Waardering voor sneupers van de lokale historie

Holdinga State te Anjum

Onder grote belangstelling (een volle zaal) vertelde Philippus Breuker afgelopen zaterdag 13 mei 2017 in Easterlittens over zijn nieuwste boek “Het landschap van de Friese klei 800-1800”.

Breuker werkt graag samen met sneupers en is van mening dat deze mensen meer waardering verdienen. Zelf doet hij voor specifieke vragen over een dorp of regio graag een beroep op lokale historici. In de afgelopen jaren heeft hij die samenwerking als erg plezierig ervaren. Daarom overhandigde de auteur de twee “eerste exemplaren” van zijn boek aan een sneuper. Een van de beide gelukkigen was Reinder Tolsma. Vanaf deze plaats gefeliciteerd!   

Wie meer wil weten over de ontstaansgeschiedenis van het hele Friese kleigebied -van Greidhoek, Bouwhoek en aangrenzende grietenijen- kan zijn hart ophalen in dit boek. Dankzij al zijn vergaarde kennis kan Breuker “het landschap lezen” en goed uitleggen waarom het er zo uitziet. Met grote gedrevenheid zocht hij naar verklaringen, onder meer m.b.t. veldindeling, gemeenschappelijk grondgebruik en het fenomeen hemrik.

Rond het jaar 800 begon de ontginning en ontwikkeling van het kleigebied. Letterlijk alles wat we nu om ons heen kunnen zien -weilanden, akkers, bomen, dijken, wegen en gebouwen- is aangelegd of gemaakt door mensen. Het is een continu proces, waarbij dingen komen en gaan. Zo waren er ooit honderden stinzen, die bijna allemaal weer zijn verdwenen. De nakomelingen van de oude landadel bouwden hofsteden, herenkamers en buitenplaatsen, met bijbehorende fraaie hoven, tuinen en boomgaarden.

Aanvankelijk 'zat' vrijwel de hele Friese adel op de rijke kleigrond. Ter illustratie een afbeelding (collectie Fries Museum) van Holdingastate te Anjum, gebouwd in 1580 en afgebroken in 1831. Vanaf het begin van de 19e eeuw kreeg de adel een duidelijke voorkeur voor wonen op de zandgrond. Al eerder lieten rijke verveners fraaie buitenhuizen bouwen in de Trynwâlden.

“Het landschap van de Friese klei 800-1800” telt 447 bladzijden, weegt bijna 2 kilo en bevat veel fraaie illustraties in kleur. Mede dankzij foto's van het hedendaagse landschap krijgt de lezer duidelijke inzichten in het 'waarom' van de omgeving waarin wij leven. Uitgebreide noten en een register op plaatsnaam (bijv. Anjum 20x en Dokkum 13x vermeld) completeren het geheel. Kortom, een historisch product waarop de uitgever, Louw Dijkstra, weer zijn best heeft gedaan. Zie www.wijdemeer.nl voor meer info.

Ingezonden door Symen Schoustra van www.irnsum.nl