De vergeten tuinen van Vlaskamp

Door Arjen Dijkstra, Nes
Landschapsbeheer Friesland organiseerde op vrijdagmiddag 14 juni een minisymposium als afronding van een inventarisatieproject naar de “Vergeten tuinen van Gerrit Vlaskamp”. Vlaskamp (1834-1906) legde in de tweede helft van de 19e eeuw een groot aantal tuinen aan bij Friese notabele woningen en boerderijen die nu cultuurhistorische waarde hebben. Daarnaast is zijn naam verbonden aan de Wilhelminaparken van Grou en Sneek.

Rekening Bolstienpleats

Initiator van deze inventarisatie is Aly van der Mark. Mevrouw van der Mark was al een keer aanwezig bij één van onze najaarsbijeenkomsten (2011, Ternaard) met het verzoek om informatie over notabele huizen in onze regio. Op dat moment was zij al enige tijd bezig met haar onderzoek. Basis van haar onderzoek was de geschiedenis van de familie van haar echtgenoot. Zij hoopte toen ze begon, “dat het maar een beetje een interessante familie zou zijn”. Dat bleek inderdaad het geval… 

Bolstienpleats, Aalsum

Zeer enthousiasmerend vertelde zij over hoe haar familieonderzoek zich uiteindelijk uitbreidde tot een geheel ander onderzoek. Zij ontdekte meer dan 350 plantlijsten in de boekhouding van de kwekersfamilie Bosgra met de vermelding ‘door Vlaskamp’. Dit vormde een aantal jaar geleden de aanleiding voor het onderzoek naar de tuinen en parken van zijn hand.

Landschapsbeheer Friesland was benieuwd naar huidige toestand van de tuinen en parken. Wie zijn de huidige eigenaren? Wat resteert er nog van het oorspronkelijke
ontwerp? Kan de eigenaren een perspectief geboden worden t.a.v. de toekomst van hun Vlaskamptuin? Door het Kenniscentrum Landschap van de Rijksuniversiteit Groningen de inventarisatie uitgevoerd. Anne Wolff van het kenniscentrum vertelde ons over de resultaten van het onderzoek. Een tuin is levend en kent een doorlooptijd. Toch is zo’n 34% van de Vlaskamptuinen nog herkenbaar. Een belangrijk aandeel van de tuinen ligt in de gemeente Dongeradeel. Een prachtig voorbeeld daarvan is de Bolstienpleats bij Aalzum, die nu wordt gebruikt als Bed & Breakfast.

Aly van der Mark schreef het boek ‘Prieel op de heuvel’ over zes generaties Vlaskamp. Zij overhandigde het eerste exemplaar aan burgemeester Ter Keurs van de gemeente Tytsjerksteradiel.

Na de pauze werden een aantal workshops gehouden. We konden bij het St Anthoon Gasthuis in het echt zien hoe een Vlaskamptuin, met invloed van volgende architecten, verder ontwikkelt. De andere workshops waren gericht op het maken van een tuinbiografie en hoe je een tuin kunt herstellen en verder ontwikkelen. Het symposium was dan ook vooral gericht op de huidige eigenaren van Vlaskamptuinen.

Met dit minisymposium is het project rond Gerrit Vlaskamp niet afgesloten. Eigenlijk is het nog maar net begonnen. 2014 wordt een Vlaskampjaar, met o.a. een expositie in het Fries museum. De promotie wordt goed opgezet. Er is sinds kort een website (www.gerrit-vlaskamp.nl) in de lucht, Gerrit heeft zijn eigen Facebookpagina (binnen een week 150 vrienden!) en hij Twittert. Om Jan Piet de Boer van Landschapsbeheer te citeren: “Gerrit Vlaskamp leeft door, nu zijn tuinen nog!”