dinsdag 29 november 2016

Knielende beelden Van Aylva terug naar NH kerk Holwerd

Het is altijd een wens geweest van wijlen Sytse ten Hoeve om de prachtige beelden van een echtpaar Van Aylva terug naar Holwerd te brengen.
In de NH kerk van Holwerd bevindt zich het familiegraf van de adellijke Friese familie Van Aylva. Tijdens de grote nieuwbouw van de kerk rond 1780 bleef dit graf intact, inclusief grafplaat. Wel verdween het marmeren praalgraf met hek in de loop der tijd toen in 1795 de Bataafse Revolutie langsraasde. De overhuifde herenbank van de Van Aylva familie met vele prachtige houtsnedes is wel bewaard. Een paar beelden kwam na 1795 bij een boerderij in Oostrum terecht en later als tuinversiering bij boerderij Noord-Kleffens in Raard. De knielende beelden van een echtpaar (van wie de man in militaire outfit) stellen mogelijk de ontzaglijke generaal Hans Willem baron Van Aylva en zijn echtgenote Frouck Ulbes van Aylva voor. Het kunnen echter ook zijn ouders zijn, Hessel Meckema van Aylva en Elisabeth d'Althan, of de oom Ernst van Aylva.

De beelden zijn uiteindelijk in het depot van het Fries Museum terechtgekomen. In dit depot te Nuis zijn ze momenteel nog steeds opgeslagen, maar niet lang meer.
De stichting Alde Fryske Tsjerken liet weten dat de beelden waarschijnlijk voor de zomer van 2017 terug in Holwerd zullen zijn: "Architect Brouwer maakt een plan waarmee we naar fondsen gaan. Daarna uitvoering".
In november 2015 deed de stichting een bruikleenverzoek bij het Fries Museum dat inmiddels gehonoreerd is. Dit sluit ook aan op de trend bij musea om te gaan 'ontzamelen', het niet nodeloos in depot houden van stukken die er anders waarschijnlijk nooit meer uitkomen.

Wat dat betreft zou het misschien ook weer een poging waard zijn de gevelsteen uit 1613 van het geboortehuis van Foeke Sjoerds terug naar Ee te krijgen!

En nu we toch bezig zijn: ik ben met wethouder Pytsje de Graaf, in het kader van het project Suder-Ie, aan de slag om de herdenkingssteen uit 1671 van Ezumazijl nu eindelijk eens een gepaste plek bij de sluis terug te geven!

In het blad van de stichting Alde Fryske Tsjerken schreef Albert Reinstra een uitgebreid artikel over de Van Aylva beelden. Het themanummer 14 van 2016 is geheel gewijd aan artikelen van de hand van en over Sytse ten Hoeve (1945-2016). Hij was vele jaren bestuurslid van de Stichting Alde Fryske Tsjerken en overleed op nieuwjaarsdag. "Heel bijzonder is het artikel over de ridderbeelden van Holwerd. Het was een diepe wens van hem dat die terug zouden keren naar de Willibrorduskerk van Holwerd, nadat ze jarenlang in opslag lagen in het depot van het Fries Museum in Nuis."
Sytse ten Hoeve was ook degene die het coverartikel van De Sneuper 109 met Rococo uit Dokkum op Paleis Het Loo schreef. Hierin werd onthuld dat het oude interieur uit het Dokkumer hoofdpostkantoor thans de kamer van de directeur van Het Loo siert!

Update 26 november 2017: In het nieuwe boek Geen honinck soet sonder bitter gal, van Sieger Rodenhuis en Geertje Kingma, die gaat over de brieven van Agatha Tjaerda van Starckenborgh (1620-1670), getrouwd met Georg Frederik thoe Schwartzenberg en Hohenlansberg, wordt op blz. 30 aannemelijk gemaakt dat het toch gaat om de ouders van Hans Willem baron van Aylva: Hessel Meckema van Aylva en Elisabeth d'Althan. Zij roddelt namelijk in een brief aan zaakwaarnemer Buschius over een smaadschrift tegen Hessel, drostambt van de stad Leer: Hier is nu wederom een Grouwelick pasquil van Hessel Aylva daer staet in van Stenenbidder, Suipvats ridder, Hoere jaeger, Hoorndrager, dat gaet om een Epitafum dat hij tot Holwert in de kerck heeft laeten maecken.
Vanwege de hoge kosten is het een zeer omstreden monument.

Update juli 2018: In samenwerking met Martin Engels, die de transcripties/vertalingen maakte, heb ik een Album Amicorum van Hessel Meckema van Aylva (rond 1631 in Orleans, Frankrijk) in de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag gescand, die nu beschikbaar is via http://www.mpaginae.nl/HZ/AlbumMeckama.htm 
Met meer dan 50 inschrijvers, waaronder diverse Friezen!
Hessel Meckema van Aylva,

Geen opmerkingen: