De doopsgezinde Sybrandt Hansz Cardinael (1578-1647) was een van de Friezen die aan het begin van de Gouden Eeuw naam maakte in Amsterdam. Hij werd te Harlingen geboren als zoon van Hans Sybrandsz Cardinael en Ymcke Emesdr. Op 28 augustus 1607 trouwde hij te Amsterdam met Levijntje Panten (Harlingen 1586/87-Amsterdam 1664). Zij kregen zes dochters. In 1605 verhuisde hij van Harlingen naar Amsterdam, waar hij een rekenschool overnam van zijn schoonvader, in de Nieuwe Nieuwstraat. Met de publicatie van Hondert Geometrische questien, onderdeel van een boek van de Leeuwarder Johan Sems (1572-vóór 1656) et al., Pracktijck des landmetens, Amsterdam(Blaeu, 1614) vestigde hij zijn reputatie als meetkundige. In een recent verschenen boek van uitgeverij Verloren, beschrijft auteur Sitters Cardinael en zijn familie tegen de achtergrond van de politieke en godsdienstige ontwikkelingen in de Gouden Eeuw. Sybrandt Hansz Cardinael onderhield contacten met mensen als Savry, Bruyningh, Cater, Vondel, Rembrandt, Plancius en Descartes (die o.a. in Franeker studeerde). In het boek komen ook zijn lessen aan de orde over (land)meetkunde, wijnroeien, astronomie en navigatie.Naast Cardinael was de Dokkumer Jan Hendrick Jarichs van der Ley (1565-1639), in dienst van de Admiraliteit van Friesland te Dokkum, een vooraanstaande wetenschapper die zijn stempel drukte op de ontwikkeling van de navigatie en meetkunde. In de begintijd van de VOC, toen de navigatie steeds belangrijker werd voor de retourschepen naar Oost-Indië, heeft Van der Ley zijn ideeën voor de lengtebepaling op zee zelfs gepresenteerd aan een commissie van de Admiraliteit van Amsterdam, waarin o.a. Simon Stevin, Snellius, Plancius, Blaeu en Cardinael zaten. Ik heb er op de Sneuper website ooit een uitgebreid artikel met links over gepubliceerd. In een boek van maritiem deskundige Leo Akveld, Koersvast, vijf eeuwen navigatie op zee, wordt Van der Ley eveneens ruim geciteerd.
Hoewel het grote publiek beide grote Friezen waarschijnlijk niet kent, verdienen ze volgens mij ons aller respect en aandacht!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten