizigers afgegeven in Rotterdam (1745-1783). Het bevat een lijst met namen afkomstig uit 2 banden van reizigerspaspoorten die door het stadsbestuur van Rotterdam zijn gehonoreerd (collectie Gemeentearchief Rotterdam). Op pag. 57 komt onder nummer 1295 voor: Jochem Hendriks, die op 16 september 1779 van Ameland naar London gaat, blijkbaar via Rotterdam.

In 11en30, jaargang 15, nr 4, oktober 2010, een silhouetportret van Frederik Witteveen (1848-1915) uit 1855, op 6-jarige leeftijd. Geert van der Veer uit Drachten ontdekte deze in het familiearchief van de familie Van Haersma de With, bekend van de VOC-commandeur Jan de With (eigenlijk een Deen, Jens True) en zijn Dokkumer vrouw Wikjen Minnema.
Ook van jonkheer Volkert Adrianus Heringa en jonkvrouw Wikje Minnema van Haersma de With zijn silhouetportretten bekend. Alle 3 zijn ze geboren te Metslawier. Frederik was de zoon van notaris Jouwert Witteveen en Sytske Bolman en werd later zelf ook notaris. Op 22 november 1877 trouwde hij te Leeuwarden met Catharina Maria van Leeuwen. Voor een mooi overzicht van familiearchieven, familieverhalen en persoonlijke geschiedenissen, zie ook www.familiearchieven.nl

Tenslotte in Gens Nostra jaargang 65, 2010, nummer 10, oktober 2010 de kwartierstaat van Hendrik Bearda Bakker, die in zijn voorgeslacht de Dokkumer stadsomroeper en burgertamboer Harmanus Boekhout (1763-1848) heeft. Op 21 november 1784 trouwde hij met Rienkje Rienks (1759-1823).

zaterdag 2 oktober 2010

Online scans Burgerlijke Stand Friesland

Met het project AlleFriezen.nl is begonnen om van de Friese gemeenten, naast de bekende basisgegevens in http://www.tresoar.nl/ ook de scans van de akten van de Burgerlijke Stand beschikbaar te maken. Dat is voor vele gemeenten een mooie vooruitgang maar Noordoost Friesland komt er daarbij bekaaid vanaf. In ieder geval zijn de (voormalige) gemeenten Oostdongeradeel, Westdongeradeel, Dokkum, Dantumadeel, Kollumerland en Ameland nog niet vertegenwoordigd in AlleFriezen.nl.

Gelukkig brengen hier de Mormonen uitkomst, en dat voor vrijwel geheel Friesland. Ook zij zijn begonnen
online scans beschikbaar te stellen en daar zitten de gemeenten uit Noordoost Friesland wel bij!
Ik berichtte er al eerder in augustus over maar heb de site toen niet echt diepgaand bekeken. Dankzij een tip van Richard Keijzer op het Tresoar Genealogie-forum blijkt dat de site in beta-test van Familysearch.org de scans nu al heel veel gratis online heeft gezet. Zo werkt het:
- ga naar http://www.familysearch.org/
- klik op de tekst Europe of "All Record Collections"
- ga een eind naar beneden en klik op "Netherlands, Civil Registration, 1792-1952"
- Browse through images
- kies dan provincie Friesland
- en dan de gewenste gemeente

Zo kun je vervolgens bladeren door de Burgerlijke Stand, dus geboorte, huwelijk (inclusief vaak Huwelijkse Bijlagen!) en overlijden van ca. 1811-1910.
Directe links:
Oostdongeradeel 
Westdongeradeel 
Dokkum
Dantumadeel 
Kollumerland 
Ameland 

Update: Er vinden regelmatig wijzigingen plaats in de URL's van de scans van de Mormonen. Een site die dit zo veel mogelijk bijhoudt en een specifieke Friesland pagina heeft is http://www.genver.nl/fs/indexfr.htm

vrijdag 1 oktober 2010

Fries Realisme: 25 jaar Fria in Admiraliteitshuis

Expositie in het Admiraliteitshuis over 25 jaar kunstenaarsvereniging Fria.

In museum het Admiraliteitshuis in Dokkum is vanaf zaterdag 2 oktober de expositie ‘Fries Realisme, 25 jaar kunstenaarsvereniging Fria’ te bezichtigen. Naar aanleiding van het jubileumjaar hebben 8 bij de Fria aangesloten kunstenaars werk gemaakt dat tot eind november in het museum te zien is.

De exposanten zijn kunstenaars die verwantschap voelen met kunstuitingen die hun grondslag kennen in het Realisme, een kunststroming die ontstond rond 1850 waartoe Millet en Courbet gerekend kunnen worden.

De deelnemende exposanten zijn: Hennie Dijk – Stel, Ineke Ekkers, Eduard Frieser, Rein Halbersma, Jaqueline Knol, Wim Kroon, Willem Mook en Rein de Vries.

Hennie Dijk toont een serie aquarellen met het VOC verleden als uitgangspunt. Ineke Ekkers toont ruimtelijke objecten waarin plantaardige vormen zijn verwerkt. Willem Mook schilderde de Schenkenschans bij Leeuwarden op kunstmatige hoogte. Rein Halbersma toont winters aandoende doeken van o.a. het gezicht op een zadeldakkerkje omgeven door een muur van bomen en een havenstelling.

Ter gelegenheid van het jubileumjaar is het boek ‘Friese vrijheid’ uitgegeven. Een overzicht van 25 jaar vereniging met veel beeldmateriaal van het werk van 42 Fria-leden.

Fries Realisme, 25 jaar kunstenaarsvereniging Fria is te zien van 1 oktober t/m 27 september 2010.