Oostfriese baron voerde oorlog in Iran/Irak

Toen ik zondag 14 juni 2009 in de boekwinkel op Schiphol het Tijdschrift van het Rijksmuseum, Oog, doorbladerde viel mijn oog op het artikel Holland-Perzië Lijn.

Om meerdere redenen viel het me op. Vermeld werd dat Nederland al ruim 400 jaar een innige relatie onderhoudt met het huidige Iran. Een hele pagina was ingeruimd voor een oude kaart van een eilandje met Nederlandse teksten erop. Het bleek het eiland Khark (Kharg) te zijn, ook bekend als een strategische plek van oliewinning en de aanvallen tijdens de oorlog Iran-Irak en de latere Amerikaanse inval.
Er werd uit een boek geciteerd van mijn goede vriend Leo Barjesteh, dat in het najaar uitkomt onder de titel Iran and the Netherlands. Interwoven through the ages (auteurs vriend Dirk Tang en Martine Gosselink). Dit ter gelegenheid van de opening van de nieuwe Nederlandse ambassade in Teheran. Barjesteh is ook de uitgever van het dikke boek over Genetische Genealogie in Nederland: Zonen van Adam in Nederland en het eveneens omvangrijke De Nakomelingen van Douwe Egberts.
Het aardige van het boek over Iran (zelf zullen Nederlandse Iraniërs overigens altijd Perzië zeggen) is dat er een verhaal in voorkomt over een Oostfriese baron. Deze Tido von Inn- und Kniphausen werkte bij de VOC. Zijn Von Inn- und Kniphausen familie was gelieerd aan de Ommelander familie Van Ewsum.

Tido was handelsagent in de havenstad Basra, waar het kasteel Gordelaan gelegen was. Daar kreeg hij ruzie met de lokale bazen door zijn opschepperij omtrent zijn amoureuze escapades. De VOC, die meerdere kantoren (comptoirs) in Perzië had, moest hem vervolgens met een grote som geld uit gevangenschap loskopen. Von Inn- und Kniphausen reisde direct richting het VOC-hoofdkwartier in Batavia, maar ontving onderweg van een lokaal stamhoofd het eiland Kharg en een mooie Georgische slavin als kado! Op het eiland heerste hij als een vorst. De VOC eiste haar betaalde losgeld van Tido terug, waarop de baron in 1754 eigenhandig de haven van Basra blokkeerde met VOC-schepen om de machtshebbers te dwingen het geld terug te betalen. En dit lukte hem ook nog! De afkoopsom werd betaald in goud en dadels. Het duurde echter niet lang voordat de baron terugkeerde naar Europa, zijn vermogen verbraste en volkomen berooid stierf.
In het boek Merchant in Asia, van E.M. Jacobs, is ook een passage aan Tido gewijd.

Zijn familielid Haro Caspar von Innhausen und Kniphausen (1646-1694) was in 1691 Raad ter Admiraliteit van Friesland. Van hem is een mooi portret https://rkd.nl/explore/images/142399 bewaard gebleven, evenals het pendant van zijn vrouw Petronella Anna Lewe tot Asingha https://rkd.nl/explore/images/180353 .