Dokkumer kaart uit 1550 bewijst nut bij archeologische opgraving middeleeuwse binnenhaven

Kaart Dokkum 1550, Van Deventer

Uit archeologisch onderzoek tussen het Zuiderbolwerk en de Strobossersteeg in Dokkum blijkt dat de structuren van een oude middeleeuwse binnenhaven nog in de grond aanwezig zijn. Ter hoogte van parkeerterrein de Acht Zaligheden zijn onder andere kademuren, grachtvulling, beschoeiing en oudere terplagen ontdekt, die erop wijzen dat er op deze plek ooit een gracht met een binnenhaven is geweest. Via ’t Nauw kwam de gracht uit op de Baantjegracht.

De gracht met binnenhaven staat aangegeven op een historische tekening van 1550 (van Van Deventer). De gracht is dus vóór 1550 en waarschijnlijk in de middeleeuwen aangelegd, toen Dokkum nog een belangrijke zeehaven was. Naast de kademuren en beschoeiing zijn er bij de recente graafwerkzaamheden ook verschillende voorwerpen zoals aardewerkscherven en objecten van leer en glas aangetroffen. Deze voorwerpen dateren van na 1500 en zijn daar vermoedelijk met het dempen van de gracht terecht gekomen. Uit historische kaarten blijkt dat de gracht aan het begin van de 20e eeuw is gedempt.

In een periode dat vaarwegen de belangrijkste verbindingen waren, zal deze haven een belangrijke functie hebben gehad voor het omliggende gebied in het zuidelijke deel van de binnenstad. Op een kadastrale kaart uit 1832 is zichtbaar dat langs de Strobossersteeg vooral gebouwen voor de opslag van goederen stonden. Aan het begin van de 20e eeuw stonden er acht (kleine) woningen, oftewel acht zaligheden, aan de Strobossersteeg. Deze naam is later gebruikt voor het huidige parkeerterrein.

Het archeologisch onderzoek werd uitgevoerd in verband met de aanleg van ondergrondse containers

Kademuur

aan de Strobossersteeg en riolering bij parkeerterrein de Acht Zaligheden. Vanwege de diepe graafwerkzaamheden die hiermee gepaard gaan en de historische locatie waarop deze plaatsvinden, was een archeologisch onderzoek noodzakelijk. Het onderzoek werd uitgevoerd onder leiding van archeoloog Elma Schrijer van ingenieursbureau MUG.

Update: Piet de Haan meldt: over de 'gevonden gracht'. Dat dempen gebeurde al voor 1887 en niet in de 20e eeuw. Het was ook niet een verrassende vondst. Het dempen is eigenlijk een combinatie van enerzijds de volksgezondheid die toen op kwam en anderzijds de ruimte die de stad Dokkum nodig had. Dit doodlopende stuk van het grachtje met stilstaand water was een open riool. Niet veel later werd de gracht, zeg maar het open riool, op de Oostersingel ook gedempt.
Je kunt op de kaart van Van Deventer ook zien dat dit oorspronkelijke grachtje niet direkt met de Ee in verbinding stond. Pas ruim ten westen van de stad kon je in de Ee komen. Later, na of bij de aanleg van de Bolwerken werd er een direkte verbinding gemaakt met het Klein Diep. Dit grachtje had niet echt een naam maar komt wel eens voor als Binnendiep net zoals als het kleine grachtje in het noordelijke deel van de stad. Vandaag de dag noemen ze het verbindingsgrachtje  'De Wortelhaven'.