Een Fries en een Mohawk

Zaterdagavond was ik bij een lezing van Geert Mak en Russell Shorto in de Westerkerk in Amsterdam in het kader van de viering van de 400 jaar sinds Hudson namens de WIC Manhattan ontdekte in 1609. De Nederlandse herdenkingssite hiervoor is Holland on the Hudson.

Russell Shorto, directeur van het organiserende John Adams Institute in Amsterdam, wees op de overeenkomsten tussen Amsterdam en Nieuw Amsterdam/ New York in de tolerantie en vreedzame samenleving tussen vele verschillende geloven, talen en landen.
Geert Mak belichtte het Hollandse perspectief in de ontdekking van de Nieuwe Wereld vanuit een WIC die de grootste moeite had om genoeg kolonisten over te halen de oceaan over te steken. Staatssecretaris van Buitenlandse Zaken, Frans Timmermans, hield een verrassend goed en gedreven speech in het Engels over de historische banden en mogelijkheden om samen te werken in harmonie met vele volkeren.
Ruth Oldenziel van Instituut Clingendael pleitte op luchtige wijze voor zoveel mogelijk fietsen (bikes, bikes, bikes) om optimaal te genieten van beide steden. Een Amerikaanse journalist, Sam Roberts en Amerikaanse diplomate Marjorie Ames spraken lovende woorden over de wederzijdse banden en de belangrijke rol die New York in de USA speelt mede vanwege de inbreng uit het oude Amsterdam. Want net zoals New York niet representatief is voor de USA, zo is Amsterdam niet representatief voor Nederland.
De show werd echter gestolen door een Mohawk indiaan van de Wolf clan, Jerry 'Thundercloud' McDonald, die in de vragenronde na afloop van de lezingen, een vurig en passievol betoog hield over de rol die in de herdenking ook voor de oorspronkelijke bewoners, waaronder de Mohawks, weggelegd moest worden. En ik vind dat ie gelijk heeft. Het deed me denken aan een stripboek die ik heb, Journey into Mohawk Country, waarin het dagboek van de 23-jarige barbier/chirurgijn Harmen Meyndertsz van den Bogaert in het Engels vertaald als strip wordt weergegeven. Dit waar gebeurde verhaal uit 1634 over zijn zoektocht naar de reden van de drooggevallen handel in beverhuiden wordt hierdoor heel erg levendig, een mooie manier om een jonger publiek te interesseren voor de geschiedenis van de staat New York.

De als ziekentrooster naar Nieuw Amsterdam afgereisde Harlinger Bastiaen Jansz Krol bouwde door zijn goede talenkennis een hechte band op met de Mohawk indianen, en werd na 2 jaar als kommies op Fort Oranje te hebben gewerkt, mede daardoor in 1632 aangewezen als opvolger van Peter Minuit als gouverneur van Nieuw Amsterdam. Krol was een van de vele Friezen die in het kielzog van Hudson naar de Nieuwe Wereld gingen.

Al in 1613 werd door de Haudenosaunee (een federatie van zes inheemse naties) een bijzonder soort riem met kralen, de 'Two Row Wampumbelt' overhandigd aan vertegenwoordigers van de Nederlandse regering, gericht op vriendschap en vreedzame co-existentie. De partijen verklaarden zich niet te mengen in elkaars leefwijze zolang Moeder Aarde beweegt.
Deze Haudenosaunee is een verbond van zes volken: Mohawk, Oneida, Onondaga, Cayuga, Seneca en Tuscarora. En ja, nu ik er zo over nadenk, in Amsterdam leven Groningers, Friezen, Brabanders , Limburgers, Spanjaarden en vele andere volken gelukkig ook al weer jaren in vrede met elkaar.
Aanvulling: In een bericht van VPRO/Geschiedenis van 9 april wordt ook verslag gedaan van het evenement in de Westerkerk. Volgens mij verwart de verslaggever echter het verdrag uit 1613 met de roemruchte overeenkomst uit 1626, waarin Peter Minuit voor een waarde van 60 gulden Manhattan gekocht zou hebben (beschreven in de Schaghen brief).