maandag 9 april 2012

Amelander Hendrik Jans de Boer in 1795 bij Wight gekaapt

Enige tijd geleden schreef ik over de Amelander Hidde Jans Backer die in 1778 door de Engelsen werd gekaapt. In het Sailing Letters Journal IV, De Gekaapte Kaper, wordt er aandacht aan besteed en op de bijgeleverde CD staan scans van zijn verhoren.
Ons Schiermonnikoger lid Hilbert de Vries wees mij er op dat er nog een Amelander was die gekaapt werd door de Engelsen en in hetzelfde Sailing Letters Journaal werd genoemd: Hendrik Jans de Boer. Hij kwam met een lading tapijten uit Smyrna (het huidige Izmir in Turkije) via Lissabon en werd in 1795 bij het Engelse eiland Wight overmeesterd. Het artikel is dan ook genaamd: Van Bondgenoot tot Prooi. Hoe een Hollandse hoeker met tapijten uit Smyrna wordt ingehaald door de Fransen in 1795. Er lijken twee dingen in de titel niet te kloppen: Hollandse moet natuurlijk Friese zijn en Fransen moet Engelsen zijn.
In januari 1795 is namelijk de Franse generaal Pichegru ons land binnengevallen, waarna Engeland meteen alle Nederlandse schepen aan de ketting legt en kort daarna de oorlog verklaart aan de Bataafse Republiek.
Het schip De Vrouwe Susanna Maria van Hendrik Jans de Boer wordt op 3 februari 1795 ter hoogte van Wight aangehouden en naar de Engelse haven Sheerness gebracht. Hier wordt de Amelander verhoord. Hij verklaart o.a. dat hij een echte Oranjeklant is, dat zijn opdrachtgevers al 25 jaar de handelsfirma A. Roy & Branger zijn, zijn schip rond de 110 lasten is en tien koppen bemanning heeft, naast de schipper: Denen, Zweden, Hollanders en Italianen. Zijn vracht bestaat uit tapijten, carpetten, mohair, gele bessen, galnoten, gedroogde kruiden, zwarte rozijnen en zo'n 50.000 kilo amarilsteen (gebruikt voor slijpen).
Pas in 1802, na de Vrede van Amiens, komt de bemanning weer vrij.

Van Pieter Jan en Tineke Borsch kreeg ik weer de nodige genealogische gegevens van de Amelander schipper: Hij werd geboren op 15 september 1754 in Nes (Ameland) als zoon van Jan Andries (Ankes) de Boer en Ide Jans. Hij was katholiek en overleed op 30 januari 1819, als landbouwer.
Al in juli 1770 voer hij als jongen met zijn vader mee op De Resolutie naar Koningsbergen. Het schip waarmee hij in 1795 door de Engelsen werd gekaapt was de Vrouwe Susanna Maria.
Op 30 juni 1786 was hij te Buiksloot voor het gerecht getrouwd met de doopsgezinde Ybelke Lieuwes Lap, dochter van Lieuwe Pieters Lap en Klaaske Hendriks. Het echtpaar bleef kinderloos.
In 1788 wordt De Boer nog vermeld met de Vrouwe Susanna Maria en wel in de Amsterdamse Courant van 20 november 1788: Na Barcelona zal met den eersten vertrekken, Kapitein Hendrik Jansz de Boer, voerende het Tweedeks Hoeker schip, De Vrouw Susanna Maria, 't schip legd in Texel en de Lichter te Amsterdam; adres by d'Arnaud en Comp. H.Lammerts en Comp. en Snyders en GroteRus.

2 opmerkingen:

Gelkinghe zei

Ik ken ook nog een Jan de Boer die in 1779 een gruwelijke behandeling door Engelse kapers onderging. Eveneens uit jullie kontreien?

Groninganus zei

Ik heb nog wat verder gekeken. Het was waarschijnlijk toch een Groningenr.