De gebroeders Vlieg uit Oudwoude in de VOC

Door: Reinder Postma.
Oudwoude heeft geen haven en ligt niet aan zee. Toch waren er in de 18e eeuw een aantal dorpsgenoten die gelokt werden door het avontuur. Ze monsterden aan op een VOC-schip en maakten een reis naar de Kaap of het verre Indië. Sommige matrozen tekenden voor vertrek een maandbrief of een schuldbrief. Door middel van een maandbrief konden werknemers bij de VOC maximaal drie maandlonen per jaar bestemmen voor verwanten in de 1e graad: ouders, echtgenote of kinderen. Een werknemer van de VOC kon ook een schuldbrief / obligatie ondertekenen tot maximaal f 300. Wie de brief kon laten zien kreeg het geld uitbetaald. De VOC haalde dit geld uit het tegoed van de matroos. Aan het eind van de reis kon hij dus een negatief saldo hebben.
Laurens Vliegh
De eerste persoon die we tegen komen is Laurens Vliegh. Hij is een zoon van Douwe Hesselius Vliegh en Grietje Klazes Sminia. Vliegh is predikant in Oudwoude. Zoon Laurens is in 1756 in Oudwoude geboren. Hij trad op 27 oktober 1774 in dienst van de VOC als konstabelmaat en was toen 18 jaar oud. Het schip waar hij op aanmonsterde, is de Patriot.

Begin maart van het jaar daarna kwam het schip aan op Kaap de Goede Hoop. Na ruim een maand werd de reis naar Indië voortgezet. Half juli arriveerde de Patriot in Batavia. Laurens zal door de straten van Batavia hebben gelopen en zich hebben verwonderd over de exotische pracht van dit land. Dit verblijf moet van korte duur zijn geweest want hij overleed op 14 september in Batavia.

Hessel Vlieg
De tweede persoon die we aantreffen, is zijn broer Hessel Vlieg. Hij was in 1753 geboren en dus drie jaar ouder dan zijn broer. Hij trad op 3 juni 1779 in dienst van de VOC, en was 26 jaar oud. Of de familie bericht heeft gekregen van het overlijden van Laurens? Hessel heeft zich in ieder geval niet laten afschrikken door een en ander.

Hij trad aan boord van het schip: Compagnies Welvaren als ziekentrooster. Eind oktober van dat jaar arriveerden ze op Kaap de Goede Hoop. Ook nu was het verblijf daar ongeveer een maand, het water kon worden ververst, nieuwe groenten en fruit konden worden ingenomen enz. Daarna werd de reis begin december vervolgd.

Op 20 februari 1780 kwam men in Batavia aan. En helaas, met Hessel verliep het net als met zijn broer. Na een verblijf van ongeveer een maand in Batavia overleed hij en keerde niet naar huis terug.