De stichting
Historia Doccumensis werkt al enige tijd aan een
publicatie over bouwstijlen en
 |
| Gotisch huis Dokkum |
bouwhistorie in de Dokkumer binnenstad. Daarvoor heeft men in de afgelopen maanden, vaak met enthousiaste medewerking van bewoners en eigenaren,
dendrochronologisch of ook wel jaarringen-onderzoek gedaan in een twintigtal panden in de binnenstad van Dokkum. De resultaten van het laboratoriumonderzoek in Duitsland bevestigen dat bij de beruchte
Waalse Furie in 1572 niet de gehele stad werd platgebrand.
Boren in het verledenBij plunderingen in
1572 door Waalse huurlingen onder leiding van de Spaanse
Caspar de Robles, werd een groot deel van de Dokkumer binnenstad verwoest. Sommige stenen huizen zijn toen echter behouden gebleven en dus al gebouwd in de zestiende eeuw of zelfs daarvoor, al is dat aan de buitenkant vaak niet (meer) te zien. Veel panden zijn later van een nieuwe gevel voorzien, maar een oudere achterbouw of een kapconstructie kan zijn geheimen nog prijsgeven! Via een nieuwe methode kan door jaarringenonderzoek de precieze bouwdatum van een gebouw worden achterhaald. Door deze zogenaamde dendrochronologie kan van ouder eiken- en grenenhout de vel-datum van de bomen worden achterhaald.
In december is er met een deskundige van de
Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed in twee panden een eerste onderzoek gedaan om te kijken of er dateerbaar hout aanwezig was en om de bestuursleden van de stichting te trainen in het boren van bruikbare monsters. De panden van de voormalige
Friesland Bank aan
De Dijk en het
Gotische Huis aan de
Boterstraat gaven daarmee de aftrap voor dit onderzoek.
In negen gevallen was er geen oude constructie meer aanwezig, of kon men er niet bij, omdat de kapconstructie netjes was weggetimmerd. Bij de overige elf panden was vaak een prachtige balkconstructie aanwezig en meestal konden daaruit de nodige boringen gedaan worden. In alle geselecteerde panden werden vier of vijf monsters geboord en deze zijn vervolgens naar het laboratorium van
Pressler Gmbh in Gersten (Duitsland) gestuurd om onderzocht te worden.
OnderzoeksresultatenDe oudste balk werd gevonden in de
kloostervleugel van De Abdij en is gekapt in
1534. Waarschijnlijk is deze balk hergebruikt bij de verbouw van de vleugel tot weeshuis in 1610. Het grootste deel van de panden (Boterstraat 8, Kerkstraat 3, Grote Breedstraat 16 en 35, Vlasstraat 4, Diepswal 21, De Dijk 4) dateert uit de periode
1550-1565. Blijkbaar bloeide Dokkum in die periode en werd er flink gebouwd. De volgende bouwperiode viel vlak na de aanleg van de bolwerken in 1582. Een aantal panden dateert van
rond 1600 (De Dijk 2, Legeweg 23, Hoogstraat 29 en Markt 30a).
De onderzoekers kunnen daarmee de hypothese voor het onderzoek bevestigen: de brand en verwoesting bij de Waalse Furie in 1572 heeft lang niet alle panden in de binnenstad in de as gelegd. Mogelijk dat alleen de westzijde van de stad (waaronder Legeweg 23) in brand heeft gestaan, maar
de kern van de stad is grotendeels ouder dan 1572. Ook panden die er op het eerste gezicht niet zo oud uit zien (Grote Breedstraat 16 en Vlasstraat 4) kunnen dus een rijke historie herbergen!
Uitgave over bouwhistorieIn januari is
Omrop Fryslân radio en tv bij de boringen in de oude kloostervleugel van De Abdij aan de Markt aanwezig geweest, en is het onderzoek provinciaal in het nieuws geweest. Dat het een belangrijk en voor Friesland bijzonder onderzoek is, werd overigens onderstreept door de provinciale subsidie die we hiervoor hebben toegezegd gekregen. Mede door particuliere bijdragen is het voor een vrijwilligersclub haalbaar om zo'n grootschalig onderzoek te kunnen doen.
De stichting
Historia Doccumensis, die zich bezig houdt met het uitgeven van publicaties over de geschiedenis van de stad Dokkum en omgeving is al enige tijd bezig met het voorbereiden van een publicatie over bouwstijlen en bouwgeschiedenis in de oude binnenstad. Hiervoor heeft het bestuur architect
Siebe van Seijen als auteur benaderd. Van Seijen is werkzaam bij
Adema Architecten en vaak betrokken bij restauraties en historische bouwprojecten. Hij heeft verschillende bouwstijlen in Dokkum beschreven aan de hand van panden die uit zo’n periode in de binnenstad te vinden zijn. Het boekwerk verschijnt eind 2013 in de reeks ‘
Dockumer Granaetsjes’ van de stichting.
Voor inlichtingen:
Ihno Dragt – voorzitter Historia Doccumensis giwdragt@museumdokkum.nl 0519 – 29 31 34
Siebe van Seijen – Adema Architecten s.vanseijen@adema-architecten.nl 0519 – 29 56 65
De digitale kenners weten inmiddels dat je voor nieuws op Twitter moet zijn. Dokkumer onderzoeker en lid van onze vereniging Dr. Arjen Dijkstra meldde dat hij binnenkort aan twee interessante projecten gaat beginnen. 
