Titia Bergsma, de eerste westerse vrouw in Japan

Enige tijd geleden kwam ik een boek tegen met de titel Titia Bergsma, de eerste westerse vrouw in Japan. Gelijk dacht ik: zou dat van die familie Bergsma uit Oostdongeradeel zijn ?

De familie Bergsma was zo rond 1750 druk bezig in Oostdongeradeel allerlei stemdragende boerderijen op te kopen, om zo de verkiezingen van de grietman en andere interessante banen naar hun hand te kunnen zetten. Ze voerden daarover diverse processen, waaronder een slepende affaire met mijn voorvader Jochum Geerts. Het ging de familie Bergsma ook niet om het land maar puur om het stemrecht, wat ze vast niet populair maakte onder de boerenbevolking. Ook in de gemeente Dantumadeel speelden de Bergsma's later het machtsspel door het opkopen van stemmen. Van de familie is bekend dat ze een wapen voerden met daarin 3 bargjes (=varkentjes) die o.a. op wapenborden in de kerk van Jouswier en de kerk van Dantumawoude hangen. Bergsma was dus eigenlijk Bargsma en ook het feit dat ze op de plaats Barwegen bij Engwierum woonden zal aan hun naam hebben bijgedragen. Het boek over Titia (1786-1821) is geschreven door een vermeende nazaat en diplomaat, René Bersma (zonder g). Uit de beschrijving van het boek: Door uitzonderlijk toeval kreeg Titia een belangrijke plaats in de Japanse geschiedenis en in het historische bewustzijn van de Japanners. Zij heeft, ondanks haar korte verblijf op het eiland Decima in 1817, een grote indruk achtergelaten. Voor de schilders van Nagasaki was zij fascinerend studiemateriaal. Zelfs vandaag nog wordt de beeltenis van Titia in grote aantallen gereproduceerd als icoon van de westerse vrouw. Anno 2007, op bezoek in Nederland, reizen Japanners naar Den Haag om haar graf te bezoeken en haar te eren. De zoektocht van de auteur is vastgelegd in een ruim 50 minuten durende documentaire die online te bekijken is.

Titia, dochter van Ennius Bergsma (1755-1828) en Bartha Schultz (1755-1829), is de kleindochter van Eiso Bergsma, een dominee die o.a. in Ee stond en familie (nichtje) van de Dokkumer Johannes Casparus Bergsma, die koopman bij de VOC was: Johannes Casparus Bergsma, Dockum, coopman, met het schip de Vrouwe Geertruida, in 1773 ondercoopman. Hij was toen ca 27 jaar oud. Dokkum, Doop Herv. gem. 1730-1772. DTB: 187. Dopeling: Johannes Kasparus, Gedoopt op 19 oktober 1746, zoon van Wilhelmus Bergsma, secretaris van Oostdongeradeel. Ook een broer van Johannes Casparus heette Eiso.

Van Willem Bergsma's begrafenis in 1774 zijn 3 zilveren begrafenislepels bewaard gebleven, (met de 3 bargjes) waarvan deze 2 in Museum Dokkum. 

De doop van Titia's vader: Dokkum, dopen, doopjaar 1755. Dopeling: Ennius Harmen. Gedoopt op 31 maart 1755 in Dokkum. Zoon van Eiso Bergsma, predikant en Sijtske van Thuynen (dochter van de bekende dominee Theodorus van Thuynen).
Grootvader Eiso of Eise werd geboren in 1700 te Dokkum: Dokkum, dopen, doopjaar 1700. Dopeling: Eise. Gedoopt op 21 februari 1700 in Dokkum. Zoon van Petrus Bergsma (uit Metslawier) en Catharina Went. Vroedvrouw Catharina Schrader begeleidde vermoedelijk deze geboorte, gezien een aantekening in haar dagboek.

Titia trouwde op 12 april 1815 in Den Haag met Jan Cock Blomhoff (1779-1853), opperhoofd van Deshima die een persoonlijk verslag naliet over zijn hofreis naar de Shogun van Japan. Uit dit huwelijk werd 1 zoon geboren, Johannes.