De Slag in de Sont, 1658

In een eerder bericht meldde ik al de opfrisbeurt van Maritiem Digitaal. Ik ben altijd geneigd om even te zoeken op maritieme onderwerpen die me interesseren, zoals bijvoorbeeld de Admiraliteit van Friesland. En dan vind ik o.a. De Slag in de Sont, 1658.

Dit is voor Friese en maritieme sneupers om diverse redenen een interessant schilderij. Enerzijds vanwege de intensieve Sontvaart die Friese schepen eeuwenlang voeren maar ook vanwege de betrokkenheid van de Friese marine. Vandaar dat ik hier ook integraal de beschrijving uit de database overneem van het schilderij dat in het bezit van het Maritiem Museum Rotterdam is:

Het penschilderij laat ons een algemeen beeld zien tegen het eind van de Slag in de Sont. De Noordenwind komt van rechts, de zon van voren. Centraal op de voorgrond, gezien aan bakboord, ligt een galjoot onder zeil, waarschijnlijk het galjoot van Willem van de Velde. Links, gezien aan stuurboord, ligt de ‘Prinses Albertina’ (36 kanonnen) onder bevel van kapitein Auke Stellingwerf. Op de spiegel zien we een vrouwenfiguur geflankeerd door engelen. Het schip (dat in 1653 werd gebouwd voor de Admiraliteit van Friesland) is in gevecht met een Zweeds admiraalschip. Rechts op de voorgrond ligt prominent het brandende wrak van een brander. Achter dit wrak is een inbeslaggenomen Zweeds schip te zien, waarvan alleen de hoofdmast nog staat. Dit schip is mogelijk de ‘Wismar’. Bij de boeg aan stuurboord, gezien aan bakboord komt een Nederlands schip tegenmoet. Dit is mogelijk de ‘Breda’, varend onder bevel van kapitein Adriaan Bruynsvelt (die in de slag omkomt). Op de achtergrond is de vlag te zien van kapitein D. Verveen, aan boord van de ‘Zon’. Nog verder naar achter, net boven de rook uit, zijn de vlaggen te zien van ‘De Halve Maen’ en de ‘Eendracht’ van Jacob van Wassenaer. Rechts is nog net het achterschip van een Zweeds schip te onderscheiden. Geheel rechts op de achtergrond zien we kasteel Kronborg. 

In juni 1667, tijdens de Tocht naar Chatham hield de (half-)broer van de omgekomen Adriaan, de inmiddels tot Friese schout-bij-nacht bevorderde, Hendrik Bruynsvelt (Leeuwarden 1609- Harlingen ca. 1678) op de Prins Hendrik Casimir (300 matrozen, 60 soldaten en 72 kanonnen) een journaal bij waarin de schermutselingen op de Medway, een zijrivier van de Theems, werden beschreven. Het Friese eskader van 8 schepen stond onder leiding van luitenant-admiraal Hans Willem baron van Aylva uit Holwerd. De Prinses Albertina fungeerde in deze slag overigens als brander en had dus blijkbaar haar loopbaan er op zitten (zie o.a. De Navorscher 1898).

Willem van de Velde de oude (zijn gelijknamige zoon en schilder was de jonge) schilderde meerdere schilderijen tijdens de Slag in de Sont, o.a. schilderijen die nu in het bezit van Rijksmuseum en Amsterdam Museum (de nieuwe naam van het Amsterdams Historisch Museum) zijn.