Levensloop van de Friese kooiker Jacob Bodes

De nieuwste publicatie van eendenkooienkenner Gerard Mast gaat over de kooiker Jacob Bodes (ca 1689-ca 1755). Hij hield in Engwierum een eendenkooi, aan de Lauwerszee, waarmee hij in een topjaar zo'n 15.000 war gevangen moet hebben. Een war is gelijk aan éen wilde eend, of twee smienten of drie talingen. Aan de cover van het boekwerkje met kleurenfoto's is duidelijk te zien hoe de vorm van een Friese eendenkooi sterk leek op die van een roggen-ei. Op de cover staat de Engwierumer kooi, op oude kaarten vermeld als vogelkooy. Via Google Maps is nog duidelijk in het landschap te zien hoe opeens middenin de weilanden twee ronde vijvers opduiken, omringd door bomen. Er vlak boven ligt de zijl waar ik mijn achternaam aan ontleen: Ezumazijl.
Jacob Bodes was de zoon van Radbodus Radbodus (Bode Bodes) en Ympk Jacobs uit Driezum. De vader van Ympk was Jacob Paulus, die rond 1680 de eendenkooi van Lies op Terschelling huurde. Haar oom Dirck Paulus was kooiker in Dantumawoude en diens zoon Paulus stichtte in 1700 een nieuwe kooi op Schiermonnikoog.
In 1712 huurt Jacob Bodes te Teard onder Anjum 2 kooien, van de weduwe Schwartsenberg en notaris Bergsma, op www.hisgis.nl aangegeven iets ten westen van Ezumazijl. Met zijn vrouw Trijntje Martens krijgt hij 5 kinderen tussen 1713 en 1720. In 1717 bouwt Jacob, vlakbij een bestaande zeekooi aan de Lauwerszee, een nieuwe eendenkooi op het land van bijzitter Gerrit Sakes Botma. De pech slaat toe als eind 1717 de beruchte Kerstvloed de behuizinge bij de kooi goeddeels vernield. Hoewel Trijntje in 1725 overlijdt bouwt Jacob de kooi bij Engwierum sterk uit tot zes vangpijpen. Jacob Bodes bouwt blijkbaar een goede reputatie op want als gezant jonkheer Willem van Haren in 1753 te Brussel een verzoek van de keizer uit Wenen krijgt om iemand te vinden die goed eenden en snippen kan vangen komt deze uiteindelijk via de Harlinger koopman Sjoerd Talma bij Bodes terecht. Jacob wordt uitgenodigd om, tegen een mooie vergoeding, op een landgoed nabij het huidige Bratislava een eendenkooi te bouwen! Van de prachtige, bewaard gebleven, tekeningen staan kleurenafdrukken in het boek. Tegenwoordig is helaas weinig meer over van de ooit imposante eendenkooi van Kopcsany. Meer details over de speurtocht van Gerard Mast en zijn vrouw Joke vindt u in het boekwerkje dat u per email bij hem kan bestellen. Per post toegestuurd kost het 12 euro. De index vindt u in het eerdere artikel over dit boek.