Eise Eisinga planetarium op Verre Verwanten Radio

Verre Verwanten Radio meldt in een persbericht dat a.s. zaterdag, 28 februari 2009 van 14.00 - 14.45 uur Teleac op Radio 5 zal gaan over het Eise Eisinga Planetarium in Franeker.

Om zijn medemens te laten zien dat de loop van de planeten om de zon iets volkomen natuurlijks is, begint de Fries Eise Eisinga (op de afbeelding prachtig geportretteerd door Willem Bartel van der Kooi uit Augustinusga) in 1774 met de bouw van zijn planetarium. Een uniek staaltje historisch vernuft, want het bewegende model van het zonnestelsel werkt vandaag de dag nog steeds.
Eise Jeltes Eisinga (1744-1828), zoon van Jelte Eises (geboren Oosterlittens 25 januari 1715), reageerde met de bouw van het Planetarium op een boekje van dominee en boer Eelco Alta uit Bozum, waarin hij beweerde dat de wereld zou kunnen vergaan door een Conjunctie van de Planeten Jupiter, Mars, Venus, Mercurius en de Maan (zie de tekst op wumkes.nl). Alta baseerde zich weer deels op berekeningen van timmerman, instrumentmaker en autodidactisch wiskundige Wytze Foppes Dongjuma (1707-1778).

Verre Verwanten Radio van Teleac is zaterdag 28 februari te gast in het oudste werkende planetarium ter wereld: het Koninklijk Eise Eisinga Planetarium in Franeker.
Presentator Ben Kolster praat met Adrie Warmenhoven, directeur/conservator van het museum, en met sterrenkundige drs. Theo Jurriens, die verbonden is aan de Rijksuniversiteit Groningen. Een gesprek over hoe een 18e-eeuwse Friese wolkammer op het idee kwam eigenhandig een planetarium in zijn woonkamer te bouwen.
Verslaggeefster Klaartje Bax bezoekt het grachtenhuis van Eise Eisinga en bekijkt daar de eeuwenoude radarwerken van het schaalmodel.
Samenstelling en presentatie: Ben Kolster
Ook te beluisteren als audiostream via: www.verreverwanten.nl/radio

In het Planetarium is een vitrine met andere Friese sterrenkundigen uit de tijd van Eisinga, ook allemaal autodidacten, waaronder de Marrumer Sieds Johannes Rienks, waarover we eerder berichtten.

Verre Verwanten Radio was in 2008, nadat we de redactie getipt hadden, te gast bij Museum Admiraliteitshuis, waarbij aandacht werd besteed aan het bizarre verhaal van Elisabeth de Flines, die begin 18e eeuw in het pand woonde met haar familie. Deze uitzending kunt u ook nog steeds online beluisteren (klik op het luidsprekertje rechts van de titel).