Als eerste Fryslân, het historisch tijdschrift van het Koninklijk Fries Genootschap voor Geschiedenis en Cultuur. Deze keer een themanummer Bevallen en opstaan. Het kraambed, vreugde en verdriet. Dan denk ik natuurlijk meteen aan de Dokkumer vroedvrouw Catharina Schrader die van 1693-1745 haar praktijk in Noordoost-Friesland onder vaak barre omstandigheden runde.
Jeanine Otten schrijft over Een geschiedenis van bevallen en opstaan in Friesland, o.a. over het gebruik van een Hansje-in-de-kelder. Deze zilveren drinkschaal (de naam spreekt me natuurlijk ook aan) had in het midden een dekseltje dat openklapte als er brandewijn in geschonken werd. Er kwam dan een poppetje (Hansje) te voorschijn, die een aanstaande baby aankondigde. Tijdens het drinken werd er gezongen: “ Men drinkt, als 't komt te pas, kaneelwijn frisch en helder, geluk aan de echtgenoot met Hansje in den Kelder”.
Het artikel Holle bomen en poppeslokjes behandelt de volksverhalen over waar een kind vandaan kwam. Was het de ooievaar, kool of poppestien in Burgum?
Een hedendaagse Catharina Schrader is Sietske Krisifoe (aparte naam trouwens), die in Zambia en Harlingen vroedvrouw was.
Het artikel Borstvoeding, over tate en minnen wordt gesierd door een prachtig schilderij van Willem Bartel van der Kooi.
Het afsluitende artikel van het thema gaat over dokter Petrus de Vries Jzn uit Easterein die eind 19e eeuw de eerste couveuse in Friesland liet bouwen door de dorpstimmerman!
Eindelijk kon ik trouwens constateren dat de bijbehorende website eens was bijgewerkt toen het blad Fryslân verscheen. Bij vorige nummers duurde dat vaak weken. Nog steeds heeft die website echter weinig toegevoegde waarde en dat vind ik jammer.
In 11en30, het blad op A5-formaat van NGV Friesland een nijsgjirrich artikel De merklap uit 1776 van Maaike Frouwke Bos onder de genealogische loep. Deze blijkt in Holwerd gemaakt door Dieuke Simens (Hemminga), uit een doopsgezind geslacht stammend. Gelukkig konden de Memories van Successie bij Tresoar opheldering verschaffen. Op de letterlap staat letterlijk Duke Simens, maar ze werd ook wel vermeld als Dieuke Simons Hemminga. Ze was getrouwd met Jacob Jans van Postma en had een broer Igle Simens. De auteur Jan Gaasterland stamt overigens van dezelfde stamvader Geert Jochums af als ik. Nakomelingen van Dirk Geerts uit Ezumazijl namen namelijk de achternaam Gaasterland aan, en die van zijn broer Jochum Geerts de naam Zijlstra.
Als laatste wil ik het boekwerkje In Alle Staten noemen. Het toont de activiteiten in Fryslân in 2012 in het kader van het jaar van de historische buitenplaatsen. In Fryslân worden die States of Staten genoemd. Ons lid Bearn Bilker is voorzitter van de Stichting Staten en Stinzen en schreef het voorwoord. Op de website staan de vele culturele activiteiten vermeld die in de staten en stinzen gehouden worden in 2012. Een bezoekje aan Friesland waard!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten